Mẹ bầu 3 tháng đầu kiêng ăn gì? 5 Lưu ý cho mẹ

Thời gian mang thai, khẩu phần ăn của mẹ bầu có nhiều sự thay đổi. Bên cạnh việc bổ sung các dưỡng chất cần thiết thì cũng có những thực phẩm mà bà bầu không nên ăn. Vậy bà bầu 3 tháng đầu kiêng ăn gì? cùng MEDIPLUS tìm hiểu thông tin qua nội dung sau đây.

1. Mẹ bầu 3 tháng đầu kiêng ăn gì 

Bà bầu 3 tháng đầu kiêng ăn gì là vấn đề được nhiều người quan tâm hiện nay. Dưới đây là những món ăn mà mẹ bầu không nên ăn trong 3 tháng đầu. 

Bà bầu 3 tháng đầu kiêng ăn gì?

Các loại rau mầm sống

Khi mang thai, việc ăn giá đỗ chỉ an toàn nếu chúng được nấu chín kỹ, chẳng hạn như trong các món xào, nấu canh, hoặc hầm. Một số loại vi khuẩn như Salmonella, Listeria và E. coli có thể xâm nhập vào hạt mầm qua các vết nứt trên vỏ, và trong điều kiện ấm áp, ẩm ướt, vi khuẩn này phát triển mạnh mẽ, gây nguy hiểm cho phụ nữ mang thai.

Trong y văn, có nhiều trường hợp bùng phát bệnh liên quan đến hạt mầm bị ô nhiễm. Bệnh Listeriosis có thể gây sảy thai, thai chết lưu, sinh non, và nhiễm trùng đe dọa tính mạng ở trẻ sơ sinh. Salmonella và E. coli cũng có thể gây bệnh nghiêm trọng, thậm chí tử vong. Ngay cả giá đỗ và rau mầm tự ủ tại nhà cũng không an toàn khi ăn sống, vì chúng có thể bị nhiễm vi khuẩn mà mắt thường không thể nhận biết. Do đó, giá sống và rau mầm là thực phẩm mà mẹ bầu không nên ăn trong 3 tháng đầu. 

Các loại gỏi, thịt, cá, trứng sống (tái chín)

Mẹ bầu không nên ăn gì trong 3 tháng đầu? Mẹ bầu không nên ăn các loại gỏi, thịt, cá, trứng sống hoặc tái chín vì chúng có thể chứa vi khuẩn và ký sinh trùng nguy hiểm như Salmonella, Listeria, và Toxoplasma, gây nguy cơ nhiễm trùng và các biến chứng nghiêm trọng cho cả mẹ và thai nhi. 

Nhiễm khuẩn từ thực phẩm chưa nấu chín có thể dẫn đến sảy thai, sinh non, hoặc các vấn đề sức khỏe khác cho em bé, bao gồm nhiễm trùng máu hoặc tổn thương thần kinh. Việc tiêu thụ thực phẩm chín kỹ là cách an toàn nhất để bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và bé trong thai kỳ.

Nhóm các loại hải sản (hàm lượng thủy ngân cao)

Hải sản cung cấp protein và omega-3, hỗ trợ phát triển não và mắt cho thai nhi, nhưng một số loại cá chứa thủy ngân có thể gây hại cho hệ thần kinh đang phát triển của bé, đặc biệt trong tháng thứ ba và thứ tư của thai kỳ. 

Cá có hàm lượng thủy ngân cao là thực phẩm mà bà bầu không nên ăn

Các loại cá lớn như cá đuối, cá kiếm, cá mập, và cá ngừ là các thực phẩm mà mẹ bầu không nên ăn trong 3 tháng đầu. Thay vào đó, phụ nữ mang thai có thể chọn cá minh thái, cá hồi, cá rô phi, cá cơm, cá trích, cá tuyết, và nên ăn từ 224-336g cá/hải sản mỗi tuần.

Một số loại trái cây sống

Mẹ bầu nên kiêng ăn gì? Rau và trái cây là thực phẩm không thể thiếu trong chế độ ăn uống khi mang thai, nhưng cần đảm bảo chúng được rửa sạch trước khi ăn. Rau sống và trái cây sống, chưa rửa sạch có thể chứa bụi bẩn và vi khuẩn như toxoplasma, gây hại cho cả mẹ và bé. Đặc biệt, không nên ăn salad đóng gói sẵn, salad tự chọn, hoặc mua sẵn ở quán vì có thể nhiễm vi khuẩn listeria. Để bảo vệ sức khỏe, hãy rửa kỹ tất cả các loại trái cây và rau sống, và tránh ăn mầm sống như cỏ ba lá, củ cải, đậu xanh, vì chúng có thể chứa vi khuẩn gây bệnh.

Rau, trái cây sống là thực phẩm mẹ bầu không nên ăn trong 3 tháng đầu

Tìm hiểu: Bầu ăn sắn dây được không

Thực phẩm đóng hộp, chế biến sẵn

Nếu bạn muốn biết mẹ bầu không nên ăn gì trong 3 tháng đầu thì câu trả lời là không nên ăn thực phẩm chế biến sẵn. Thực phẩm chế biến sẵn và thịt nguội tiện lợi và dễ sử dụng, nhưng lại không an toàn cho phụ nữ mang thai. Thịt nguội là thực phẩm có thể chứa vi khuẩn listeria, có nguy cơ gây sảy thai rất cao.

Listeria có thể đi qua nhau thai, lây nhiễm sang thai nhi, dẫn đến nhiễm trùng hoặc nhiễm độc máu, có thể đe dọa tính mạng. Vì vậy, nếu bạn đang mang thai và muốn ăn thịt nguội, hãy hâm nóng thịt đến khi chín kỹ để đảm bảo an toàn.

Các chất gây nghiện, chất kích thích

Phụ nữ mang thai được khuyến cáo không nên sử dụng rượu bia, vì rượu có thể gây hại cho cả mẹ và thai nhi. Không có mức an toàn nào cho việc sử dụng rượu trong thai kỳ. Uống rượu có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của em bé, thậm chí dẫn đến hội chứng rượu bào thai (FAS). Trong một số trường hợp, nấu ăn có sử dụng rượu có thể an toàn nếu rượu được thêm vào từ sớm và thức ăn được nấu chín kỹ, vì rượu sẽ bay hơi dần.

Ngoài ra, không sử dụng thực phẩm có chứa caffeine vì caffeine cao có thể gây sảy thai, tăng nguy cơ sinh con nhẹ cân hoặc phát triển chậm. Đây là các thực phẩm mà mẹ bầu không nên ăn trong 3 tháng đầu của thai kỳ. 

Ăn uống vừa phải Vitamin A, và thực phẩm giàu vitamin nhóm A

Trong 3 tháng đầu thai kỳ, mẹ bầu cần tránh bổ sung quá nhiều vitamin A và hạn chế tiêu thụ thực phẩm giàu vitamin A. Lượng vitamin A cao có thể gây độc cho thai nhi và gây dị tật bẩm sinh, do gan của bé chưa phát triển đủ để xử lý lượng vitamin A lớn.

Thức ăn nhiều gia vị

Bầu kiêng ăn gì thì mẹ bầu 3 tháng đầu nên kiêng ăn các thực phẩm có nhiều gia vị, lý do là vì các thực phẩm này gây ra nhiều vấn đề ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ bầu, cụ thể: 

• Kích thích dạ dày: Gia vị có thể kích thích niêm mạc dạ dày, gây khó tiêu, ợ nóng, hoặc đau bụng. Điều này có thể làm tăng nguy cơ khó chịu và các vấn đề tiêu hóa trong thai kỳ.
• Tăng nguy cơ ợ nóng: Các gia vị như ớt, tiêu có thể làm gia tăng nguy cơ ợ nóng và trào ngược dạ dày thực quản, điều này thường gặp ở phụ nữ mang thai.
• Ảnh hưởng đến huyết áp: Một số gia vị và thực phẩm chế biến sẵn có thể chứa nhiều muối, gây tăng huyết áp, điều này không tốt cho sức khỏe của mẹ bầu và sự phát triển của thai nhi.
• Gây dị ứng: Một số gia vị có thể gây phản ứng dị ứng hoặc nhạy cảm, điều này đặc biệt quan trọng nếu mẹ bầu có cơ địa nhạy cảm.
• Tác động đến sự hấp thu chất dinh dưỡng: Một số gia vị có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thu chất dinh dưỡng, như canxi và sắt, cần thiết cho sự phát triển của thai nhi và sức khỏe của mẹ.

Do đó, mẹ bầu nên hạn chế tiêu thụ thực phẩm có nhiều gia vị để tránh các vấn đề sức khỏe không mong muốn và đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh của thai nhi.

Rau củ quả muối chua

Rau củ muối chua là các thực phẩm mà mẹ bầu không nên ăn trong 3 tháng đầu của thai kỳ. Vì các loại rau củ muối chua mặc dù thường được yêu thích vì hương vị hấp dẫn và dễ ăn, có thể gây hại nếu không được tiêu thụ đúng cách. Dưa muối được chế biến từ rau củ quả lên men với muối và vi sinh vật, mang lại nhiều lợi ích nhưng cũng có thể gây tác hại nếu ăn quá nhiều hoặc không hợp vệ sinh.

Dưa muối là món ăn mà mẹ bầu không nên ăn trong 3 tháng đầu

Dưa muối mới chế biến vài ngày đầu có thể chứa nhiều nitrate do vi sinh vật chuyển hóa nitrat thành nitric. Trong giai đoạn này, độ pH giảm (độ chua tăng), dưa có vị cay, hăng, đắng và chứa hàm lượng nitrate cao, gây hại cho cơ thể.

Tham khảo: Bầu ăn nấm được không

Rau ngải cứu, rau bồ ngót, chùm ngây

Bầu kiêng ăn gì? Rau ngót chứa hàm lượng lớn papaverin, một chất làm giãn cơ trơn của mạch máu, có thể giảm đau và hạ huyết áp. Tuy nhiên, Dược Thư Quốc Gia Việt Nam khuyến cáo phụ nữ mang thai nên tránh ăn rau ngót hoặc tiêu thụ papaverin nếu không cần thiết, vì papaverin có thể gây tác hại. Ngoài ra, rau ngót cũng chứa glucocorticoid, hợp chất cản trở hấp thu canxi và phốt pho ở mẹ bầu.

Nội tạng động vật

Bà bầu không nên ăn gì khi mang thai 3 tháng đầu? Bà bầu không nên ăn nội tạng động vật như gan, tim, lòng, và dạ dày. Mặc dù các thực phẩm nảy là nguồn dinh dưỡng phong phú với nhiều chất sắt, vitamin B12, vitamin A, và đồng. Nhưng khi ăn quá nhiều nội tạng có thể gây ngộ độc vitamin A và hàm lượng đồng cao, dẫn đến dị tật bẩm sinh và nhiễm độc gan. Các bác sĩ khuyên nên hạn chế tiêu thụ nội tạng, chỉ ăn không quá một lần một tuần trong thời kỳ mang thai.

Măng tươi

Măng tươi là thực phẩm mà mẹ bầu không nên ăn trong 3 tháng đầu. Mặc dù măng chứa nhiều chất xơ, giúp hạn chế táo bón, nhưng nó cũng chứa glucozit, một hợp chất có thể chuyển hóa thành axit xyanhydric trong cơ thể, gây ngộ độc. Nếu măng không được chế biến kỹ, bà bầu có thể gặp các triệu chứng như nôn ói, khó thở, đau đầu, và trong trường hợp nghiêm trọng, có thể dẫn đến tử vong.

Mướp đắng (khổ qua)

Khổ qua (mướp đắng) nếu không được ăn đúng cách có thể tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho bà bầu, bao gồm ngộ độc, khó tiêu, tiêu chảy, và nghiêm trọng hơn là sinh non hoặc sảy thai. Hàm lượng lớn các hợp chất kiềm trong khổ qua có thể gây kích thích niêm mạc dạ dày, dẫn đến ngộ độc thực phẩm. Đối với những bà bầu có cơ địa nhạy cảm, khổ qua còn chứa chất histamin, có thể gây dị ứng với các triệu chứng như nổi mẩn, ngứa, đau bụng, buồn nôn, và khó thở. Trong trường hợp nghiêm trọng, histamin có thể gây co thắt khí quản, viêm sưng kết mạc mắt, và co thắt tim.

Bầu 3 tháng đầu nên kiêng ăn khổ qua (mướp đắng)

Đặc biệt, ăn khổ qua non hoặc hạt khổ qua có thể làm tăng nguy cơ sảy thai, sinh non, trẻ nhẹ cân, hoặc sinh con dị tật. Do đó, trong 3 tháng đầu thai kỳ, mẹ bầu nên tránh ăn khổ qua. Ở những tháng cuối, có thể ăn nhưng với lượng hạn chế, tối đa 2 quả/tuần, và cần chế biến đúng cách.

2. Khi mang thai 3 tháng đầu và trong thai kỳ cần lưu ý gì?

Mẹ bầu nên kiêng ăn gì được giải đáp chi tiết ở trên, trong 3 tháng đầu thai kỳ, mẹ bầu cần lưu ý các điều sau đây. 

Ăn uống

Chế độ dinh dưỡng cho phụ nữ mang thai cần đảm bảo sự đa dạng và đủ lượng thức ăn từ các nhóm chất khác nhau. Việc chỉ ăn một vài loại thực phẩm có thể dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng, ảnh hưởng xấu đến cả mẹ và thai nhi.

• Hạn chế muối và đường: Ăn quá nhiều muối có thể gây nguy cơ tăng huyết áp và phù nề trong thai kỳ, trong khi tiêu thụ nhiều đường làm tăng nguy cơ đái tháo đường thai kỳ.
• Tăng cường trái cây và rau củ: Rau củ sạch nên được ăn hàng ngày để phòng tránh táo bón. Trái cây cũng rất cần thiết nhưng nên chọn những loại ít ngọt.
• Bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất thiết yếu: Đảm bảo mẹ bầu được cung cấp đầy đủ các vitamin và khoáng chất quan trọng cho sự phát triển của thai nhi.
• Tránh đồ uống có cồn và chất kích thích: Tuyệt đối không sử dụng các loại đồ uống có cồn hay chất kích thích trong suốt thai kỳ.
• Hạn chế gia vị cay nóng: Các gia vị như tiêu, ớt, tỏi nên được sử dụng ở mức hạn chế để tránh gây kích ứng dạ dày và các vấn đề sức khỏe khác.

Mẹ bầu nên có chế độ ăn dinh dưỡng và khoa học

Nghỉ ngơi, sinh hoạt

Mẹ bầu cần dành thời gian để nghỉ ngơi và ngủ đủ giấc. Giấc ngủ chất lượng giúp cơ thể phục hồi và hỗ trợ sự phát triển của thai nhi. Nên cố gắng ngủ ít nhất 7 – 8 giờ mỗi đêm và nghỉ ngơi vào ban ngày nếu cảm thấy mệt mỏi.

Hạn chế căng thẳng và lo âu, vì chúng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và thai nhi. Thực hiện các kỹ thuật thư giãn như thiền, yoga cho bà bầu hoặc đơn giản là nghỉ ngơi trong môi trường yên tĩnh.

Thể dục, thể thao

Luyện tập thể dục nhẹ nhàng mang lại nhiều lợi ích cho cả mẹ và thai nhi trong suốt thai kỳ. Các hoạt động như yoga, đi bộ, và bơi lội giúp kiểm soát cân nặng, cải thiện lưu thông máu, và ngăn ngừa các vấn đề thường gặp như đau lưng, táo bón, và phù nề. Bên cạnh đó, việc duy trì luyện tập cũng giúp mẹ bầu cảm thấy thoải mái và thư giãn hơn, tạo điều kiện tốt nhất cho sự phát triển của thai nhi.

Thể dục đầy đủ để nâng cao sức khỏe cho mẹ bầu

Tiêm phòng

Tiêm ngừa trong thai kỳ là rất quan trọng để bảo vệ mẹ và bé khỏi các bệnh nguy hiểm có thể phòng ngừa. Các mẹ bầu có thể thực hiện việc tiêm ngừa tại các bệnh viện hoặc trung tâm tiêm chủng uy tín, như Hệ thống trung tâm tiêm chủng dành cho trẻ em và người lớn VNVC, để đảm bảo sức khỏe cho cả hai.

Bà bầu nên tiêm phòng đầy đủ

Tìm địa chỉ khám thai, siêu âm thai định kỳ

Các cặp vợ chồng nên tìm hiểu kỹ về địa chỉ thăm khám và nơi sinh em bé, với các yếu tố ưu tiên bao gồm đội ngũ bác sĩ giỏi và giàu kinh nghiệm, hệ thống máy móc hiện đại, phòng ốc sạch sẽ và thoải mái. Nơi sinh cũng cần cung cấp đầy đủ dịch vụ chăm sóc thai kỳ và chuyển dạ để đảm bảo an toàn và sức khỏe cho cả mẹ và bé.

Mẹ bầu 3 tháng đầu kiêng ăn gì đã được MEDIPLUS giải đáp chi tiết trên bài. Hy vọng với các thông tin trên, bạn đọc sẽ biết được bà bầu không nên ăn gì trong 3 tháng đầu để tránh ảnh hưởng tới thai nhi. 

*Lưu ý: Bài viết mang tính tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.