Mẹ bầu ít nước ối phải làm sao: 5 cách cải thiện

Thiểu ối là một tình trạng không hiếm gặp trong thai kỳ, đặc biệt là ở những tháng cuối, khi lượng nước ối ít hơn mức bình thường có thể gây ra nhiều lo lắng cho mẹ bầu. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu không được xử lý kịp thời. Vậy mẹ bầu ít nước ối phải làm sao? Hãy cùng Tổ hợp y tế Mediplus khám phá 5 cách cải thiện tình trạng thiếu ối để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé.

1.Nước ối là gì và Thiểu ối là gì?

Nước ối là gì? Vai trò nước ối (Ngắn gọn)

Nước ối là chất lỏng bao quanh thai nhi trong túi ối, xuất hiện từ ngày thứ 12 sau khi thụ thai. Ban đầu, thành phần chính của nước ối là nước, nhưng từ tuần thứ 20 của thai kỳ, nước tiểu của thai nhi trở thành thành phần chính. 

Nước ối có vai trò thiết yếu trong việc bảo vệ và hỗ trợ sự phát triển của thai nhi suốt thai kỳ. Trước tiên, nó cung cấp môi trường vô khuẩn, bảo vệ thai nhi khỏi các tác nhân nhiễm trùng từ bên ngoài. Đồng thời, nước ối còn giúp thai nhi duy trì nhiệt độ ổn định, đảm bảo phổi phát triển bình thường và cung cấp dinh dưỡng cần thiết.

Ngoài ra, nước ối giống như một lớp đệm bảo vệ thai nhi khỏi các tổn thương, va đập và ngăn ngừa chèn ép dây rốn – một yếu tố có thể gây thiếu oxy cho thai nhi.

Khi mẹ chuyển dạ, nước ối giúp cổ tử cung giãn nở dễ dàng hơn, đồng thời chất bôi trơn trong nước ối giúp thai nhi di chuyển qua ống sinh thuận lợi, giảm nguy cơ tổn thương cho cả mẹ và bé trong quá trình sinh nở. 

Thiểu ối là gì?

Thiểu ối là tình trạng nước ối ít hơn bình thường trong thai kỳ, được phát hiện khi chỉ số AFI dưới 5cm và màng ối vẫn còn nguyên. Nó có thể ảnh hưởng đến khoảng 4% số ca mang thai và thường xảy ra trong 3 tháng cuối. Thiểu ối thường gặp ở những trường hợp mang thai quá ngày dự sinh. Nếu xảy ra sớm, nó có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho thai nhi, vì vậy cần theo dõi và điều trị kịp thời.

Thiểu ối là gì?

2. Thiểu ối có nguy hiểm không?

Thiểu ối có thể là một tình trạng nguy hiểm trong thai kỳ, đặc biệt nếu xảy ra ở giai đoạn sớm, bởi trước tuần thứ 28 của thai kỳ, nguy cơ biến chứng rất cao. Trong trường hợp này, thai nhi có thể đối mặt với các rủi ro lớn như sảy thai, thai chết lưu hoặc sinh non. Điều này là do nước ối đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và hỗ trợ sự phát triển của thai nhi. Khi thiếu nước ối, không gian phát triển của thai nhi có thể bị hạn chế, dẫn đến nguy cơ dị tật bẩm sinh, ảnh hưởng đến cả thể chất và trí tuệ sau này.

Trong giai đoạn 3 tháng cuối thai kỳ, thiểu ối tuy không nghiêm trọng bằng khi xảy ra sớm, nhưng vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Một trong những rủi ro phổ biến nhất là thai chậm phát triển trong tử cung. Lượng nước ối thấp có thể làm giảm lượng dinh dưỡng và oxy cung cấp cho thai qua dây rốn, làm ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi.

Dây rốn bị chèn ép cũng là một biến chứng nguy hiểm trong trường hợp thiểu ối, vì nó có thể cản trở lưu lượng máu và dinh dưỡng, thậm chí gây ra tình trạng suy thai cấp tính nếu không được xử lý kịp thời.

Mặc dù vậy, không phải tất cả các trường hợp thiểu ối đều dẫn đến các biến chứng nguy hiểm. Nhiều mẹ bầu được chẩn đoán thiểu ối trong 3 tháng cuối vẫn có thể sinh con khỏe mạnh nếu được theo dõi sát sao và điều trị phù hợp.

Thiểu ối có nguy hiểm không?

Đọc thêm: Các mốc khám thai quan trọng mẹ bầu nhất định phải biết

3. Cách điều trị thiểu ối ở mẹ bầu

Mẹ bầu ít nước ối phải làm sao? Dưới đây là các phương pháp điều trị thiểu ối trong từng giai đoạn của thai kỳ.

Thiếu ối khi thai chưa đủ tháng

Khắc phục thiểu ối 3 tháng đầu và thiểu ối 3 tháng cuối. Khi mẹ bầu bị thiếu ối trước tuần thứ 37 của thai kỳ, bác sĩ sẽ thực hiện một loạt các xét nghiệm và kiểm tra. Đầu tiên, mẹ bầu cần được kiểm tra bệnh sử và tiến hành xét nghiệm dịch âm đạo (Nitrazine test) để loại trừ nguy cơ rỉ ối hay vỡ ối. Siêu âm tiền sản được thực hiện để kiểm tra các bất thường hình thái thai nhi, đặc biệt là bệnh lý hệ tiết niệu, ví dụ như loạn sản thận hoặc tắc nghẽn đường tiết niệu.

Mẹ bầu ít nước ối phải làm sao? Nếu nước ối quá ít gây khó khăn cho việc khảo sát hình thái, bác sĩ có thể tiến hành truyền ối. Ngoài ra, nước ối lấy ra trong quá trình truyền có thể được sử dụng để xét nghiệm miễn dịch hoặc di truyền.

Trong trường hợp thiếu ối không kèm theo các dị dạng lớn của thai nhi, điều trị sẽ tập trung vào cải thiện tuần hoàn tử cung – rau thai. Mẹ bầu cần nằm nghiêng trái và duy trì chế độ dinh dưỡng đầy đủ để tăng cường lưu thông máu tới thai nhi. Nếu phát hiện có các dị dạng cấu trúc, bác sĩ sẽ yêu cầu thêm các xét nghiệm về nhiễm sắc thể để quyết định việc giữ thai hoặc đình chỉ thai kỳ.

Nếu thai nhi có dấu hiệu chậm phát triển nhưng không tìm được nguyên nhân rõ ràng, các biện pháp như siêu âm tim thai, Doppler và theo dõi monitor sản khoa sẽ được áp dụng để đánh giá tình trạng của thai. Trong một số trường hợp, việc chấm dứt thai kỳ có thể được cân nhắc nếu tình trạng suy thai nặng hoặc phổi thai nhi đã trưởng thành. Thuốc hỗ trợ trưởng thành phổi sẽ được chỉ định khi cần thiết.

Mẹ bầu ít nước ối phải làm sao?

Thiếu ối khi thai đủ tháng

Khi thai nhi đã đủ tháng (sau tuần 37), thiểu ối vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ, đặc biệt là suy thai. Bác sĩ sẽ theo dõi sát sao nhịp tim thai thông qua monitor sản khoa. Nếu trong quá trình thực hiện test đả kích (test stress) mà nhịp tim thai giảm hoặc xuất hiện Dip biến đổi, chỉ định mổ lấy thai sẽ được đưa ra ngay lập tức để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé. Tuy nhiên, nếu test đả kích cho kết quả bình thường, bác sĩ sẽ đánh giá thêm chỉ số Bishop để quyết định có nên khởi phát chuyển dạ hay không.

Thiếu ối trong chuyển dạ

Thiểu ối có thể gây ra nhiều khó khăn trong quá trình chuyển dạ, chủ yếu là do nguy cơ chèn ép dây rốn và thai nhi khó điều chỉnh tư thế trong tử cung. Điều này làm tăng nguy cơ suy thai và đẻ khó. Chính vì vậy, việc theo dõi sát sao quá trình chuyển dạ là vô cùng quan trọng. Mẹ bầu ít nước ối phải làm sao? Bác sĩ cần dựa trên các yếu tố như nhịp tim thai, vị trí của thai và diễn biến của cơn co tử cung để có thể đưa ra quyết định xử lý kịp thời.

Đọc thêm: Mẹ bầu 3 tháng đầu kiêng ăn gì? 5 Lưu ý cho mẹ

4. Dấu hiệu nhận biết mẹ bầu ít nước ối, thiếu ối

Các dấu hiệu để đánh giá mẹ bầu bị thiểu ối bao gồm một loạt các triệu chứng và kết quả kiểm tra. Mẹ bầu có thể cảm nhận rõ ràng thai nhi giảm cử động, bụng không phát triển lớn hơn như mong đợi. Khi đo bề cao tử cung, thấy chỉ số tăng rất chậm, và khi sờ nắn có thể cảm nhận phần thân thai nhi sát với bụng hơn. Đây là những dấu hiệu cần lưu ý. Tuy nhiên, dấu hiệu rõ ràng nhất của thiểu ối sẽ được phát hiện qua siêu âm, khi lượng nước ối dưới mức bình thường.

Thiểu ối được chia thành hai mức độ chính:

• Thiểu ối nặng: Chỉ số ối đo được từ 3-5cm.
• Vô ối: Chỉ số ối đo được dưới 3cm, đây là tình trạng nghiêm trọng nhất.

Mẹ bầu ít nước ối phải làm sao? Nếu kết quả siêu âm xác định mẹ bầu bị thiểu ối, cần thực hiện thêm các kiểm tra để đánh giá tình trạng thai nhi, dây rốn và nhau thai nhằm phát hiện các bất thường. Tiên lượng nguy cơ cho thai nhi phụ thuộc vào thời điểm xảy ra tình trạng thiểu ối:

• Thiếu ối trong 3 tháng đầu thai kỳ: Nguy cơ sảy thai rất cao, từ 65-80%.
• Thiểu ối trong 3 tháng giữa: Nguy cơ dị tật bẩm sinh của thai nhi tăng cao, do nước ối không đủ để bảo vệ và tạo môi trường phát triển hoàn chỉnh cho các cơ quan quan trọng.
• Thiểu ối trong 3 tháng cuối: Thai nhi có nguy cơ suy dinh dưỡng và không nhận đủ dưỡng chất cũng như oxy, dẫn đến thai nhi chậm phát triển, có thể gặp các vấn đề sức khỏe sau sinh.

Dấu hiệu nhận biết thiếu ối

Việc theo dõi kỹ càng và can thiệp sớm khi phát hiện thiểu ối ở từng giai đoạn là vô cùng quan trọng để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé.

5. Nguyên nhân khiến mẹ bầu ít ối, thiểu ối

Thiểu ối (hoặc thiếu ối) có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, liên quan đến mẹ, thai nhi và các phần phụ của thai như nhau thai và màng ối. Dưới đây là các nguyên nhân chính gây ra tình trạng này:

Nguyên nhân từ phía mẹ

Mẹ bầu mắc phải một số bệnh lý có thể làm giảm lượng nước ối. Các nguyên nhân thường gặp bao gồm:

• Bệnh lý của mẹ: Tăng huyết áp, tiền sản giật, các bệnh về gan, thận hoặc tiểu đường đều ảnh hưởng đến chức năng của nhau thai, làm giảm lưu lượng máu và quá trình tái tạo nước ối.
• Dinh dưỡng kém: Việc ăn uống thiếu dưỡng chất hoặc uống ít nước (dưới 2 lít mỗi ngày) làm giảm khả năng cung cấp đủ nước cho cơ thể và nước ối.
• Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc như thuốc ức chế men chuyển, thuốc chống viêm không steroid hoặc hóa trị có thể gây ra tình trạng giảm nước ối.
• Lao động quá sức: Làm việc nặng hoặc không nghỉ ngơi đủ cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình tái tạo nước ối

Nguyên nhân từ phía thai nhi

Các bất thường từ phía thai nhi có thể dẫn đến thiểu ối, bao gồm:

• Thai chậm phát triển trong tử cung: Thai nhi không phát triển đầy đủ có thể làm giảm lượng nước ối sản sinh từ quá trình bài tiết nước tiểu.
• Dị tật bẩm sinh: Những bất thường về thận hoặc đường tiết niệu của thai nhi như loạn sản thận hoặc tắc nghẽn đường niệu sẽ làm thai nhi không thể bài tiết nước tiểu, giảm lượng nước ối bao quanh.
• Thai nhi quá ngày sinh: Thai nhi quá ngày dự sinh làm giảm khả năng sản xuất nước ối, dẫn đến thiểu ối​

Nguyên nhân từ phía các phần phụ của thai

Phần phụ của thai, bao gồm nhau thai và màng ối, cũng đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất nước ối. Các nguyên nhân có thể gây thiểu ối từ các phần phụ này bao gồm:

• Nhau bong non: Sự tách sớm của nhau thai làm giảm khả năng cung cấp dinh dưỡng và oxy, dẫn đến lượng nước ối không đủ.
• Suy giảm chức năng bánh nhau: Trong một số trường hợp, bánh nhau không hoạt động hiệu quả, gây giảm lượng nước ối.
• Song thai hoặc đa thai: Trong trường hợp này, hai hoặc nhiều thai nhi chia sẻ một bánh nhau, dẫn đến giảm lượng nước ối do sự cạnh tranh giữa các thai nhi​

Nguyên nhân thiểu ối

5. Mẹ bầu bị thiểu ối chăm sóc như thế nào?

Mẹ bầu bị ít nước ối phải làm sao? Dưới đây là các biện pháp mẹ bầu nên và không nên làm để chăm sóc hiệu quả nếu bị thiểu ối:

Nên làm gì

• Uống nhiều nước: Cách uống nước để vào ối: Mẹ bầu nên uống đủ 2-2.5 lít nước mỗi ngày để duy trì lượng nước ối. Ngoài nước lọc, có thể bổ sung bằng các loại nước ép trái cây giàu nước như dưa hấu, cam hoặc dâu tây​.
• Nằm nghiêng trái: Tư thế này giúp tăng cường lưu thông máu đến tử cung và nhau thai, hỗ trợ cung cấp oxy và dưỡng chất cho thai nhi, cải thiện tình trạng thiểu ối​
• Ăn thực phẩm mọng nước: Các loại trái cây và rau xanh giàu nước như dưa hấu, dưa lưới, súp lơ, cà chua không chỉ bổ sung nước mà còn cung cấp vitamin và khoáng chất thiết yếu​
• Khám thai định kỳ: Mẹ bầu cần theo dõi sát sao tình trạng của thai nhi thông qua các buổi khám định kỳ. Bác sĩ có thể thực hiện siêu âm và các xét nghiệm để đánh giá tình trạng ối và phát hiện sớm các biến chứng​
• Truyền dịch: Trong một số trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định truyền dịch vào buồng ối để tăng lượng nước ối tạm thời, giúp thai nhi phát triển

Chăm sóc mẹ bầu thiếu ối

Không nên làm gì

• Tránh làm việc quá sức: Mẹ bầu ít nước ối phải làm sao? Mẹ bầu nên hạn chế các hoạt động thể chất quá mạnh để tránh gây áp lực lên tử cung và thai nhi, làm tình trạng thiểu ối nghiêm trọng hơn​
• Tránh thực phẩm gây mất nước: Một số thực phẩm như cần tây, cải xoong, rau mùi tây có thể gây tiểu tiện nhiều, dẫn đến mất nước, vì vậy cần tránh hoặc hạn chế tiêu thụ các loại thực phẩm này​
• Không tự ý dùng thuốc: Mẹ bầu nên tránh tự ý sử dụng các loại thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ, vì một số thuốc có thể làm giảm nước ối, ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi​

Chăm sóc cẩn thận khi bị thiểu ối sẽ giúp giảm nguy cơ biến chứng và bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và bé. Mẹ bầu nên tuân thủ theo các chỉ dẫn của bác sĩ để đảm bảo thai kỳ an toàn

Xem thêm: Bầu 3 tháng đầu nên uống nước gì? 5 gợi ý TỐT cho mẹ bầu

6. Phòng ngừa tình trạng thiểu ối bằng cách nào?

Thiểu ối là tình trạng lượng nước ối giảm xuống dưới mức bình thường trong thai kỳ, gây ra nhiều nguy cơ cho thai nhi. Mẹ bầu ít nước ối phải làm sao? Dưới đây là một số biện pháp có thể giúp phòng ngừa hoặc giảm thiểu nguy cơ bị thiểu ối:

• Việc uống đủ nước là một biện pháp quan trọng giúp duy trì lượng nước ối.Ngoài nước lọc, mẹ có thể bổ sung nước từ nước trái cây hoặc các loại nước giàu dưỡng chất khác​.
• Đảm bảo chế độ ăn uống đầy đủ dưỡng chất, bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất cũng giúp mẹ bầu duy trì tình trạng sức khỏe tốt và giảm nguy cơ thiểu ối. 
• Theo dõi và khám thai định kỳ rất quan trọng để phát hiện sớm các bất thường về nước ối. Điều này đặc biệt quan trọng trong 3 tháng cuối thai kỳ​
• Mẹ bầu cần nghỉ ngơi đầy đủ, tránh làm việc quá sức để đảm bảo cơ thể có đủ thời gian và điều kiện tái tạo lượng nước ối. Việc duy trì lối sống lành mạnh, hạn chế căng thẳng cũng là một biện pháp hiệu quả trong việc ngăn ngừa thiểu ối​
• Nếu mẹ bầu mắc các bệnh lý như tăng huyết áp, tiền sản giật hoặc các bệnh về thận, việc kiểm soát tốt các bệnh này trước khi mang thai sẽ giúp giảm nguy cơ thiểu ối. Điều trị các bệnh lý kèm theo sẽ giúp đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và thai nhi​

Phòng ngừa thiểu ổi

Như vậy, bài viết trên đã giúp giải đáp thắc mắc Mẹ bầu ít nước ối phải làm sao? Trong trường hợp mẹ bầu gặp phải tình trạng ít nước ối, việc duy trì lối sống lành mạnh và tuân thủ theo chỉ dẫn của bác sĩ là rất quan trọng. 

Các biện pháp như uống đủ nước, ăn trái cây giàu nước, nghỉ ngơi hợp lý, và theo dõi sát sao sức khỏe thai kỳ qua các buổi khám định kỳ sẽ giúp cải thiện tình trạng thiểu ối. Mặc dù không có phương pháp điều trị hoàn toàn cho thiểu ối, những biện pháp này có thể giúp mẹ bầu giảm nguy cơ biến chứng, đồng thời tạo điều kiện cho thai nhi phát triển khỏe mạnh.

*Lưu ý: Bài viết là các kiến thức chia sẻ, không thay thế cho khám và điều trị y khoa.