Tinh trùng yếu cách nhận biết và điều trị cho Nam giới

Số lượng và chất lượng tinh trùng là một trong những nhân tố quan trọng quyết định kết quả của quá trình thụ thai. Tinh trùng yếu không chỉ ảnh hưởng sức khỏe mà còn tác động tiêu cực đến chức năng sinh lý của nam giới. Vậy làm thế nào để nhận biết tinh trùng có bị yếu hay không và có cách gì điều trị hiệu quả? Cùng đi tìm câu trả lời trong bài viết sau!

Tinh trùng yếu là như thế nào?

Tinh trùng là những tế bào sinh dục nam được tạo thành từ ống sinh tinh nằm trong tinh hoàn. Quá trình sản xuất tinh trùng bắt đầu từ tuổi dậy thì và kéo dài xuyên suốt cuộc đời người đàn ông. Ở điều kiện ngoài cơ thể, tinh trùng chỉ tồn tại trong vòng 30-60 phút, thậm chí ngắn hơn. Khi được phóng thích vào âm đạo, do môi trường acid tại đây, chỉ những tinh trùng khỏe mạnh mới có thể tồn tại, di chuyển vào tử cung và thực hiện quá trình thụ tinh với trứng.

Tinh trùng yếu là tình trạng suy giảm chất lượng tinh trùng ở nam giới

Ở nam giới khỏe mạnh, trung bình có khoảng 72.000 tinh trùng được tạo ra trong 1 phút, tương đương với hơn 100 triệu tinh trùng trong 1 ngày. Mỗi lần xuất tinh, nam giới phóng khoảng 2-5ml tinh dịch, trong đó chứa từ 60-80 triệu tinh trùng/ml. Theo định nghĩa y khoa, tinh trùng được xem là khỏe mạnh khi có trên 75% tinh trùng di động được, trên 25% di động nhanh và trên 30% tinh trùng có hình dạng bình thường. Tinh dịch khi xuất ra không được chứa hồng cầu và số lượng bạch cầu dưới 1triệu/ml.

Từ định nghĩa trên, có thể thấy rằng, tinh trùng yếu là tình trạng suy giảm chất lượng tinh trùng ở nam giới. Khi đó, tỷ lệ tinh trùng di động thấp hơn 75%, số tinh trùng di động nhanh chiếm dưới 25%. Tình trạng tinh binh yếu thường đi kèm với số lượng ít. Lúc này, số lượng tinh trùng mỗi lần xuất ra sẽ thấp hơn 40 triệu con và lượng tinh dịch dưới 2ml.

Có nhiều nguyên nhân khiến cho chất lượng tinh trùng bị yếu ở nam giới. Trong đó, chế độ dinh dưỡng và thói quen sinh hoạt thường là hai yếu tố trực tiếp liên quan đến tình trạng này. Tinh trung yeu nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể làm giảm khả năng thụ thai – một trong nhiều nguyên nhân khiến các cặp vợ chồng hiếm muộn.

>>> Anh em cần biết: Ăn gì tốt cho tinh trùng?

Cách nhận biết tinh trùng yếu 

Vậy có cách kiểm tra tinh trùng mạnh hay yếu tại nhà không? Để nhận biết tình trạng tinh trùng yếu của bản thân, nam giới có thể dựa vào màu sắc và chất lượng tinh dịch. Cụ thể như sau:

Tinh dịch loãng

Tinh dịch loãng là khi tinh dịch không có độ dính, nhớt đặc trưng mà loãng, đục như nước vo gạo. Đây là một trong những biểu hiện cho thấy sự suy giảm bất thường về số lượng lẫn chất lượng tinh trùng. Nếu tình trạng này kéo dài, nam giới nên chủ động đi khám để tránh ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng sinh sản.

Tinh trùng loãng là biểu hiện của sự suy giảm chất lượng và số lượng tinh trùng

Tinh dịch đông đặc

Ở nam giới khỏe mạnh, tinh dịch có thể chuyển từ trạng thái quánh sệt sang dạng lỏng ở nhiệt độ 37^oC trong chưa đầy 60 phút. Nếu hiện tượng này không diễn ra hoặc chỉ hóa lỏng một phần, đây là dấu hiệu của tình trạng tinh dịch đông đặc. Điều này khiến tinh trùng khó khăn trong việc di chuyển đến gặp trứng và thực hiện quá trình thụ thai.

Tinh dịch đông đặc gây khó khăn cho việc thụ thai

Tinh dịch vón cục

Tinh dịch vón cục là tình trạng tinh dịch xuất hiện các hạt trắng nhỏ như hạt cơm. Khi bóp, các hạt này vỡ ra mịn như bột. Tinh trùng ở trạng thái này rất dễ bị chết và khó khăn trong việc di chuyển để thụ tinh cho trứng.

Tinh dịch ở trạng thái vón cục khiến tinh trùng rất dễ bị chết

Tinh dịch có màu sắc bất thường

Tinh dịch của nam giới khỏe mạnh thường có màu trắng sữa hoặc trắng xám. Nếu tinh dịch có màu sắc bất thường, đây có thể là biểu hiện của bệnh lý. Một số bệnh lý có thể gây ảnh hưởng đến màu sắc tinh dịch như:

• Bệnh lý viêm nhiễm như viêm mào tinh, viêm niệu đạo, viêm tuyến tiền liệt: Tinh dịch thường có màu vàng hoặc xanh.
• Bệnh liên quan đến đường tiết niệu hoặc cơ quan sinh dục (có kèm triệu chứng đau bụng, đau tức dương vật,…): Tinh dịch thường có màu nâu do lẫn máu.

Nam giới mắc các bệnh viêm nhiễm thường có tinh dịch màu vàng

Nguyên nhân gây tinh trùng yếu

Quá trình sản xuất tinh trùng đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng của nhiều bộ phận liên quan như tinh hoàn, vùng dưới đồi, tuyến yên,… Bất kỳ vấn đề nào xảy ra trong quá trình này đều có nguy cơ gây ảnh hưởng đến chất lượng và số lượng tinh trùng. Dưới đây là một số nguyên nhân khiến cho tinh trùng ở nam giới bị yếu đi:

• Giãn tĩnh mạch thừng tinh: Là nguyên nhân thường gặp nhất gây vô sinh ở nam giới. Cơ chế bệnh sinh chưa biết rõ. Tuy nhiên, tác hại của bệnh là gây suy giảm chất lượng tinh trùng đã được ghi nhận.
• Các bệnh nhiễm trùng như viêm mào tinh hoàn, viêm tinh hoàn, bệnh lây truyền qua đường tình dục (lậu, giang mai, HIV/AIDS,…): Gây ảnh hưởng đến quá trình sản xuất tinh trùng, hình thành những tổn thương cản trở đường đi của tinh trùng.
• Bệnh tự miễn: Là tình trạng cơ thể hình thành kháng thể tấn công và tiêu diệt tinh trùng. Đây là trường hợp hiếm khi xảy ra.
• Dùng thuốc: Một số thuốc tác động đến quá trình sản xuất tinh trùng khiến chất lượng tinh trùng bị suy giảm.
• Mất cân bằng nội tiết tố: Testosterone là hormone chính tham gia vào quá trình sản xuất và phóng tinh. Do đó, mất cân bằng hormone này cũng có thể ảnh hưởng đến chất lượng và số lượng tinh trùng.
• Nguyên nhân khác: Dị tật bẩm sinh, rối loạn di truyền, nam giới đã và đang điều trị ung thư,… cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới.

Các bệnh lý nếu không sớm được điều trị sẽ ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng

Bên cạnh các bệnh lý, những yếu tố về môi trường và lối sống, sinh hoạt của nam giới cũng ảnh hưởng nhiều đến chất lượng tinh trùng. Có thể kể đến như:

• Tiếp xúc thường xuyên với hóa chất công nghiệp, kim loại nặng, tia xạ,… ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng sinh tinh của nam giới. Đặc biệt, nam giới tiếp xúc với tia xạ nhiều có thể mất hoàn toàn khả năng sinh tinh và phải mất vài năm mới có thể hồi phục.
• Lạm dụng các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá: Các chất này làm giảm nồng độ testosterone, gây ảnh hưởng lên toàn bộ quá trình sinh tinh.
• Căng thẳng, stress, trầm cảm: Nam giới gặp các vấn đề về tâm lý trong thời gian dài có thể gây ra tác động xấu đến chất lượng tinh trùng.
• Thừa cân, béo phì: Tình trạng này không chỉ tác động trực tiếp lên quá trình sinh tinh mà còn làm mất cân bằng nội tiết tố. Từ đó, làm giảm chất lượng tinh trùng, số lượng tinh trùng ít và yếu.

Chẩn đoán xác định tinh trùng yếu

Để chẩn đoán xác định tình trạng tinh trùng yếu ở nam giới, bên cạnh khám lâm sàng cơ quan sinh dục ngoài và hỏi thăm về tiền sử bệnh, thói quen sinh hoạt tình dục, nam giới sẽ được bác sĩ chỉ định tiến hành xét nghiệm tinh dịch đồ.

Khi thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ, bác sĩ sẽ lấy tinh dịch của người bệnh và phân tích các thành phần trong đó, bao gồm số lượng và tính di động của tinh trùng. Để hạn chế sai số và đảm bảo tính chính xác của kết quả, trước khi thực hiện, nam giới cần lưu ý:

• Lấy hết toàn bộ tinh dịch để làm mẫu thử cho xét nghiệm.
• Kiêng xuất tinh ít nhất 2 ngày nhưng không quá 11 ngày trước ngày lấy mẫu thử.
• Mẫu thử lấy lần tiếp theo phải cách lần gần nhất tối thiểu 2 tuần.
• Không dùng hóa chất bôi trơn vì những chất này có thể làm ảnh hưởng đến khả năng di động của tinh trùng.

Tùy vào kết quả xét nghiệm lần đầu và nghi ngờ của bác sĩ, người bệnh có thể phải tiến hành thêm một số xét nghiệm khác để tìm ra nguyên nhân chính của tình trạng tinh trùng yếu như: siêu âm tinh hoàn, xét nghiệm nước tiểu sau xuất tinh (phát hiện tình trạng xuất tinh ngược), định lượng hormone, siêu âm tiền liệt tuyến, sinh thiết tinh hoàn, phân tích gen,…

>>> Chi tiết: Xét nghiệm tinh dịch đồ – Khi nào cần và Chi phí bao nhiêu?

Xét nghiệm tinh dịch đồ là phương pháp thường quy để chẩn đoán tinh trùng yếu

Tinh trùng yếu có chữa được không?

Nam giới khi được chẩn đoán tinh trùng yếu thường rất lo lắng không biết liệu bệnh có thể chữa được hay không và liệu tinh trùng yếu có con được không? Chuyên gia Nam học của MEDIPLUS khẳng định rằng, tình trạng này hoàn toàn có thể được cải thiện và điều trị nếu nam giới chủ động thăm khám và liệu trình kịp thời.

Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều cánh mày râu thường có xu hướng né tránh, không muốn nhắc đến vấn đề này. Họ chỉ thực sự chủ động đến gặp bác sĩ chuyên khoa khi tình trạng đã trở nên nghiêm trọng hoặc có tác động từ vợ, gia đình dẫn đến những tác động tiêu cực như:

Ảnh hưởng về tâm lý: Các bệnh nam khoa thường gây tác động rất xấu đến tâm lý của nam giới, khiến cánh mày râu trở nên tự ti, mặc cảm về khả năng sinh lý của mình. Nếu kéo dài, tình trạng này không chỉ ảnh hưởng xấu đến tình cảm vợ chồng mà còn làm suy sụp tinh thần, dẫn đến trầm cảm ở nam giới.

Ảnh hưởng đến khả năng sinh sản: Tinh trùng yếu gây suy giảm số lượng và chất lượng tinh trùng. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng thụ thai. Do đó, nếu không được chữa trị sớm, nam giới có thể mắc nguy cơ hiếm muộn, thậm chí vô sinh.

Tinh trùng yếu ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng thụ thai

Ảnh hưởng đến chuyện gối chăn: Trên thực tế, có rất nhiều cặp vợ chồng phát sinh mâu thuẫn, rạn nứt tình cảm vì những vấn đề liên quan đến bệnh lý nam khoa. Nhu cầu sinh lý của cả hai bên không được thỏa mãn khiến cặp đôi luôn trong trạng thái khó chịu, dễ bất hòa, cãi vã.

Nguy cơ mắc bệnh nam khoa nguy hiểm: Tình trạng tinh trùng yếu có thể biến chứng sang nhiều bệnh lý khác phức tạp hơn. Do đó, cần sớm tìm ra nguyên nhân dẫn đến tình trạng này để kịp thời chữa trị.

Nhìn chung, đây không phải là bệnh lý nguy hiểm cho nam giới nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời bằng phác đồ phù hợp. Cánh mày râu khi thấy các dấu hiệu của bệnh nên chủ động thăm khám và dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.

Cách chữa tinh trùng yếu hiệu quả

Hiện nay có nhiều cách chữa trị tinh trùng yếu theo Tây y lẫn Đông y. Điều quan trọng là người bệnh cần xác định đúng nguyên nhân mới có thể điều trị hiệu quả. Nếu nguyên nhân xuất phát từ lối sống thiếu lành mạnh, nam giới nên chủ động thay đổi lối sống của mình, hạn chế tối đa những yếu tố gây ảnh hưởng đến số lượng và chất lượng tinh trùng như đã đề cập ở trên.

Trong trường hợp tinh trùng yếu là hệ quả của bệnh lý toàn thân hoặc các bệnh lý liên quan tới sức khỏe sinh sản, người bệnh sẽ được đề xuất chỉ định các phương pháp điều trị thích hợp như:

• Dùng thuốc kháng sinh: Điều trị các bệnh viêm nhiễm tại cơ quan sinh dục.
• Liệu pháp hormone hoặc dùng thuốc nội tiết: Cân bằng nội tiết tố cho nam giới.
• Phẫu thuật: Trong trường hợp nam giới bị giãn tĩnh mạch thừng tinh hoặc tắc ống dẫn tinh.

Bên cạnh đó, nam giới cũng cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa cũng như cải thiện tinh trùng yếu như sau:

• Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh: Tăng cường bổ sung các loại thực phẩm như rau xanh, trái cây giàu chất chống oxy hóa,… để cải thiện sức khỏe tinh trùng. Hạn chế sử dụng các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá,… để tránh ảnh hưởng đến nồng độ testosterone trong cơ thể.
• Quan hệ tình dục an toàn: Sử dụng các biện pháp an toàn khi quan hệ  như bao cao su,… để phòng tránh các bệnh lây qua đường tình dục.
• Thường xuyên vận động, tập thể dục, duy trì cân nặng hợp lý để tăng cường các enzyme chống oxy hoá, hỗ trợ bảo vệ tinh trùng hiệu quả. Tránh phơi nhiễm với các chất độc. Trong trường hợp bất khả kháng, cần trang bị đầy đủ dụng cụ bảo hộ và tuân thủ các biện pháp an toàn.
• Nên ưu tiên các loại quần áo thoáng mát, rộng rãi nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình sinh tinh. Giữ tâm lý thoải mái, ổn định, tránh căng thẳng kéo dài không những khiến hoạt động tình dục suy giảm mà còn ảnh hưởng đến nồng độ nội tiết tố cần cho quá trình sản xuất tinh trùng.

Trên đây là những nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết tình trạng tinh trùng yếu ở nam giới. Cánh mày râu cần nắm vững các dấu hiệu này để sớm phát hiện và điều trị, tránh biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến chức năng sinh sản. Nếu còn vấn đề gì thắc mắc, vui lòng liên hệ Hotline 1900 3366 để được sự tư vấn và hỗ trợ đặt lịch khám tại MEDIPLUS!

*Bài viết mang tính tham khảo thêm, không thay thế việc chẩn đoán hoặc phác đồ điều trị y khoa!