Tam cá nguyệt là gì? Những điều mẹ cần phải biết

Lần đầu tiên mang thai, hầu hết mẹ bầu thường cảm thấy bỡ ngỡ, bối rối vì có quá nhiều kiến thức mới mẻ. Trong quá trình tìm hiểu về các giai đoạn phát triển của thai kỳ không ít lần mẹ bầu bắt gặp thuật ngữ tam cá nguyệt nhưng lại không hiểu rõ ý nghĩa của nó. Vậy thực chất tam cá nguyệt là gì? Mẹ bầu có cần lưu ý gì về tam cá nguyệt hay không? Hãy cùng Mediplus tìm hiểu rõ hơn qua bài viết dưới đây.

1. Tam cá nguyệt là gì?

Theo dân gian thường quan niệm thời gian mang thai của bà bầu sẽ kéo dài 9 tháng 10 ngày thì hiện nay lại chia thời gian từ khi bắt đầu mang thai đến lúc sinh nở thành 3 giai đoạn hay còn gọi là 3 kỳ tam cá nguyệt để thuận tiện hơn trong quá trình theo dõi sự phát triển của thai nhi. Trong đó:

• Tam cá nguyệt thứ nhất: Là giai đoạn 3 tháng đầu của thai kỳ, tính từ ngày bắt đầu có thai (thường quy định là ngày đầu của kỳ kinh cuối) đến hết tuần thai thứ 13.
• Tam cá nguyệt thứ hai: Hay 3 tháng giữa thai kỳ, kéo dài từ tuần thai thứ 14 đến hết tuần thai thứ 27.
• Tam cá nguyệt thứ ba: Hay 2 tháng cuối thai kỳ, tính từ tuần thai thứ 28 đến khi chuyển dạ, kết thúc thời gian mang thai.

Theo như cách quy định ở trên thì mỗi tam cá nguyệt trung bình sẽ kéo dài khoảng 13 tuần thai và cộng thêm 1 tuần ở tam nguyệt cá nguyệt thứ 3. Nắm rõ được cách chia các tam cá nguyệt sẽ giúp cho mẹ bầu dễ dàng hơn trong việc theo dõi sức khỏe của mẹ và thai nhi.

Tam cá nguyệt được chia theo thời gian và sự phai triển của thai nhi

2. Đặc điểm từng giai đoạn tam cá nguyệt

Sự phát triển của thai nhi ở mỗi tam cá nguyệt sẽ diễn ra rất khác nhau nên chế độ chăm sóc, dinh dưỡng, sinh hoạt, kiểm tra sức khỏe của mẹ bầu ở từng giai đoạn này cũng sẽ có sự khác biệt. Cụ thể:

2.1 Tam cá nguyệt thứ nhất

SỰ THAY ĐỔI TRONG CƠ THỂ MẸ

Thai nhi bắt đầu phát triển ở trong bụng mẹ những ngày đầu tiên, đặc biệt là khi mang thai lần đầu lại càng để lại nhiều cảm xúc hạnh phúc, bồi hồi khó quên. Tuy nhiên, trong những tháng đầu mang thai, cơ thể người mẹ có sự thay đổi nhất định, thường cảm thấy mệt mỏi, khó chịu. Trong giai đoạn này, nhiều mẹ bầu còn có triệu chứng ốm nghén như hay cảm thấy buồn nôn, nôn, cơ thể mệt mỏi, khó chịu,… Chính vì thế, mẹ bầu cần nắm rõ đặc điểm của thai nhi trong từng tuần tuổi để xây dựng chế độ ăn uống, sinh hoạt cho phù hợp.

SỰ PHÁT TRIỂN CỦA BÉ

Quá trình phát triển của thai nhi ở từng tuần tuổi trong giai đoạn tam nguyệt cá thứ nhất sẽ diễn ra như sau:

• 2 tuần đầu thai kỳ là thời điểm phôi thai bắt đầu xuất hiện, làm tổ trên thành tử cung và bắt đầu phát triển rõ rệt hơn từ tuần thai thứ 3.
• Tuần thai thứ 5: Thai phát triển lớn lên, có hình dạng giống với con nòng nọc. Đây là thời điểm hệ thống tuần hoàn đang dần được hình thành, do đó đã có thể nghe thấy tim thai.Tuần thai thứ 6: Kích thước của trẻ là khoảng 4-7mm, các cơ quan trên mặt như mũi, miệng, tai ban đầu được hình thành; não bộ, tủy sống, ruột đang dần phát triển.
• Tuần thai thứ 7: Kích thước thai nhi từ 9-15mm, các chi bắt đầu hình thành trông giống như những mái chèo nhỏ xíu.
• Tuần thai thứ 8: kích thước thai nhi khoảng từ 16-22mm, hệ thống thần kinh bắt đầu hình thành, ống hô hấp nối từ cổ họng xuống đến hai bên phổi đang phát triển.
• Tuần thai thứ 9: Đuôi biến mất, hình thái của trẻ đang dần được hình thành, có thể quan sát được cả dái tai xuất hiện trên hình ảnh siêu âm. Kích thước thai nhi đạt 23-30mm và cân nặng của người mẹ cũng chuyển sang giai đoạn bắt đầu tăng lên một cách nhanh chóng.
• Tuần thai thứ 10: Kích thước thai nhi tăng lên khoảng 31-40mm, các ngón tay, ngón chân đã được hình thành khiến trẻ có thể cử động gập duỗi các ngón tay đơn giản và các chi tiết móng đang dần hình thành.
• Tuần thai thứ 11: Các bộ phận trên khuôn mặt của trẻ đã hoàn thiện, xuất hiện ngón tay và ngón chân. Đồng thời các cơ quan sinh dục ngoài của trẻ cũng bắt đầu phát triển trong giai đoạn này.
• Tuần thai thứ 12: Não bộ phát triển một cách mạnh mẽ, các đốt ngón chân đã có thể thực hiện động tác căng duỗi.
• Tuần thai thứ 13: Đây là thời điểm các cơ quan nội tạng và hệ thống tĩnh mạch có thể nhìn thấy rõ ràng bên dưới lớp da.

Thai nhi 9 tuần ở tam cá nguyệt thứ nhất

NHỮNG ĐIỀU MẸ CẦN LƯU Ý

Những điều mẹ cần biết trong 3 tháng đầu là giai đoạn cơ thể người mẹ chưa kịp thích ứng với những thay đổi của cơ thể. Vì vậy, mẹ bầu cần lưu ý những điều sau:

• Ngay khi phát hiện mình có thai thì mẹ bầu nên đi khám thai ngay để xác định tuần thai và dự đoán được thời điểm sinh chính xác, từ đó theo dõi quá trình phát triển của thai nhi. Khi đến tuần thai thứ 7, mẹ bầu nên kiểm tra cân nặng, huyết áp thường xuyên để đảm bảo cơ thể luôn khỏe mạnh trong suốt thai kỳ
• Xét nghiệm sàng lọc để phát hiện những bệnh lý, dị dạng bẩm sinh ở trẻ.
• Theo khuyến cáo của các bác sĩ sản khoa, khi mang thai cơ thể mẹ bầu cần được cung cấp đủ acid folic từ các viên uống bổ sung hoặc từ các loại thực phẩm giàu acid folic như trứng, măng tây, các loại rau xanh,… để thai nhi có thể phát triển khỏe mạnh, thông minh.
• Tránh xa những tác nhân có hại cho sức khỏe của mẹ và bé như rượu bia, thuốc lá, hóa chất, sơn móng tay, sóng từ các thiết bị công nghệ, wifi,…

Xem thêm: Bầu 3 tháng đầu nên ăn gì?

2.2 Tam cá nguyệt thứ 2

SỰ THAY ĐỔI TRONG CƠ THỂ MẸ

3 tháng giữa thai kỳ, ngoại hình của bà bầu có sự thay đổi rõ rệt nhất như xuất hiện các vết rạn trên bụng, chân, mông, ngực; có vết như hình sợi dây nối từ rốn xuống vùng kín; nhũ hoa thâm sạm và hay gặp chuột rút, đau nhức vùng chậu hông. Ở giai đoạn này, mẹ bầu có nguy cơ cao mắc đái tháo đường thai kỳ. Bệnh lý này xảy ra do sự rối loạn chuyển hóa đường trong máu khi mang thai khiến cho sức khỏe của mẹ và bé bị đe dọa như tăng nguy cơ dọa sảy, sảy thai, cao huyết áp, sinh non, thai chết lưu,..

SỰ PHÁT TRIỂN CỦA BÉ

• Tuần thai thứ 14: Do các xung thần kinh đã bắt đầu hoạt động nên trẻ có thể thực hiện một số vận động như cử động cánh tay, cơ mặt.
• Tuần thai thứ 15: Giới tính của trẻ đã có thể quan sát rõ ràng trên hình ảnh siêu âm, kích thước đã lớn khoảng bằng quả táo.
• Tuần thai thứ 16: Phần da đầu của trẻ đã dần được tạo thành, mẹ bắt đầu cảm nhận được những cử động rõ rệt do trẻ đạp mạnh.
• Tuần thai thứ 17: Trẻ hoạt động xoay, lăn lộn qua lại mạnh mẽ.
• Tuần thai thứ 18: Kích thước của trẻ tăng lên khoảng 140mm, hệ thống tiêu hóa bắt đầu hoạt động, trẻ đã có khả năng nghe được những tiếng động bên ngoài.
• Tuần thai thứ 19: Hệ thống bảo vệ da bên ngoài của bé dần hoàn thiện.
• Tuần thai thứ 20: Kích thước của bé khoảng 260mm, giai đoạn này trẻ đã có khả năng thải ra phân su có màu đen hoặc xanh đậm.
• Tuần thai thứ 21: Toàn bộ cơ thể trẻ giờ đây đã được bao phủ bởi một hàng lông tơ mềm mại để giữ cho chất gây có thể bám chặt trên da.
• Tuần thai thứ 22: Kích thước thai nhi dài khoảng 280mm, lớp lông mày, tóc dần mọc và nhìn thấy rõ ràng hơn.
• Tuần thai thứ 23: Trẻ có thể xuất hiện những cơn nấc đột ngột nên đôi khi mẹ có thể cảm nhận được cơn đau đột ngột ở bụng. Chuyển động của mắt của bé linh hoạt hơn; các đường vân trên tay, chân dần hình thành.
• Tuần thai thứ 24: Bé có chiều dài khoảng 300mm, nặng khoảng 0,63kg và những nếp nhăn trên da ban đầu được xuất hiện.
• Tuần thai thứ 25: Trẻ phản hồi lại âm thanh bên ngoài bằng cách đạp mạnh vào thành bụng.
• Tuần thai thứ 26: Trẻ dài khoảng 360mm, phổi phát triển mạnh mẽ và dần hoàn thiện.
• Tuần thai thứ 27: Giai đoạn cuối của tam cá nguyệt thứ 2, hệ thống tóc phát triển dài ra và lớp da bên ngoài của bé trở nên mịn màng hơn do lớp mỡ dưới da bắt đầu xuất hiện.

MẸ BẦU CẦN LƯU Ý

Để thuận tiện trong quá trình theo dõi sự phát triển của trẻ ở những tháng giữa thai kỳ, mẹ bầu cần LƯU Ý:

• Khám thai định kỳ: Khoảng 3 lần giữa các tuần thứ 14-18, 19-23 và 24-28.
• Quan sát sự thay đổi của cơ thể: Bụng, ngực phát triển to lên rõ rệt, nội tiết tố của cơ thể thay đổi nên bà bầu cần quan tâm hơn đến việc chăm sóc cho làn da, mái tóc.
• Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng: Trẻ đang trong giai đoạn phát triển mạnh nên mẹ bầu cần ăn nhiều hơn trong mỗi bữa ăn đồng thời bổ sung thêm vitamin, canxi, chất béo từ các sản phẩm hỗ trợ hoặc từ nguồn thực phẩm hàng ngày.
• Vận động nhẹ nhàng, tập thể dục đều đặn để tránh gặp phải những vấn đề về xương khớp khi mang thai, giúp cơ sàn chậu được mở rộng để thuận lợi hơn trong quá trình vượt cạn.
• Tiêm phòng uốn ván giúp phòng ngừa mắc uốn ván trong quá trình khi nở và cắt dây rốn cho trẻ.
• Đọc sách, nghe nhạc và thường xuyên nói chuyện với thai nhi giúp phát triển toàn diện về trí não cho bé.

Tam cá nguyệt thứ hai mẹ nên nói chuyện và cho bé nghe nhạc

2.3 Tam cá nguyệt thứ 3

Trong giai đoạn nước rút trước khi “lâm bồn”, bà bầu sẽ phải trải qua những thay đổi trước sinh phổ biến như: Rốn lồi, chân tay sưng phù; đi tiểu nhiều nhất là về đêm; thường xuyên ợ hơi, ợ nóng; tê bì chân tay; mệt mỏi, đi lại nặng nề. Ở những tháng cuối trước khi sinh, những cơ quan, hình thái của trẻ sẽ được hoàn thiện để sẵn sàng chào đời.

SỰ PHÁT TRIỂN CỦA BÉ

• Tuần thai thứ 28: Trẻ nặng khoảng 1kg, lớp lông mi bắt đầu mọc ra và trẻ có thể mở được một phần mắt.
• Tuần thai thứ 29: Các cử động co, duỗi, đá chân của trẻ ngày càng mạnh khiến cho mẹ cảm nhận được rõ hơn những hoạt động của con.
• Tuần thai thứ 30: Cân nặng của bé tăng lên 1,3kg, mắt trẻ mở to và tủy xương bắt đầu tăng sản hồng cầu.
• Tuần thai thứ 31: Cân nặng trẻ tăng nhanh, những đặc điểm về hình thái, cơ quan dần hoàn thiện.
• Tuần thai thứ 32: Ở tuần này, lớp lông tơ bao phủ làn da của trẻ bắt đầu rụng, mắt đã có thể tự điều tiết khi có ánh sáng xuyên qua bụng mẹ. Cân nặng của thai nhi tuần 32 là khoảng 1,7kg.
• Tuần thai thứ 33: Lúc này trẻ đã có thể phân biệt được ngày đêm và hệ miễn dịch độc lập cũng đang phát triển nhờ vào lượng kháng thể người mẹ cung cấp qua nhau thai. Xương trẻ cũng trở nên cứng cáp hơn.
• Tuần thai thứ 34: Trẻ nặng khoảng 2,1kg; hệ thống móng, tóc phát triển dài ra.
• Tuần thai thứ 35: Ở tuần này em bé cũng đang di chuyển dần xuống thấp hơn trong khung xương chậu. Da dẻ trẻ hồng hào, mịn màng hẳn lên.
• Tuần thai thứ 36: Chất bã nhờn bao phủ phần lớn cơ thể thai nhi trong suốt 9 tháng qua đã tan biến. Lúc này hệ tuần hoàn cũng như miễn dịch đã phát triển đầy đủ trong khi một số cơ quan khác vẫn đang cần thêm thời gian để hoàn thiện, trong đó có hệ tiêu hóa.
• Tuần thai thứ 37: Thai nhi 37 tuần tuổi sẽ có kích thước tương đương với một quả dưa gang, nặng khoảng 2,8kg và dài 48cm. Lúc này các đặc điểm hình thái của trẻ gần như đã được hoàn thiện và sẵn sàng cho quá trình vượt cạn xảy ra trong 2 – 3 tuần nữa.
• Tuần thai thứ 38: Lớp lông tơ bao bọc bên ngoài cơ thể trẻ rụng hết, lúc này trọng lượng cơ thể của trẻ khoảng 2,9kg.
• Tuần thai thứ 39: Kích thước tương đương với một quả dưa hấu, lớp mỡ dưới da đang được hình thành giúp điều chỉnh thân nhiệt khi chào đời.
• Tuần thai thứ 40: Cân nặng bé vào khoảng 3,4kg. Lúc này, trẻ đã sẵn sàng để chào đời. Có một số trường hợp đến tuần 40 vẫn chưa có dấu hiệu chuyển dạ thì mẹ bầu cũng không cần quá lo lắng và đến gặp bác sĩ để được kiểm tra, đảm bảo trẻ vẫn phát triển bình thường.

NHỮNG ĐIỀU MẸ CẦN LƯU Ý

• Tham gia lớp tiền sản để được hướng dẫn cách hít thở giúp giảm đau khi sinh, cách chăm sóc, vệ sinh, tắm giặt cho trẻ trong giai đoạn sơ sinh.
• Khám thai thường xuyên: Từ tuần thai thứ 34, mẹ bầu nên đi siêu âm khoảng 1-2 lần/tuần để theo dõi quá trình quay đầu, phát hiện dị tật của trẻ, từ đó chuẩn bị sẵn sàng cho quá trình sinh nở.
• Sắm đầy đủ đồ cho bé: Ở giai đoạn này bố mẹ cần lên danh sách và mua sắm dần những đồ dùng cần thiết cho mẹ và bé sau khi sinh.
• Vận động nhẹ nhàng và bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng để đảm bảo một sức khỏe tốt cho cả mẹ và bé.

Tam cá nguyệt thứ ba mẹ cần lưu ý chăm sóc và bổ sung dưỡng chất

Hiểu rõ về tam cá nguyệt là gì? Những điều cần lưu ý trong từng tam cá nguyệt sẽ giúp mẹ bầu chủ động hơn trong việc chăm sóc, theo dõi sức khỏe khi mang thai. Nếu còn bất kỳ thắc mắc gì, khách hàng vui lòng liên hệ hotline 1900 3366 hoặc inbox trực tiếp Fanpage của tổ hợp để nhận được tư vấn từ các chuyên gia hàng đầu của MEDIPLUS!