Các loại thuốc tránh thai hàng ngày khác nhau như thế nào?

Mang thai ngoài ý muốn để lại rất nhiều phiền toái và lo lắng cho chị em phụ nữ. Hiện nay, các biện pháp tránh thai đã trở nên phổ biến, phong phú, đa dạng có thể kể đến như: sử dụng bao cao su, màng ngăn âm đạo, đặt vòng tránh thai, cấy que tránh thai, thuốc tránh thai hàng ngày, phương pháp triệt sản nam hoặc nữ,… Ở bài viết này, hãy cùng tìm hiểu lợi ích và tác dụng của các loại thuốc tránh thai hàng ngày cũng như cách sử dụng thuốc sao cho hiệu quả an toàn, chị em cùng tham khảo để có thông tin hữu ích.

Thuốc tránh thai hàng ngày là gì?

Điều đầu tiên chị em cần biết, thuốc tránh thai là các loại thuốc có chứa một lượng nhỏ nội tiết tố (thường là hormon estrogen và progesterone) của phụ nữ. Các nội tiết tố trong thuốc tránh thai có tác dụng ngừa mang thai bằng cách ngăn chặn quá trình rụng trứng.

Ngoài ra một số loại thuốc tránh thai có vai trò làm dày lớp màng nhầy cổ tử cung, ngăn cản tinh trùng bơi về phía tử cung để thụ tinh, đồng thời làm biến đổi thành tử cung không cho trứng làm tổ, do vậy có tác dụng tránh thai.

Thuốc tránh thai hàng ngày chưa lượng nhỏ nôi tiết tố ngăn quá trình rụng trứng

Thuốc tránh thai hàng ngày trên thị trường hiện tại, là loại thuốc được đóng trong vỉ đủ cho một vòng chu kỳ kinh sinh lý trung bình, thường là 28 ngày, mỗi ngày uống 1 viên theo thứ tự ghi trong vỉ thuốc. Một số loại khác 1 vỉ có 21 viên.

Khi sử dụng thuốc chị em cần lưu ý sử dụng thuốc trong cùng một khung giờ mỗi ngày để giữ cho nồng độ hormone trong cơ thể ổn định, ngăn cản sự rụng trứng.

Một số lợi ích mà thuốc tránh thai hàng ngày mang lại cho chị em phụ nữ, tuy nhiên vẫn có một số mặt hạn chế khi sử dụng thuốc tránh thai hàng ngày nên cũng cần hết sức lưu ý:

Đối tượng nên và không nên dùng thuốc tránh thai hàng ngày

Thuốc tránh thai hàng ngày có thể dùng ở tất cả phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ sử dụng với mục đích tránh thai an toàn. Ngoài ra thuốc còn được các bác sĩ chuyên ngành sản phụ khoa tư vấn cho những phụ nữ có kinh nguyệt không ổn định nhằm mục đích điều hoà kinh nguyệt bên cạnh mục đích chính là tránh thai an toàn, tiện lợi.

Thuốc tránh thai hàng ngày có thể sử dụng ở tất cả phụ nữ theo chỉ định an toàn

Thuốc tránh thai hàng ngày hoặc các loại thuốc tránh thai nói chung khác thường được khuyến cáo không nên sử dụng cho các đối tượng như:

• Những người mắc bệnh tiểu đường.
• Chống chỉ định ở những người phụ nữ vừa hút thuốc (hơn 15 điếu thuốc mỗi ngày), trên 35 tuổi, do nguy cơ đáng kể đối với các biến cố tim mạch và đặc biệt là huyết khối tĩnh mạch sâu.
• Phụ nữ bị tăng huyết áp (HA tâm thu ≥140 mmHg hoặc HA tâm trương ≥90 mmHg theo CDC), ung thư vú, bệnh tim thiếu máu cục bộ, đau nửa đầu kèm theo ảo giác, ung thư nội mạc tử cung, xơ gan, u tuyến tế bào gan hoặc u gan ác tính được coi là chống chỉ định sử dụng thuốc tránh thai dạng hormone kết hợp.

Để biết chính xác mình có thể sử dụng thuốc tránh thai hàng ngày được hay không, tốt nhất chị em nên đến gặp bác sĩ để được đánh giá tình trạng sức khoẻ hiện tại, từ đó có phác đồ điều trị hợp lý và sử dụng thuốc một cách an toàn.

Các loại thuốc tránh thai hàng ngày phổ biến trên thị trường

Hiện nay phổ biến có hai loại thuốc tránh thai: Thuốc viên kết hợp (hay còn gọi là thuốc tránh thai kết hợp, hoặc COC), thuốc kết hợp có cả estrogen và progestin. Đây là loại thuốc tránh thai phổ biến nhất. Loại thứ 2 chỉ chứa progestin (còn gọi là POP hoặc thuốc nhỏ).

Thuốc uống tránh thai kết hợp (COC)

Dạng thuốc tránh thai kết hợp COC (Hình minh họa)

Thành phần estrogen thông thường được kết hợp với một thế hệ khác của các thành phần progestin ở các mức độ khác nhau về khả năng sinh androgen và progestogenic:

• Thành phần estrogen: Estradiol, Ethinylestradiol, hoặc Estetrol
• Progestin thế hệ thứ nhất: Norethindrone acetate, Ethynodiol diacetate, Lynestrenol, Norethynodrel
• Progestin thế hệ thứ hai: Levonorgestrel, dl-Norgestrel
• Progestin thế hệ thứ ba: Norgestimate, Gestodene, Desogestrel
• Progestin chưa được phân loại: Drospirenone, Cyproterone acetate.

Thuốc có thể là một pha (lượng estrogen và progestin của mỗi viên thuốc trong vỉ thuốc là giống nhau) hoặc nhiều pha (lượng estrogen và progestin của mỗi viên thuốc trong vỉ thuốc có sự thay đổi theo ngày dùng thuốc trong chu kỳ kinh nguyệt).

Tùy từng trường hợp cụ thể, sẽ có hướng dẫn sử dụng riêng cho mỗi loại thuốc. Hiện nay các thuốc thường được thiết kế cho 28 ngày, những viên thuốc cuối cùng có thể không chứa nội tiết. Việc sử dụng thuốc mỗi ngày trong 28 ngày sẽ giúp người sử dụng tránh được tình trạng quên thuốc hoặc uống thuốc nhầm ngày. Với những vỉ thuốc chỉ có 21 ngày hoặc 24 ngày, bạn phải uống và nghỉ thuốc đúng theo hướng dẫn.

Thuốc tránh thai progesterone (POP)

Thuốc tránh thai hàng ngày progesterone

Các thuốc tránh thai progesterone trong thành phần có chứa Drospirenone hoặc Norethindrone, cụ thể:

• Drospirenone có vai trò ức chế sự rụng trứng và có hoạt tính chống mineralocorticoid.
• Norethindrone chủ yếu hoạt động bằng cách làm đặc chất nhầy cổ tử cung để ức chế sự xâm nhập của tinh trùng, ngăn chặn quá trình rụng trứng, làm giảm đỉnh hormon LH và FSH giữa chu kỳ. Từ đó, làm chậm sự di chuyển của noãn qua các ống dẫn trứng và thay đổi độ dày nội mạc tử cung.

Một số hợp chất progestin có đặc tính kháng nội tiết tố mạnh hơn và hiệu quả hơn trong việc điều trị hội chứng buồng trứng đa nang, rậm lông và mụn trứng cá.

Uống thuốc tránh thai hàng ngày như thế nào cho đúng và hiệu quả?

Với thuốc tránh thai kết hợp (COC)

Khởi đầu: Viên uống tránh thai kết hợp phải được uống hàng ngày vào cùng một khoảng thời gian. Tránh dùng chúng cách nhau hơn 24 giờ vì có thể gây ảnh hưởng đến hiệu quả tránh thai. Qua đó chị em phụ nữ cần lưu ý cách sử dụng thuốc tránh thai kết hợp trong các trường hợp cụ thể:

• Uống vào ngày đầu tiên của kỳ kinh nguyệt: Đây được coi là thời điểm bắt đầu tốt nhất vì có hiệu quả tránh thai nhanh hơn các phương pháp khác.
• Sử dụng thuốc vào một ngày bất kỳ: Thuốc tránh thai kết hợp chỉ có tác dụng tránh thai sau 7 ngày sử dụng. Chính vì thế, khi bệnh nhân bắt đầu phương pháp này, phụ nữ sẽ không được bảo vệ khỏi việc mang thai trong bảy ngày đầu tiên. Do đó một hình thức tránh thai khác cần được bổ sung trong giai đoạn này.
• Với phụ nữ sẩy thai: Sau khi phá thai hoặc sẩy thai trong 2 quý đầu, chị em nên uống thuốc trong vòng bảy ngày đầu nếu muốn tránh thai (tốt nhất nên gặp bác sĩ để được khám và tư vấn)
• Sau khi sinh: Tránh dùng COC trong 21 ngày đầu sau khi sinh, vì nhóm này có nguy cơ gây huyết khối tĩnh mạch cao. Thời điểm thuận lợi để dùng COC là 42 ngày sau khi sinh.
• Với phụ nữ từ 35 tuổi trở lên, BMI 30, hút thuốc lá, tiền sản giật, bất động, tăng huyết áp, truyền máu khi sinh, bệnh cơ tim chu sinh, tiền sử huyết khối tĩnh mạch, xuất huyết sau sinh hoặc sau sinh có nguy cơ huyết khối tĩnh mạch thì cần cực thận trọng khi sử dụng thuốc.

Với thuốc tránh thai chỉ chứa Progesterone (POP)

Dạng thuốc POP có thể được chỉ định cho hầu hết phụ nữ, và nó dường như được lựa chọn cho những phụ nữ có chống chỉ định với COC và estrogen.

Một vỉ thuốc thường có 28 viên thuốc nội tiết tố, chị em cần uống hàng ngày theo hướng dẫn của nhân viên y tế. Hoặc có dạng 24 viên thuốc nội tiết tố và 4 viên thuốc không chứa hormone.

Với thuốc POP, chị em có thể uống vào bất kỳ ngày nào của chu kỳ kinh nguyệt, nhưng chuyên gia khuyến cáo thời điểm tốt nhất để bắt đầu là ngày đầu tiên của chu kỳ kinh nguyệt.

*Lưu ý: Chị em nên sử dụng biện pháp tránh thai dự phòng (ví dụ: bao cao su) nếu thời điểm bắt đầu uống thuốc POPs trễ hơn năm ngày kể từ khi bắt đầu có kinh. Nếu thời điểm uống thuốc bắt đầu trong vòng năm ngày đầu tiên của kỳ kinh, cần sử dụng biện pháp tránh thai dự phòng trong 48 giờ đầu tiên.

Chẳng may quên thuốc thì xử trí thế nào?

Một câu hỏi mà được khá nhiều chị em quan tâm! Nếu quên uống 1 viên, bạn cần uống viên thuốc đó ngay khi nhớ ra và uống viên sau vào đúng thời điểm theo quy định. Đồng thời, cần tránh quan hệ tình dục trong vòng 48h hoặc sử dụng biện pháp tránh thai khác. Sau đó vẫn sử dụng thuốc như bình thường.

Chú ý uống thuốc tránh thai hàng ngày theo đúng thời gian để mang lại hiệu quả tốt

Nếu quên uống 2 viên, bạn cần uống bù 2 viên thuốc, lưu ý uống cách nhau 12h ngay khi nhớ ra, viên tiếp theo uống vào đúng giờ uống thông thường. Bạn cần tránh quan hệ tình dục hoặc sử dụng biện pháp tránh thai khác cho tới khi uống hết vỉ thuốc. Nếu bạn quên uống những viên thuốc màu nâu không chứa hormone thì không cần áp dụng theo nguyên tắc này.

Nếu quên uống 3 viên, bạn cần bỏ vỉ thuốc đang uống, tránh quan hệ hoặc sử dụng các biện pháp tránh thai khác thay thế, chờ đến chu kỳ kinh nguyệt tiếp theo thì dùng vỉ thuốc mới.

Thuốc tránh thai hàng ngày là một giải pháp tránh thai đơn giản và rất an toàn. Sử dụng thuốc tránh thai hàng ngày sẽ giúp chị em phụ nữ xây dựng được kế hoạch mang thai hợp lý, tránh tình trạng mang thai ngoài ý muốn. Tuy nhiên khi sử dụng thuốc chị em cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo cho sức khỏe sinh sản.

*Bài viết tham khảo, không thay thế phác đồ điều trị của bác sĩ chuyên khoa!