Kéo giãn cột sống: 3 Phương pháp và 2 Lưu ý

Kéo giãn cột sống là một phương pháp vật lý trị liệu hiệu quả, giúp giảm đau, cải thiện sự linh hoạt và hỗ trợ điều trị các bệnh lý liên quan đến cột sống. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả tối ưu và đảm bảo an toàn, việc lựa chọn phương pháp phù hợp và tuân thủ các lưu ý quan trọng là điều cần thiết. Cùng Tổ hợp y tế Mediplus tìm hiểu 3 Phương pháp và 2 Lưu ý khi thực hiện kéo giãn cột sống trong bài viết dưới đây. 

1.  Kéo giãn cột sống là gì?

Kéo giãn cột sống lưng là gì?

Cột sống lưng là một cấu trúc phức tạp gồm xương, cơ, dây chằng và gân, hoạt động phối hợp để hỗ trợ cơ thể, cho phép thực hiện các chuyển động như gập, xoay và nghiêng. Đồng thời, cột sống là một bộ phận rất quan trọng, chịu phần lớn trọng lượng của cơ thể, giúp cơ thể duy trì chức năng hoạt động. 

Việc kéo giãn cột sống đều đặn giúp các cơ và dây chằng duy trì độ linh hoạt, đồng thời giảm áp lực lên các khớp. Quá trình này còn thúc đẩy lưu thông máu và cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, hỗ trợ cải thiện chức năng vận động. Nếu không thực hiện các bài tập kéo giãn, bạn có thể đối mặt với tình trạng cứng khớp, hạn chế chuyển động hoặc đau mỏi nghiêm trọng hơn theo thời gian.

Kéo giãn cột sống cổ là gì?

Kéo giãn cột sống cổ là một phương pháp vật lý trị liệu sử dụng lực cơ học để tác động lên vùng cổ. Mục đích của phương pháp này là tách rời các khớp để giảm áp lực, đồng thời nắn chỉnh những khớp bị tổn thương hoặc bất thường, giúp khôi phục cấu trúc và chức năng tự nhiên của cột sống.

Quá trình này giảm áp lực lên đĩa đệm, dây thần kinh và các mô mềm xung quanh, từ đó giảm đau và cải thiện chức năng vận động. Đây là một biện pháp thường được sử dụng trong điều trị các bệnh lý như thoát vị đĩa đệm, thoái hóa đốt sống cổ và hội chứng đau vai gáy.

Kéo giãn cột sống là gì?

Đọc thêm: Các bệnh về cột sống: 10 bệnh thường gặp và cách điều trị

2. Tác dụng của phương pháp kéo giãn cột sống

Phương pháp kéo giãn cột sống là một trong những liệu pháp vật lý trị liệu phổ biến, được áp dụng để giảm đau, cải thiện chức năng cột sống và hỗ trợ điều trị các bệnh lý liên quan đến cột sống. Dưới đây là những tác dụng của phương pháp kéo giãn cột sống: 

Kéo giãn mô mềm

Kéo giãn cột sống tác động lực kéo lên các mô mềm như dây chằng, gân và cơ. Điều này giúp kéo giãn và thư giãn các bộ phận này, giảm căng thẳng và áp lực lên khớp. Đồng thời, khoảng cách giữa các mặt khớp được tăng lên, giúp giảm đau và hỗ trợ phục hồi chức năng.

Thư giãn cơ

Phương pháp này làm giảm co cứng các cơ cạnh sống, đặc biệt là những cơ chịu áp lực lâu dài. Nhờ đó, người bệnh cảm thấy thoải mái hơn, giảm đau đáng kể ở các vùng như cổ, vai, thắt lưng.

Tăng di động các khớp

Kéo giãn cột sống giúp tăng tầm vận động của các khớp, cải thiện sự linh hoạt và khả năng di chuyển. Bên cạnh đó, khoảng cách giữa các mặt khớp được nới rộng, giảm nguy cơ cứng khớp và hạn chế sự thoái hóa.

Kéo tách khớp

Phương pháp này làm giảm áp lực đè lên mặt khớp và giải phóng sự chèn ép lên các rễ thần kinh tại lỗ liên hợp giữa các đốt sống. Đây là một trong những tác dụng quan trọng giúp giảm triệu chứng đau, tê bì do chèn ép dây thần kinh.

Giảm tình trạng lồi đĩa đệm

Kéo giãn cột sống làm giảm lực tác động lên đĩa đệm, hạn chế tình trạng đĩa đệm bị lồi hoặc lệch ra khỏi vị trí trung tâm. Điều này giúp giảm nguy cơ gây áp lực lên dây thần kinh, dây chằng và các mô xung quanh, hỗ trợ cải thiện tình trạng thoát vị đĩa đệm.

Giảm áp lực lên dây thần kinh

Kéo giãn cột sống giúp giảm áp lực trực tiếp lên các dây thần kinh bị chèn ép do thoát vị đĩa đệm hoặc thoái hóa cột sống. Điều này không chỉ giảm đau mà còn hạn chế các triệu chứng đi kèm như tê bì, yếu cơ hoặc mất cảm giác ở tay và chân.

Quá trình kéo giãn giúp cải thiện tuần hoàn máu trong vùng cột sống và các khu vực xung quanh. Lưu thông máu tốt hơn sẽ cung cấp nhiều oxy và chất dinh dưỡng hơn cho các mô cơ, dây chằng và đĩa đệm, hỗ trợ quá trình phục hồi và tái tạo tế bào.

Điều chỉnh tư thế cột sống

Kéo giãn cột sống có thể giúp điều chỉnh tư thế sai lệch, đặc biệt với những người có thói quen ngồi làm việc không đúng cách. Liệu pháp này hỗ trợ đưa cột sống trở về vị trí tự nhiên, giảm nguy cơ các bệnh liên quan đến sai tư thế như gù lưng hoặc vẹo cột sống.

Tác dụng của kéo giãn cột sống

Xem thêm: 13 bài tập yoga trị đau thắt lưng và cột sống cổ

3. Kéo giãn cột sống phù hợp với ai?

Trường hợp nên kéo giãn cột sống

Chỉ định kéo giãn cột sống Bộ Y tế: Phương pháp kéo giãn cột sống được bác sĩ chỉ định cho một số trường hợp sau:

• Thoái hóa đĩa đệm cột sống: Giảm áp lực lên đĩa đệm, hỗ trợ giảm đau và ngăn ngừa thoái hóa tiến triển.
• Hội chứng cong vẹo cột sống không cấu trúc: Hỗ trợ điều chỉnh cột sống do tư thế sai.
• Phình lồi và thoát vị đĩa đệm: Giảm chèn ép dây thần kinh, giảm đau, tê bì.
• Đau thắt lưng bán cấp hoặc mạn tính: Thư giãn cơ, tăng lưu thông máu và cải thiện vận động.
• Chèn ép dây thần kinh: Mở rộng lỗ liên hợp, giảm áp lực và triệu chứng đau.
• Rối loạn tư thế lâu ngày: Điều chỉnh tư thế, giảm căng thẳng vùng cổ và lưng.
• Phục hồi sau chấn thương: Hỗ trợ giảm đau, tăng cường vận động.

Phương pháp này phù hợp để điều trị và hỗ trợ bệnh lý liên quan đến cột sống, nhưng cần thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ để đảm bảo an toàn.

Ai nên kéo giãn cột sống

Trường hợp không nên kéo giãn cột sống

Phương pháp kéo giãn cột sống cổ mang lại nhiều lợi ích nhưng không phù hợp với một số đối tượng vì có thể gây nguy hiểm hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh. Dưới đây là các trường hợp chống chỉ định kéo giãn cột sống thắt lưng: 

Chống chỉ định chung

• Người bị u ác tính: Bất kể vị trí nào trên cơ thể.
• Rối loạn tim mạch và xơ cứng động mạch: Những người mắc các bệnh này không nên áp dụng do nguy cơ ảnh hưởng đến tuần hoàn máu.
• Tăng huyết áp giai đoạn 2, 3: Đặc biệt những trường hợp có xu hướng rối loạn tuần hoàn não.
• Bệnh lý cấp tính của cơ quan nội tạng: Như viêm nhiễm hoặc suy chức năng nghiêm trọng.
• Sốt cao hoặc các trạng thái nhiễm trùng: Tình trạng này làm cơ thể suy yếu và không phù hợp với lực tác động từ kéo giãn.
• Bệnh lao cột sống: Do đặc thù của bệnh lý liên quan đến vi khuẩn lao, cột sống dễ bị tổn thương hơn.

Chống chỉ định với kéo giãn dưới nước

• Bệnh ngoài da hoặc nấm: Các bệnh như nấm da hoặc các tổn thương da khác.
• Bệnh ký sinh trùng: Như giun sán hoặc các bệnh nhiễm trùng khác.
• Bệnh cơ quan sinh dục: Như viêm nhiễm phần phụ hoặc các bệnh lý vùng sinh dục khác.
• Người trên 60 tuổi hoặc trẻ em dưới 15 tuổi: Những nhóm tuổi này dễ bị tổn thương bởi lực kéo.
• Thoái hóa cột sống kèm rối loạn thần kinh chức năng: Có thể làm nặng thêm các triệu chứng thần kinh.

Chống chỉ định với bệnh lý cột sống

• Thoái hóa cột sống với chèn ép tủy: Các tổn thương hoặc rối loạn tuần hoàn liên quan đến tủy sống.
• Hội chứng động mạch sống: Biểu hiện qua chóng mặt, ù tai thường xuyên, nguy cơ cao hơn khi kéo giãn.
• Thoái hóa đốt sống cổ có biến dạng: Đặc biệt nếu xuất hiện dính liền xương hoặc các cầu xương nối giữa các đốt sống.
• Tăng đau sau khi kéo giãn: Nếu sau 1-2 lần kéo giãn, người bệnh có biểu hiện đau tăng lên hoặc chóng mặt, cần ngưng ngay liệu pháp.

Các trường hợp cụ thể không nên kéo giãn

• Tổn thương tủy hoặc bệnh lý ống tủy.
• Lao cột sống, u ác tính hoặc áp xe viêm tấy vùng lưng.
• Loãng xương nặng hoặc cơ cứng động mạch não.
• Chấn thương gây gãy xương, biến dạng cột sống.
• Viêm đa khớp dạng thấp hoặc viêm cột sống dính khớp kèm cầu xương.
• Hội chứng đuôi ngựa: Một bệnh lý nghiêm trọng cần can thiệp y khoa khác.
• Phụ nữ có thai hoặc đang trong kỳ kinh nguyệt: Những thay đổi sinh lý trong giai đoạn này khiến liệu pháp kéo giãn không an toàn.

Ai không nên thực hiện kéo giãn?

4. 3 Phương pháp kéo giãn cột sống hiện nay

Bài tập kéo giãn cột sống lưng, cổ

Dưới đây là một số bài tập kéo giãn cột sống tại nhà: 

Căng cổ

Mục đích: Giảm căng thẳng và tăng cường sự linh hoạt cho vùng cổ.

Cách thực hiện:

• Đứng thẳng, hai chân để rộng bằng vai.
• Nghiêng đầu từ từ về phía trước, đưa cằm về gần ngực.
• Quay đầu chậm rãi sang trái cho đến khi cằm thẳng hàng với vai trái.
• Lặp lại động tác tương tự sang phải.
• Thực hiện mỗi bên 5 lần.

*Lưu ý: Thực hiện động tác chậm rãi để tránh chóng mặt.

Cuộn vai

Mục đích: Thư giãn cơ vai và cải thiện lưu thông máu.

Cách thực hiện:

• Đứng thẳng, hai chân rộng bằng vai.
• Nâng vai lên hướng về phía tai, sau đó cuộn vai về phía sau và hạ xuống.
• Thực hiện 10 lần cuộn vai về phía sau, sau đó 10 lần về phía trước.

*Lưu ý: Giữ lưng thẳng và thở đều trong suốt quá trình tập.

Căng ngực từ đầu gối

Mục đích: Kéo giãn cơ ngực và cơ lưng trên.

Cách thực hiện:

• Nằm ngửa trên sàn, gập đầu gối và giữ hai bàn chân chạm sàn.
• Đưa hai tay ra sau, ôm lấy mặt sau đầu gối.
• Nhẹ nhàng kéo hai đầu gối về phía ngực, cảm nhận sự căng ở cơ mông và vùng lưng dưới.
• Giữ tư thế đó trong khoảng 15-30 giây, sau đó thả lỏng cơ thể

*Lưu ý: Hít thở đều và tránh kéo quá mạnh để không gây áp lực lên cột sống.

Căng phổi quỳ

Cách thực hiện:

• Bắt đầu ở tư thế quỳ trên sàn, hai đầu gối chạm đất.
• Bước một chân lên phía trước, đặt bàn chân phẳng trên mặt đất sao cho đầu gối tạo thành góc vuông. Giữ trọng lượng cơ thể cân bằng đều qua cả hai hông.
• Đặt hai tay lên đùi trước và nhẹ nhàng đẩy người về phía trước cho đến khi cảm nhận sự căng ở mặt trước của chân còn lại.
• Bài tập này giúp kéo giãn cơ gấp hông, nhóm cơ liên kết với xương chậu, hỗ trợ cải thiện tư thế khi cơ này bị căng cứng.

*Lưu ý: Giữ lưng thẳng và tránh để đầu gối phía trước vượt quá mũi chân. Thở đều và duy trì tư thế trong 15-30 giây trước khi đổi bên.

Căng cơ Piriformi (cơ vùng mông)

Cách thực hiện:

• Nằm ngửa trên sàn, gập đầu gối và giữ hai bàn chân chạm đất.
• Đặt mắt cá chân của chân phải lên đầu gối của chân trái, tạo thành hình số 4.
• Nhẹ nhàng dùng hai tay ôm lấy đùi trái, kéo đầu gối về phía ngực cho đến khi cảm nhận sự căng ở vùng mông phải.
• Giữ tư thế trong 15-30 giây, sau đó thả lỏng và đổi bên.

*Lưu ý: Thực hiện động tác nhẹ nhàng và tránh kéo quá mạnh để không gây căng cơ hoặc khó chịu. 

Xoay thắt lưng dưới

Mục đích: Bài tập này giúp tăng cường sự linh hoạt và dẻo dai của các cơ vùng thắt lưng. Trọng lượng chân tạo lực kéo tự nhiên để kéo giãn cơ, và bạn có thể sử dụng tay để tăng cường độ nếu cần. 

Quy trình kéo giãn cột sống thắt lưng: 

• Nằm ngửa trên sàn, duỗi thẳng hai chân.
• Co một đầu gối lên, đưa sát về phía ngực.
• Nhẹ nhàng đưa đầu gối đó sang phía đối diện cơ thể, cố gắng để đầu gối chạm sàn.
• Sử dụng tay để hỗ trợ hoặc tăng thêm độ căng, nhưng không nên ép mạnh.
• Giữ tư thế trong 15-30 giây, sau đó trở lại vị trí ban đầu và đổi bên.

*Lưu ý: Giữ vai áp sát sàn trong suốt bài tập và thực hiện động tác chậm rãi để tránh căng cơ hoặc chấn thương. Hít thở đều để tối ưu hiệu quả thư giãn.

Bài tập kéo giãn cột sống

Kéo giãn cột sống liên tục

Kéo giãn cột sống cổ liên tục là một kỹ thuật trong đó lực kéo được duy trì ổn định và không thay đổi trong toàn bộ thời gian thực hiện. Điểm mạnh của phương pháp này nằm ở sự đơn giản, dễ thực hiện và chi phí thấp, phù hợp để triển khai tại nhiều cơ sở điều trị.

Tuy nhiên, kỹ thuật này cũng có hạn chế. Một trong những thách thức là việc xác định lực kéo phù hợp với từng bệnh nhân. Nếu lực kéo ban đầu được thiết lập vừa đủ, sau một thời gian nó có thể trở nên quá lớn đối với người bệnh. Ngược lại, lực kéo khởi đầu quá nhẹ có thể không tạo ra hiệu quả như mong muốn, đặc biệt trong giai đoạn đầu điều trị.

Phương pháp kéo giãn cột sống cổ liên tục có thể được thực hiện bằng nhiều cách khác nhau, bao gồm sử dụng lực tự trọng, lực đối trọng hoặc kết hợp với các liệu pháp thủy trị liệu để tăng hiệu quả.

Kéo dãn cột sống liên tục

Kéo giãn cột sống dạng xung lực 

Kéo giãn cột sống cổ dạng xung lực là một kỹ thuật sử dụng hai loại lực chính: lực nền và lực kéo. Trong quá trình thực hiện, lực nền được duy trì ổn định, trong khi lực kéo sẽ tăng lên trong một khoảng thời gian ngắn, sau đó quay trở lại mức lực nền. Phương pháp này mang lại hiệu quả cao trong điều trị, đảm bảo phù hợp với thể trạng của từng bệnh nhân và an toàn khi thực hiện.

Lực kéo trong kéo giãn cột sống: Lực nền tối thiểu cần duy trì ở mức 10% trọng lượng cơ thể của người bệnh. Lực kéo, ngược lại, phải lớn hơn lực nền và được tăng dần qua từng lần điều trị. Thông thường, mức lực kéo ban đầu khoảng 20% trọng lượng cơ thể và có thể tăng dần lên nhưng không vượt quá 30%.

Thời gian duy trì lực nền hoặc lực kéo trong mỗi chu kỳ dao động từ 15-30 giây. Độ dốc khi tăng hoặc giảm lực cần được điều chỉnh phù hợp với tình trạng bệnh. Đối với người bệnh đau cấp tính, lực kéo cần được tăng giảm từ từ để tránh gây khó chịu hoặc tổn thương.

Mỗi buổi kéo giãn nên kéo dài từ 15-25 phút và tần suất tối đa không quá 2 lần mỗi ngày. Sau khi kết thúc liệu pháp, bệnh nhân cần nằm nghỉ tối thiểu 30 phút để cột sống trở về trạng thái cân bằng trước khi đứng dậy. Điều này giúp giảm nguy cơ căng thẳng hoặc chấn thương cột sống sau khi thực hiện.

Kéo giãn cột sống dạng xung lực

Đọc thêm: Tập xà đơn chữa vẹo cột sống: Gợi ý 7 bài tập

5. Lưu ý và lời khuyên khi kéo giãn cột sống lưng và cột sống cổ

Chọn bác sĩ, cơ sở y tế uy tín để thực hiện 

Việc lựa chọn bác sĩ và cơ sở y tế uy tín là yếu tố quan trọng nhất khi thực hiện phương pháp kéo giãn cột sống lưng và cổ. Kéo giãn cột sống là một kỹ thuật đòi hỏi sự chính xác cao, cần được thực hiện bởi những chuyên gia có kinh nghiệm và tại các cơ sở y tế được trang bị đầy đủ thiết bị hiện đại. Điều này không chỉ đảm bảo hiệu quả điều trị mà còn giảm thiểu rủi ro, biến chứng có thể xảy ra.

Tổ hợp y tế Mediplus là một trong những địa chỉ uy tín được nhiều bệnh nhân tin tưởng khi điều trị các bệnh lý về cột sống. Mediplus tự hào sở hữu:

• Đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm: Mediplus có các bác sĩ đầu ngành trong lĩnh vực cơ xương khớp, với nhiều năm kinh nghiệm điều trị các bệnh lý cột sống phức tạp. Đội ngũ này không chỉ giỏi về chuyên môn mà còn tận tâm, luôn lắng nghe và đồng hành cùng bệnh nhân trong suốt quá trình điều trị.
• Trang thiết bị hiện đại: Hệ thống máy kéo giãn cột sống tại Mediplus được trang bị công nghệ tiên tiến, giúp điều chỉnh lực kéo chính xác và phù hợp với từng tình trạng bệnh lý. Các thiết bị đều đạt chuẩn quốc tế, đảm bảo an toàn tối đa cho bệnh nhân.
• Quy trình điều trị cá nhân hóa: Mỗi bệnh nhân tại Mediplus đều được thăm khám kỹ lưỡng và xây dựng lộ trình điều trị riêng biệt. Điều này đảm bảo hiệu quả tối ưu và hạn chế rủi ro trong quá trình kéo giãn.
• Dịch vụ chăm sóc toàn diện: Mediplus cung cấp các dịch vụ hậu điều trị, bao gồm tư vấn về chế độ tập luyện, dinh dưỡng và chăm sóc cột sống, giúp bệnh nhân duy trì sức khỏe lâu dài.

Tổ hợp y tế Mediplus

Tác dụng phụ khi kéo giãn cột sống và cách xử lý

Mặc dù kéo giãn cột sống là một phương pháp trị liệu hiệu quả, nhưng nếu thực hiện không đúng kỹ thuật hoặc không có sự giám sát của chuyên gia, nó có thể dẫn đến các nguy cơ và rủi ro sau:

Chấn thương cột sống

Kéo giãn quá mức hoặc thực hiện sai cách có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến các cấu trúc cột sống như đĩa đệm, dây chằng và cơ. Những chấn thương này không chỉ gây đau mà còn làm giảm khả năng vận động, thậm chí để lại di chứng lâu dài.

Biến dạng cột sống

Kéo giãn không kiểm soát hoặc không phù hợp với tình trạng cơ thể có thể dẫn đến biến dạng cột sống, đặc biệt là trong các trường hợp đã có sẵn các bệnh lý như cong vẹo cột sống hoặc thoái hóa. Biến dạng cột sống làm thay đổi tư thế và ảnh hưởng đến khả năng vận động của người bệnh.

Đau tăng sau kéo giãn

Thay vì làm giảm đau, kéo giãn không đúng cách có thể gây đau nhức và khó chịu hơn. Điều này thường xảy ra khi lực kéo không được điều chỉnh đúng mức hoặc khi người bệnh cố gắng vượt quá giới hạn cơ thể. Tình trạng này có thể làm trầm trọng thêm các bệnh lý cột sống hiện tại.

Làm thế nào để tránh các rủi ro này?

• Thực hiện dưới sự hướng dẫn của chuyên gia: Luôn thực hiện kéo giãn cột sống tại các cơ sở y tế uy tín, với sự giám sát của bác sĩ hoặc chuyên gia vật lý trị liệu.
• Điều chỉnh lực kéo phù hợp: Lực kéo cần được điều chỉnh phù hợp với thể trạng và tình trạng bệnh lý của từng người. Không nên tự ý tăng hoặc giảm lực kéo mà không có sự tư vấn.
• Tuân thủ đúng kỹ thuật: Thực hiện đúng các hướng dẫn về tư thế và thời gian kéo giãn. Nếu cảm thấy đau hoặc khó chịu, nên dừng lại và tham khảo ý kiến bác sĩ.
• Không kéo giãn trong các trường hợp chống chỉ định: Những người mắc các bệnh như lao cột sống, chấn thương nặng hoặc viêm nhiễm nên tránh áp dụng phương pháp này.

Tác dụng phụ khi kéo giãn cột sống

Kéo giãn cột sống là một phương pháp hiệu quả và an toàn trong việc giảm đau, cải thiện vận động và hỗ trợ điều trị các vấn đề về cột sống. Tuy nhiên, để đạt được kết quả tối ưu, cần lựa chọn phương pháp phù hợp với tình trạng cụ thể và tuân thủ các lưu ý quan trọng trong quá trình thực hiện.

*Lưu ý: Bài viết là kiến thức tổng hợp, không thay thế cho khám và điều trị y khoa.