Bàn chân bẹt ở người lớn: 3 cách chữa, 3 cách phòng ngừa

Bàn chân bẹt ở người lớn có thể gây đau nhức, khó chịu và ảnh hưởng đến dáng đi cũng như chất lượng cuộc sống. Vậy làm thế nào để cải thiện và phòng ngừa hiệu quả? Bài viết dưới đây MEDIPLUS sẽ giúp bạn tìm hiểu 3 cách chữa trị phổ biến và 3 biện pháp phòng ngừa bàn chân bẹt, giúp đôi chân khỏe mạnh hơn.

1. Hiểu về bàn chân bẹt ở người lớn

Bàn chân bẹt ở người lớn là tình trạng vòm bàn chân bị thấp hoặc không có, khiến lòng bàn chân gần như tiếp xúc hoàn toàn với mặt đất khi đi đứng. Điều này có thể gây khó khăn trong di chuyển, đau nhức kéo dài và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về xương khớp, cột sống. Nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời, bàn chân bẹt có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Hình ảnh bàn chân bẹt ở người lớn

Tình trạng này chỉ được xem là bệnh lý khi xuất hiện một số triệu chứng điển hình, bao gồm:

• Đau nhức bàn chân và cổ chân: Cảm giác đau có thể lan đến mắt cá chân hoặc kèm theo tình trạng tê bì do áp lực không đều khi di chuyển.
• Cổ chân bị lệch vào trong: Khi đứng hoặc đi, cổ chân có xu hướng nghiêng vào phía trong, ảnh hưởng đến dáng đi và khả năng giữ thăng bằng.
• Giày dép mòn không đều: Người bị bàn chân bẹt thường nhận thấy giày dép bị mòn nhiều hơn ở một bên do lực dồn không đồng đều khi di chuyển.
• Dễ bị chấn thương ở bàn chân và mắt cá: Do thiếu độ nâng đỡ tự nhiên, người mắc bàn chân bẹt có nguy cơ trật khớp, bong gân cao hơn, đặc biệt khi đi trên bề mặt gồ ghề.
• Khó khăn trong việc giữ thăng bằng: Việc đi lại trên bậc thang, địa hình dốc hoặc không bằng phẳng trở nên khó khăn hơn do bàn chân không có điểm tựa vững chắc.
• Dị dạng bất thường ở bàn chân: Một số trường hợp có thể xuất hiện tình trạng xương bàn chân lồi lõm bất thường, chân bị cong hoặc biến dạng mà không rõ nguyên nhân.

2. Bàn chân bẹt ở người lớn nguyên nhân do đâu?

Bàn chân bẹt người lớn có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm yếu tố bẩm sinh, bệnh lý hoặc thói quen sinh hoạt. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:

• Chênh lệch chiều dài chân: Khi hai chân không có độ dài bằng nhau, chân dài hơn phải điều chỉnh tư thế để tạo sự cân bằng, dẫn đến tình trạng bàn chân bị xẹp xuống.
• Thay đổi trong thai kỳ: Phụ nữ mang thai có thể gặp tình trạng bàn chân bẹt tạm thời hoặc vĩnh viễn do sự gia tăng Elastin – một loại protein giúp tăng độ đàn hồi của da và mô liên kết. Điều này làm các khớp lỏng lẻo hơn, ảnh hưởng đến cấu trúc bàn chân.
• Rối loạn di truyền: Hội chứng Marfan – một bệnh lý ảnh hưởng đến mô liên kết – có thể khiến ngón chân dài hơn bình thường, làm thay đổi cấu trúc bàn chân và gây ra hiện tượng bàn chân bẹt.
• Bệnh lý viêm khớp: Viêm khớp dạng thấp hoặc viêm đa khớp dạng thấp có thể làm tổn thương cấu trúc khớp và dây chằng, dẫn đến sự mất cân bằng ở bàn chân.
• Vẹo cột sống: Cột sống cong bất thường khiến dáng đi trở nên lệch, ảnh hưởng đến sự phân bổ lực trên bàn chân và làm bàn chân bị bẹt về một phía.
• Thói quen đi giày không phù hợp: Việc đi giày quá chật, bó sát các ngón chân hoặc giày cao gót thường xuyên có thể gây áp lực lớn lên vòm bàn chân, làm giảm độ đàn hồi của cơ và dây chằng ở mắt cá chân, dẫn đến bàn chân bẹt theo thời gian.

Bàn chân bẹt ở người lớn nguyên nhân do sự chênh lệch chiều dài chân

3. Bàn chân bẹt ở người lớn có nguy hiểm không? Có biến chứng không? 

Nếu không được can thiệp kịp thời, bàn chân bẹt có thể gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến cấu trúc xương khớp, làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe và ảnh hưởng đến dáng đi. Dưới đây là một số biến chứng thường gặp:

• Viêm khớp mắt cá chân: Áp lực không đều do bàn chân bẹt có thể làm tổn thương khớp mắt cá, gây viêm và đau nhức kéo dài.
• Thoái hóa khớp gối: Khi vòm bàn chân bị xẹp, khớp gối phải chịu áp lực không cân bằng, dễ dẫn đến thoái hóa và đau nhức.
• Rối loạn cột sống: Việc phân bổ trọng lực không đồng đều từ bàn chân có thể ảnh hưởng đến tư thế và gây ra tình trạng cong vẹo cột sống.
• Đau thắt lưng: Mất cân bằng trong chuyển động khiến cơ lưng và khớp bị tác động, làm xuất hiện các cơn đau âm ỉ ở vùng thắt lưng.
• Biến dạng ngón chân: Các khớp và cơ ở bàn chân hoạt động không đúng cách có thể dẫn đến các dị dạng như ngón chân cái lệch hướng hoặc bị uốn cong bất thường.
• Vẹo ngón chân cái: Ở một số trường hợp, đầu ngón chân cái có xu hướng nghiêng vào trong, tạo áp lực lớn và gây đau khi di chuyển.
• Ảnh hưởng đến dáng đi: Người mắc bàn chân bẹt thường có xu hướng điều chỉnh cách di chuyển để giảm đau, điều này có thể khiến dáng đi bị thay đổi và gây mệt mỏi khi vận động.
• Các vấn đề khác về bàn chân: Một số tình trạng khác có thể phát sinh như ngón chân búa, viêm cân gan chân, viêm gân Achilles hoặc viêm bao hoạt dịch ngón cái do bàn chân mất đi sự cân bằng tự nhiên.

Bàn chân bẹt ở người lớn có thể làm thay đổi tư thế di chuyển, ảnh hưởng đến dáng đi

Tham khảo: Bàn chân bẹt có nguy hiểm không? 3 biến chứng

4. Bàn chân bẹt ở người lớn có chữa được không?

Mặc dù không thể chữa khỏi hoàn toàn bàn chân bẹt ở người lớn, nhưng việc sử dụng đế chỉnh hình y khoa có thể giúp nâng đỡ vòm bàn chân, giảm áp lực và hạn chế các cơn đau tại mắt cá chân, đầu gối hay cột sống. Bên cạnh đó, bác sĩ thường khuyến nghị kết hợp giữa việc mang đế chỉnh hình, sử dụng băng dán kinesio và thực hiện các bài tập chuyên biệt tại nhà. Những phương pháp này không chỉ giúp cải thiện chức năng bàn chân mà còn hỗ trợ giảm đau hiệu quả, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người mắc bàn chân bẹt.

5. 3 phương pháp điều trị bàn chân bẹt ở người lớn

Tuy không thể phục hồi hoàn toàn như khi còn nhỏ, nhưng vẫn có nhiều phương pháp giúp cải thiện tình trạng bàn chân bẹt ở người lớn và giảm các triệu chứng khó chịu. Dưới đây là 3 cách chữa phổ biến và hiệu quả nhất:

Vật lý trị liệu

Các phương pháp vật lý trị liệu có thể giúp tăng cường sức mạnh cơ bàn chân, cải thiện độ linh hoạt và hỗ trợ vòm bàn chân hoạt động tốt hơn. Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả và an toàn, các kỹ thuật này cần được tiến hành dưới sự giám sát của bác sĩ hoặc chuyên gia vật lý trị liệu.. Một số cách điều trị phổ biến bao gồm:

• Liệu pháp hồng ngoại: Sử dụng tia hồng ngoại giúp làm giãn cơ, tăng tuần hoàn máu, giảm đau và hỗ trợ cải thiện sự linh hoạt của các gân cơ ở bàn chân.
• Siêu âm trị liệu: Công nghệ siêu âm giúp kích thích tuần hoàn máu, giảm viêm và làm dịu các cơn đau cơ, thúc đẩy quá trình phục hồi.
• Điện xung: Các xung điện nhẹ có tác dụng kích thích cơ bắp, tăng khả năng kiểm soát chuyển động và hỗ trợ quá trình điều trị bàn chân bẹt.
• Đế chỉnh hình chuyên dụng: Được thiết kế để điều chỉnh tư thế bàn chân, giúp duy trì cấu trúc giải phẫu chuẩn xác, giảm áp lực lên gân cơ và ngăn ngừa biến dạng tiến triển.
• Băng dán Kinesio: Hỗ trợ cố định vòm bàn chân, giảm áp lực lên các vùng bị sụp, hạn chế ma sát khi di chuyển, từ đó giúp giảm đau và tăng sự thoải mái khi vận động.

Vật lý trị liệu chữa bàn chân bẹt ở người lớn

Vận động trị liệu

Massage trị liệu

Phương pháp massage giúp thư giãn cơ bắp, kích thích tuần hoàn máu và thúc đẩy quá trình phục hồi ở bàn chân. Bằng cách tác động nhẹ nhàng lên các mô cơ, massage có thể làm giảm đau nhức, tăng độ linh hoạt và cải thiện chức năng vận động.

Một kỹ thuật đơn giản là sử dụng một quả bóng nhỏ đặt dưới lòng bàn chân, sau đó lăn bóng qua lại. Bài tập này giúp giảm căng thẳng ở cơ bàn chân, kích thích lưu thông máu và hỗ trợ vòm chân hoạt động tốt hơn. Ngoài ra, massage cũng giúp tăng cường cung cấp dưỡng chất và oxy đến các vùng cơ bị căng, từ đó giảm nguy cơ co rút và đau nhức kéo dài.

Vận động chủ động

Các bài tập vận động chủ động có thể giúp tăng cường sức mạnh vòm bàn chân và cải thiện tính linh hoạt, giúp người mắc chứng bàn chân bẹt di chuyển dễ dàng hơn. Một số bài tập hiệu quả gồm:

• Bài tập kéo căng cơ: Thực hiện các động tác như xoay cổ chân, nhún vai, kéo giãn cẳng chân, căng cơ đầu gối và gân gót chân. Những bài tập này giúp cải thiện độ linh hoạt của gân và cơ, giảm căng cứng, đồng thời hỗ trợ duy trì cấu trúc bàn chân.
• Tập yoga: Một số tư thế yoga như tư thế ngọn núi, tư thế chiến binh hay tư thế chó cúi mặt có tác dụng tăng cường sự ổn định và sức mạnh của cơ chân, giúp hỗ trợ bàn chân khi vận động. Ngoài ra, yoga còn giúp thư giãn cột sống, gân gót và cơ đùi, giảm áp lực lên bàn chân khi di chuyển.

Bài tập kéo căng cơ chữa bàn chân bẹt ở người lớn

Đón đọc: 3 Cách điều trị bàn chân bẹt và 7 câu hỏi thường gặp

Can thiệp phẫu thuật

Trong những trường hợp bàn chân bẹt ở người lớn không có dấu hiệu cải thiện dù đã áp dụng các phương pháp điều trị bảo tồn hoặc khi cơn đau ngày càng nghiêm trọng, phẫu thuật có thể là giải pháp hiệu quả. Thủ thuật này giúp tái tạo vòm chân, hỗ trợ phục hồi chức năng vận động và giảm áp lực lên khớp, từ đó cải thiện khả năng di chuyển và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Phẫu thuật tái tạo bàn chân

Phẫu thuật chỉnh hình bàn chân thường được chỉ định cho những trường hợp có bất thường nghiêm trọng về cấu trúc, gây đau đớn và ảnh hưởng đến khả năng di chuyển. Thời gian thực hiện có thể kéo dài từ vài giờ đến nhiều giờ, tùy thuộc vào mức độ phức tạp của ca phẫu thuật và phạm vi điều chỉnh cần thiết. Chi phí thực hiện khá cao và giai đoạn hồi phục sau đó đòi hỏi sự chăm sóc đặc biệt để đạt hiệu quả tốt nhất.

Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ sẽ can thiệp vào cơ, gân và xương để định hình lại bàn chân, giúp cải thiện chức năng vận động. Tùy theo tình trạng cụ thể, phương pháp điều chỉnh có thể bao gồm tái định vị cơ, sửa chữa cấu trúc xương hoặc loại bỏ các phần xương không cần thiết để đạt được hình dạng và chức năng tối ưu.

Phẫu thuật tái tạo bàn chân định hình lại cấu trúc

Phẫu thuật cấy ghép xương

Tương tự như phẫu thuật chỉnh hình bàn chân, phẫu thuật cấy ghép xương được áp dụng cho những trường hợp có cấu trúc bàn chân bất thường nghiêm trọng hoặc gặp biến chứng nặng. Phương pháp này giúp tái tạo và củng cố hệ thống xương, từ đó cải thiện chức năng vận động và giảm đau.

Trong quá trình thực hiện, bác sĩ có thể sử dụng xương từ chính cơ thể bệnh nhân, nguồn xương hiến tặng hoặc vật liệu kim loại để hỗ trợ vòm bàn chân và điều chỉnh cấu trúc cơ xương. Tùy vào tình trạng cụ thể, bác sĩ sẽ đưa ra phương án phẫu thuật phù hợp, đồng thời chi phí và thời gian phục hồi cũng sẽ khác nhau tùy từng trường hợp.

Xem thêm: Chi phí phẫu thuật bàn chân bẹt năm 2025

6. Cách phòng ngừa và hạn chế nguy cơ bàn chân bẹt

Dù không thể hoàn toàn ngăn chặn tình trạng bàn chân bẹt ở người lớn cũng như ở các nhóm tuổi khác, nhưng vẫn có những biện pháp hỗ trợ làm giảm nguy cơ mắc phải hoặc hạn chế mức độ nghiêm trọng của triệu chứng.

Thay đổi lối sống

• Nghỉ ngơi hợp lý: Hạn chế các hoạt động cường độ cao có thể làm tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn. Thay vào đó, nên lựa chọn những môn thể thao nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội hoặc đạp xe.
• Sử dụng dụng cụ hỗ trợ: Bác sĩ có thể khuyến nghị bệnh nhân sử dụng đế lót chỉnh hình hoặc các thiết bị hỗ trợ để giúp điều chỉnh cấu trúc bàn chân trong một khoảng thời gian nhất định. Điều này giúp giảm đau và tạo sự thoải mái khi di chuyển.
• Dùng thuốc giảm đau: Một số loại thuốc theo chỉ định của bác sĩ có thể giúp kiểm soát cơn đau do bàn chân bẹt gây ra.
• Kiểm soát cân nặng: Giữ cân nặng ổn định sẽ góp phần giảm áp lực lên bàn chân, hạn chế sự tiến triển của tình trạng này.
• Tập luyện thường xuyên: Thực hiện các bài tập hỗ trợ vòm bàn chân ít nhất 3 lần mỗi tuần, hoặc tốt nhất là đưa chúng vào thói quen vận động hàng ngày để duy trì sự linh hoạt và sức mạnh cho bàn chân.

Thay đổi lối sống để phòng ngừa và hạn chế nguy cơ bàn chân bẹt

Ăn uống đủ dinh dưỡng

Chế độ dinh dưỡng ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe của xương khớp và mô liên kết, từ đó giúp hạn chế nguy cơ bàn chân bẹt ở người lớn.

• Bổ sung canxi và vitamin D: Đây là hai dưỡng chất thiết yếu giúp xương chắc khỏe, giảm nguy cơ biến dạng bàn chân. Canxi có nhiều trong sữa, cá nhỏ, hạnh nhân… Trong khi đó, vitamin D giúp cơ thể hấp thụ canxi hiệu quả hơn.
• Tăng cường thực phẩm giàu collagen: Collagen có trong da cá, nước hầm xương và rau xanh giúp tăng độ đàn hồi của dây chằng, hỗ trợ nâng đỡ vòm bàn chân tốt hơn.
• Hạn chế thực phẩm gây viêm: Đồ ăn nhanh, thực phẩm chứa đường tinh luyện, chất béo xấu có thể gây viêm, ảnh hưởng đến xương khớp và mô liên kết của bàn chân.

Thể dục, thể thao, vận động

Việc duy trì thói quen vận động hợp lý không chỉ giúp tăng cường sức khỏe xương khớp mà còn hỗ trợ duy trì độ cong tự nhiên của bàn chân, giảm nguy cơ mắc bàn chân bẹt ở người lớn.

• Bài tập tăng cường vòm chân: Những động tác như nhón chân, đi bằng mép ngoài bàn chân hay co ngón chân giúp kích thích cơ và dây chằng nâng đỡ bàn chân.
• Tập yoga hoặc bơi lội: Yoga giúp cải thiện tư thế và sự dẻo dai, trong khi bơi lội giảm áp lực lên bàn chân, tạo điều kiện để bàn chân hoạt động linh hoạt hơn.
• Đi chân trần trên bề mặt tự nhiên: Đi bộ trên cát, sỏi hoặc cỏ giúp kích thích cơ bàn chân, tăng khả năng phản xạ và nâng đỡ tốt hơn.

Thể dục, thể thao, vận động giúp tăng cường sức khỏe xương khớp

Mong rằng những thông tin trên từ Tổ hợp Y tế Mediplus đã mang đến cho bạn những kiến thức hữu ích về bàn chân bẹt ở người lớn. Nếu cần tư vấn thêm thông tin vui lòng liên hệ tới hotline 1900.3366 để nhận được sự hỗ trợ tận tình!
**Lưu ý: Bài viết là các kiến thức được chia sẻ, không thay thế cho khám với bác sĩ và điều trị y khoa.