Gai đôi cột sống S1 có nguy hiểm không?

Theo thống kê cho đến hiện nay thì cứ khoảng 2000 trẻ sinh ra thì có 4 trẻ bị mắc bệnh gai đôi cột sống s1. Gai đôi S1 gây ảnh hưởng rất lớn đến cơ thể ở hệ thần kinh và xương khớp. Điều trị cho bệnh lý này bao gồm động tác vật lý trị liệu, thuốc giảm đau hoặc phẫu thuật nếu triệu chứng nghiêm trọng.

1. Gai đôi cột sống S1 là gì?

Gai đôi cột sống S1, còn được gọi là nứt đốt sống S1, là dạng khuyết tật ống thần kinh bắt nguồn từ việc ống thần kinh không đóng kín trong quá trình phát triển của thai nhi, khiến xương sống bị tách thành hai phần. Nó thường xảy ra ở vị trí giao giữa đốt sống thắt lưng và đốt sống cùng.

Bị gai đột cột sống s1 – Hình ảnh chụp X quang.

Gai đôi S1 thường là căn bệnh bẩm sinh. Bệnh lý này xảy ra trong tháng đầu tiên của thai kỳ và chính vì thế, thai nhi chính là đối tượng rất dễ mắc bệnh nếu không được chăm sóc đúng cách. Trong quá trình phát triển của thai nhi, tủy sống ban đầu là phẳng nhưng sau đó được đóng kín lại để hình thành ống thần kinh. Nếu ống thần kinh không được đóng kín hoàn toàn thì trẻ sơ sinh sẽ mắc phải căn bệnh gai đôi đốt sống S1. Thông thường, gai đôi S1 thường có 3 dạng chính: gai đôi cột sống ẩn, gai đôi cột sống có nang và dạng cuối là thoát vị màng não bảo vệ quanh tủy sống.

2. Nguyên nhân dẫn đến gai đôi S1

Gai đôi s1 là bệnh lý bẩm sinh, được hình thành ngay từ khi thai nhi còn đang trong bụng mẹ. Dù đây là căn bệnh bẩm sinh nhưng gai đôi S1 là tình trạng có thể gây ra bởi sự cộng hưởng của rất nhiều nguyên nhân, điển hình là ba yếu tố chính sau đây:

• Vấn đề tuổi tác: Khi tuổi tác tăng lên, quá trình lão hóa diễn ra nhanh hơn gây mất nước và biến đổi chất lượng sụn trong cột sống s1. Điều này làm cho vùng sụn này trở nên thiếu canxi và dưỡng chất dẫn đến hình thành các gai xương.
• Chấn thương: Công việc và hoạt động thể chất có thể dẫn đến nhiều chấn thương khác nhau, từ tai nạn đến chơi thể thao, và những chấn thương này có thể gây hại cho hệ thống xương khớp. Đặc biệt, các chấn thương ở vùng lưng sẽ tác động nghiêm trọng đến vùng cột sống s1. Sau chấn thương, cơ thể thường phản ứng với viêm nhiễm, dẫn đến lắng đọng canxi và hình thành gai xương ở khu vực này.
• Bệnh lý cơ xương khớp: Bệnh viêm khớp cột sống mãn tính và nhiều bệnh lý khác liên quan đến cơ xương khớp được nghiên cứu chỉ ra là nguyên nhân của bệnh gai đôi s1, gây những triệu chứng nặng nề. Trong quá trình này, sụn của cột sống nói chung và cột sống s1 nói riêng bị mài mòn do viêm nhiễm kéo dài. Cơ chế tự điều chỉnh của cơ thể để khắc phục tình trạng này lại vô tình hình thành nên những gai xương.

3. Dấu hiệu điển hình cảnh báo gai đôi cột sống S1

Bệnh gai đôi s1 có những triệu chứng lâm sàng tương đồng với nhiều bệnh lý khác liên quan đến cơ xương khớp, điều này có thể dẫn đến nhầm lẫn trong chẩn đoán. Do đó, người bệnh cần chú ý để sớm phát hiện bệnh và điều trị kịp thời. Dưới đây là một số triệu chứng cơ bản.

• Đau nhức vùng thắt lưng: Không buông tha bất cứ đối tượng người bệnh nào, triệu chứng đau nhức là dấu hiệu đầu tiên của gai đôi cột sống s1. Đặc biệt, người bệnh sẽ cảm thấy đau vùng thắt lưng và đau tập trung nhiều nhất ở khu vực xương cùng. Bệnh gai đôi s1 cũng có thể lan dần ra các vùng xương khớp lân cận và cơn đau càng trở nên dữ dội hơn khi người bệnh thực hiện các động tác ấn tay vào vùng xương cùng.

Đau thắt lưng là triệu chứng điển hình khi bị gai đôi cột sống.

• Biến đổi đường cong sinh lý: Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, bệnh gai đôi cột sống s1 có thể gây mất đi đường cong tự nhiên của cột sống, vốn rất quan trọng cho chức năng và thẩm mỹ của cơ thể. Cột sống s1 đóng vai trò cầu nối giữa xương cụt và cột sống thắt lưng, và thống kê cho thấy rằng 3 trong 10 người bị gai đôi s1 sẽ mất đường cong tự nhiên của cột sống, ảnh hưởng đến chức năng vận động.
• Hạn chế chức năng vận động: Gai đôi cột sống s1 làm người bệnh e ngại vận động do sợ tình trạng đau nhức trở nên nghiêm trọng hơn. Đau nhức còn lan rộng xuống chân, gây yếu cơ khớp chân và hạn chế khả năng đi lại. Người bệnh thường gặp nhiều khó khăn trong các hoạt động như cúi, khom người, đứng lâu một chỗ,… Nếu không được chữa trị kịp thời, bệnh có thể gây biến dạng cột sống và ảnh hưởng xấu tới chức năng vận động.

4. Gai đôi S1 có nguy hiểm không?

Theo các chuyên gia cơ xương khớp Tổ hợp y tế MEDIPLUS, gai đôi s1 là một bệnh lý phức tạp và có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng tới sức khỏe, khả năng vận động nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Cụ thể:

4.1 Thoát vị đĩa đệm gây đau khó khăn đi lại

Bệnh gai đôi cột sống s1 là một căn bệnh có thể gây tổn thương đến nhiều cơ quan và mô tại lưng. Khi bị mắc bệnh này, sụn khớp và bao xơ đĩa đệm ở vùng lưng có thể bị tổn thương. Nếu các bao xơ đĩa đệm bị rách, các nhân nhầy có thể bị tràn ra ngoài và dẫn đến thoát vị đĩa đệm. Khi cột sống s1 bị thoát vị, sự phát triển của gai xương cũng làm tăng nguy cơ đau đớn và khả năng vận động bị hạn chế. Điều này có thể gây ra nhiều vấn đề khó khăn trong cuộc sống hàng ngày của người bệnh. Do đó, việc điều trị kịp thời và hiệu quả là rất quan trọng để giảm thiểu những ảnh hưởng xấu của bệnh đối với sức khỏe và chất lượng cuộc sống.

>>> Xem chi tiết: Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng các triệu chứng nhận biết

4.2 Các cơn đau dây thần kinh tọa

Khi mắc phải bệnh gai đôi cột sống s1, hệ thống dây thần kinh tọa sẽ bị chèn ép và gây tổn thương, dẫn đến những cơn đau nhức vô cùng khó chịu. Những cơn đau này thường xuất hiện nhanh và mạnh hơn khi người bệnh khom người, hắt hơi, ho, và đau nhiều hơn vào ban đêm.

Để chẩn đoán chính xác bệnh lý, các kỹ thuật cần được thực hiện bao gồm chụp X-quang, CT hoặc MRI (cộng hưởng từ). Nếu không được chữa trị kịp thời, bệnh có thể gây ra các vấn đề về chức năng vận động do dây teo cơ ở vùng mông và đùi bị ảnh hưởng nặng nề. Do đó, người bệnh cần sớm điều trị để giảm đau và tránh những biến chứng nghiêm trọng.

4.3 Đau dây thần kinh liên sườn

Bệnh gai đôi cột sống s1 không chỉ gây tổn thương cho hệ thống dây thần kinh tọa mà còn ảnh hưởng đến dây thần kinh liên sườn. Bên cạnh cơn đau thắt lưng dữ dội, người bệnh còn có thể gặp phải đau tức ở vùng xương ức và ngực, thậm chí cảm thấy khó thở. Vì vậy, việc chẩn đoán bệnh sớm và có phương pháp điều trị hiệu quả là rất quan trọng.

Đau dây thần kinh liên sườn là biến chứng xảy ra do gai đôi s1.

5. Phương pháp chẩn đoán và điều trị gai đôi S1

Bị gai đôi s1 là tình trạng bệnh lý bẩm sinh, xảy ra chủ yếu ở thai nhi khi còn trong bụng mẹ. Chính vì thế, để ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh cho trẻ sau khi sinh thì việc thăm khám định kỳ với người mẹ lúc mang thai là vô cùng cần thiết. Dưới đây là các phương pháp chẩn đoán và cách thức điều trị thường được áp dụng với bệnh lý này.

5.1 Phương pháp chẩn đoán

Việc đưa ra chẩn đoán chính xác và phương pháp điều trị hiệu quả thường đòi hỏi sự kết hợp giữa chẩn đoán lâm sàng và cận lâm sàng. Dựa vào thăm khám lâm sàng và các phương pháp cận lâm sàng được chỉ định như: xét nghiệm máu, kỹ thuật chụp MRI, X-Quang, CT… bác sĩ sẽ đánh giá được chính xác mức độ tổn thương của người bệnh.

Xét nghiệm máu

Thông thường, trong quá trình người mẹ mang thai thì việc xét nghiệm máu có ý nghĩa rất lớn. Kết quả của xét nghiệm máu chính là yếu tố rất quan trọng trong việc chẩn đoán các bệnh lý, đặc biệt là gai đôi s1. Nếu kết quả cho thấy mẹ bầu có chỉ số AFP cao hơn mức bình thường thì đây chính là dấu hiệu có nguy cơ cao thai nhi sẽ bị mắc gai đôi cột sống s1 hoặc một số dị tật bẩm sinh khác. Bác sĩ sẽ nhanh chóng chỉ định các phương pháp điều trị để giảm nguy cơ mắc bệnh trong giai đoạn này.

Thông thường, sẽ không có một quy định cụ thể nào về việc chỉ định phụ nữ mang thai phải xét nghiệm máu. Tuy nhiên, đây là một xét nghiệm vô cùng cần thiết đối với các thai phụ, đặc biệt trong giai đoạn 3 tháng đầu thai kỳ để kiểm tra sức khỏe cho mẹ và bé, đồng thời chẩn đoán sớm các dị tật nếu có ở thai nhi.

Siêu âm

Để phát hiện sớm các bất thường trong giai đoạn sơ sinh của trẻ, bác sĩ thường thực hiện siêu âm thường xuyên. Sử dụng sóng âm với tần số cao, bác sĩ tạo ra hình ảnh của thai nhi trong cơ thể mẹ bầu, từ đó có thể nhận biết các bất thường như cột sống bị hở hoặc các túi nhô ra khỏi cột sống. Nếu phát hiện được gai cột sống từ giai đoạn sớm, mẹ có thể được điều trị để giảm nguy cơ cho trẻ sơ sinh.

Chọc nước ối

Nếu kết quả xét nghiệm máu cho thấy hàm lượng AFP cao, mà kết quả siêu âm lại không phát hiện bất thường, bác sĩ có thể đưa ra quyết định chỉ định chọc nước ối để tiến hành kiểm tra lại lần nữa. Phương pháp này sẽ giúp đánh giá chính xác hơn tình trạng sức khỏe của thai nhi, qua đó đưa ra phương án điều trị hoặc can thiệp kịp thời để bảo vệ sức khỏe của mẹ và thai nhi.

Sau khi sinh ra, trẻ sơ sinh cần được tiến hành các xét nghiệm và kiểm tra y tế để đảm bảo sức khỏe và phát hiện sớm các vấn đề liên quan đến gai cột sống đôi S1 hoặc các bệnh lý về xương khớp khác.

Chọc nước ối chẩn đoán vấn đề gai đôi cột sống s1 ở thai nhi.

5.2 Các phương pháp điều trị

Để tránh những biến chứng nguy hiểm của bệnh gai đôi s1, việc phát hiện và điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng. Dưới đây là một số phương pháp điều trị bệnh gai đôi cột sống s1 mà người bệnh có thể tham khảo.

Điều trị không dùng thuốc

Massage hoặc tập luyện các môn thể thao như bơi lội, đi bộ, đạp xe, yoga, tập dưỡng sinh,… được đánh giá là rất hữu ích trong việc cải thiện tình trạng bệnh. Tập luyện thường xuyên giúp người bệnh giảm đau, tăng cường hệ miễn dịch và ngăn ngừa tăng cân. Việc sử dụng phương pháp massage cũng được đánh giá là liệu pháp tốt giúp giảm đau và thư giãn các cơ bị căng thẳng. Tuy nhiên, cần chú ý lựa chọn các kỹ thuật massage phù hợp để tránh gây đau và tổn thương.

Sử dụng thuốc

Khi bệnh gai đôi cột sống s1 ở mức độ nhẹ, các bác sĩ chuyên khoa có thể chỉ định sử dụng thuốc Tây để điều trị. Giống như nhiều bệnh xương khớp khác, các loại thuốc giảm đau, giãn cơ và chống viêm không chứa steroid có thể giúp giảm đau, chống viêm và ngăn chặn sự phát triển của bệnh. Nếu phụ nữ đang có ý định mang thai cần bổ sung đầy đủ axit folic ngăn ngừa nguy cơ gai đôi s1 bẩm sinh.

Áp dụng các phương pháp Đông y

Việc sử dụng thuốc Tây khi chữa trị bệnh gai đôi cột sống có thể gây phản ứng phụ hoặc không phù hợp với một số người bệnh do cơ địa mẫn cảm. Vì vậy, nhiều người bệnh có xu hướng tìm đến các phương pháp chữa trị từ Đông y. Các bài thuốc, xoa bóp, bấm huyệt hoặc châm cứu sẽ là giải pháp hiệu quả để đả thông kinh mạch, lưu thông khí huyết, giúp giảm nhanh các triệu chứng đau nhức và sưng viêm.

Khác với thuốc Tây, các phương pháp Đông y có ưu điểm là an toàn cho sức khỏe và không gây tác dụng phụ, dù tác dụng của chúng có thể từ từ hơn. Điều này giúp người bệnh yên tâm sử dụng và hỗ trợ tốt cho quá trình điều trị bệnh.

Phẫu thuật điều trị

Khi các liệu pháp khác không mang lại hiệu quả trong điều trị bệnh lý về cơ xương khớp, phẫu thuật sẽ được coi là lựa chọn cuối cùng. Với bệnh gai đôi s1, khi gai xương đã phát triển và gây chèn ép quá mức hệ thống rễ dây thần kinh và tổn thương tủy sống, phẫu thuật có thể được áp dụng. Trong quá trình phẫu thuật, các bác sĩ chuyên khoa sẽ tiến hành loại bỏ các gai xương để phục hồi sức khỏe của người bệnh. Tuy nhiên, chi phí của phẫu thuật khá cao, bên cạnh đó cũng có thể xảy ra những rủi ro hậu phẫu nguy hiểm như gây nhiễm trùng não hoặc bệnh nhân có thể bị tàn tật sau phẫu thuật.

6. Cách phòng ngừa bệnh gai đôi s1

Bệnh gai đôi S1 là một trong những bệnh lý xương khớp phổ biến, chủ yếu gặp ở trẻ em và thường rất khó chữa trị. Do đó, phòng ngừa bệnh từ lúc còn mang thai là cách tốt nhất để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.

• Trước thời kỳ mang thai, người mẹ cần chú ý đến việc hoạt động thể chất và cần có chế độ ăn uống hợp lý. Đặc biệt, nên bổ sung acid folic và các thực phẩm giàu acid folic như ngũ cốc, măng tây, các loại đậu, rau xanh để giúp phòng bệnh gai đôi cột sống cho trẻ.
• Người mẹ có thể lựa chọn các hoạt động như đi bộ, bơi lội, đạp xe hoặc thực hành yoga, đều là những hoạt động vừa sức với thể trạng của mình. Thường xuyên luyện tập giúp tăng cường sức khỏe và sức đề kháng, cũng như giảm nguy cơ mắc bệnh và tăng cường thể lực cho mẹ trong quá trình mang thai.
• Hạn chế hấp thu các sản phẩm có hại: Để đảm bảo sức khỏe của mẹ và sự phát triển toàn diện của thai nhi, cần hạn chế sử dụng các loại thực phẩm không tốt cho sức khỏe như thực phẩm có nhiều dầu mỡ, thức ăn chiên xào và các loại gia vị cay nóng. Ngoài ra, cần tránh sử dụng các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá, cà phê, vì những chất này có thể gây hại đến thai nhi.
• Người mẹ cần chú ý đến chất lượng giấc ngủ của mình, cần đảm bảo ngủ đúng giờ và đủ giấc để sức khỏe của mẹ lẫn thai nhi phát triển khỏe mạnh trong suốt thai kỳ, ngăn ngừa nguy cơ trẻ sinh ra bị mắc gai đôi s1.
• Tránh mang đồ vật hoặc khiêng vác các vật nặng, hoạt động quá sức trong thời gian mang thai vì đây sẽ là nguyên nhân trực tiếp gây ra các bệnh lý liên quan đến xương khớp.

Trên đây là toàn bộ những điều cần biết về bệnh gai đôi s1. Hy vọng thông qua bài viết này người bệnh sẽ nắm được các nguyên nhân gây bệnh và cách điều trị hiệu quả. Hãy chủ động thường xuyên theo dõi cơ thể để phát hiện và điều trị bệnh kịp thời. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào, quý khách hàng vui lòng liên hệ đến hotline 1900 3366 để nhận được những tư vấn từ chuyên gia.

*Bài viết mang tính tham khảo thêm, không thay thế việc chẩn đoán hoặc phác đồ điều trị y khoa!