Trào ngược dạ dày lưỡi trắng: 2 Nguyên nhân và 3 Cách chữa

Trào ngược dạ dày lưỡi trắng là tình trạng khá phổ biến hiện nay. Căn bệnh này liên quan đến hệ tiêu hóa và gây khó khăn trong việc sinh hoạt và ăn uống. Bài viết sau đây của MEDIPLUS sẽ giúp bạn đọc hiểu thêm về nguyên nhân và cách trị lưỡi trắng ở người lớn. 

1. Trào ngược dạ dày lưỡi trắng là gì?

Trào ngược dạ dày lưỡi trắng là tình trạng dịch dạ dày, dịch mật và thức ăn trào ngược lên thực quản và khoang miệng, gây ợ nóng, ợ hơi, ợ chua. Acid và enzyme tiêu hóa trong dịch trào ngược có thể làm tổn thương niêm mạc thực quản, tạo điều kiện cho vi khuẩn, nấm phát triển, dẫn đến hiện tượng lưỡi trắng. 

Trào ngược dạ dày lưỡi trắng là tình trạng dịch dạ dày, dịch mật và thức ăn trào lên khoang miệng

Biểu hiện gồm lớp rêu trắng trên lưỡi, chua miệng, đắng miệng kéo dài, đau hoặc chảy máu khi vệ sinh răng miệng. Điều trị cần kết hợp kiểm soát trào ngược dạ dày và xử lý nấm miệng để ngăn tái phát.

Xem thêm: Trào ngược dạ dày gây viêm họng: 2 Nguyên nhân và 3 Cách chữa

2. 2 Nguyên nhân gây ra tình trạng trào ngược dạ dày lưỡi trắng

Trào ngược dạ dày gây lưỡi trắng do dịch trào ngược chứa acid và enzyme tiêu hóa làm tổn thương niêm mạc thực quản, dẫn đến thay đổi môi trường tại đây. Sự mất cân bằng này tạo điều kiện cho nấm, đặc biệt là nấm Candida, sinh sôi và phát triển. Khi dịch dạ dày trào ngược lên thực quản và khoang miệng, vi khuẩn và nấm men theo đó lan rộng, gây viêm lưỡi và hình thành các mảng trắng trên bề mặt lưỡi.

Dịch dạ dày làm tổn thương niêm mạng gây ra hiện tượng trắng lưỡi

Mặc dù tình trạng này không quá nguy hiểm và có thể điều trị khỏi bằng thuốc chống nấm, nhưng nếu không kiểm soát triệt để chứng trào ngược dạ dày, nấm miệng có thể tái phát. Do đó, ngoài việc điều trị triệu chứng, người bệnh cần khắc phục nguyên nhân gốc rễ bằng cách kiểm soát trào ngược dạ dày để tránh tái nhiễm.

Đón đọc: Trào ngược dạ dày gây khó thở: 5 Nguyên nhân và 3 cách chữa

3. Triệu chứng của bệnh trào ngược dạ dày lưỡi trắng

Một số triệu chứng của trào ngược dạ dày lưỡi trắng gồm có: 

• Lưỡi trắng: Đây là triệu chứng đặc trưng nhất, thường thấy ở những người bị trào ngược dạ dày kéo dài. Lưỡi xuất hiện lớp rêu trắng kem, bám chặt trên bề mặt, đặc biệt tập trung nhiều ở phần giữa và gốc lưỡi. Khi cạo hoặc chải lưỡi, lớp rêu này có thể bong ra một phần nhưng dễ tái phát, thậm chí có thể gây chảy máu hoặc đau rát.
• Chua miệng: Người bệnh thường cảm nhận vị chua rõ rệt trong miệng, đặc biệt sau khi ăn hoặc khi vừa thức dậy. Nguyên nhân là do axit dạ dày trào ngược lên thực quản và khoang miệng, tạo ra cảm giác chua khó chịu.
• Đắng miệng: Một số trường hợp có thể cảm nhận vị đắng thay vì vị chua, đặc biệt vào buổi sáng. Vị đắng này có thể do dịch mật hoặc axit dạ dày bị đẩy ngược lên trên, ảnh hưởng đến vị giác.
• Đau hoặc chảy máu khi đánh răng/cạo lưỡi: Lớp rêu trắng bám dày trên lưỡi có thể gây kích ứng, khiến lưỡi trở nên nhạy cảm hơn. Khi dùng bàn chải hoặc dụng cụ cạo lưỡi để làm sạch, người bệnh có thể cảm thấy đau, rát hoặc thậm chí chảy máu nhẹ.
• Cảm giác khó chịu ở lưỡi: Lưỡi có thể bị khô, rát hoặc có cảm giác nhám, khó chịu suốt cả ngày. Một số người có thể cảm thấy lưỡi bị tê hoặc có cảm giác như bị bỏng nhẹ.

Triệu chứng dễ thấy nhất là có các đốm trắng ở miệng

4. Những ai thường bị trào ngược dạ dày lưỡi trắng

Hầu hết mọi người đều có thể bị trào ngược dạ dày lưỡi trắng, trong đó, các đối tượng sau đây dễ mắc bệnh nhất: 

• Người lớn tuổi: Hệ tiêu hóa hoạt động kém hiệu quả do quá trình lão hóa, làm giảm khả năng co bóp của dạ dày. Hệ miễn dịch suy giảm, dễ bị viêm nhiễm hoặc rối loạn tiêu hóa kéo dài. Các bệnh lý đi kèm như tiểu đường, cao huyết áp, viêm dạ dày… cũng góp phần làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày lưỡi trắng. 
• Người thừa cân hoặc béo phì: Lượng mỡ dư thừa ở vùng bụng gây áp lực lớn lên dạ dày, khiến axit dễ trào ngược lên thực quản và khoang miệng. Chế độ ăn giàu chất béo, đường và tinh bột làm tăng sản xuất axit dạ dày. Béo phì cũng liên quan đến hội chứng rối loạn tiêu hóa và chậm làm rỗng dạ dày.
• Phụ nữ mang thai: Sự thay đổi nội tiết tố làm giãn cơ thắt thực quản dưới, tạo điều kiện cho axit dạ dày trào ngược. Sự phát triển của thai nhi có thể gây áp lực lên dạ dày, làm tăng nguy cơ trào ngược. Chế độ ăn uống thay đổi, thói quen ăn uống không điều độ cũng có thể khiến tình trạng trào ngược dạ dày lưỡi trắng nặng hơn.
• Người mắc các bệnh mãn tính: Các bệnh như tiểu đường làm ảnh hưởng đến hệ thần kinh kiểm soát dạ dày, gây rối loạn nhu động ruột, dẫn đến trào ngược. Bệnh tim mạch có thể ảnh hưởng đến tuần hoàn máu vùng tiêu hóa, làm suy giảm chức năng dạ dày. Bệnh phổi mạn tính (COPD, hen suyễn cũng làm tăng áp lực ổ bụng, gây trào ngược.
• Người đang dùng thuốc: Sử dụng thuốc kháng sinh làm mất cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột, gây kích ứng dạ dày. Thuốc corticoid gây tác dụng phụ có thể làm tổn thương niêm mạc dạ dày, tăng nguy cơ viêm loét và trào ngược. Một số thuốc huyết áp hoặc giảm đau cũng có thể làm giãn cơ thắt thực quản, khiến axit dễ trào lên và dễ bị mắc bệnh trào ngược dạ dày trắng lưỡi. 

Mọi đối tượng đều có thể bị trào ngược dạ dày lưỡi trắng

5. 2 Cách chữa trào ngược dạ dày lưỡi trắng

Dưới đây là 2 cách trị lưỡi trắng ở người lớn mang lại hiệu quả cao: 

Điều trị bệnh trào ngược dạ dày

Điều trị trào ngược dạ dày (GERD) tập trung vào việc giảm triệu chứng, bảo vệ niêm mạc thực quản và ngăn ngừa biến chứng bằng các cách sau đây: 

Dùng thuốc điều trị

• Thuốc trung hòa axit dạ dày (antacid): Giúp giảm nhanh triệu chứng ợ nóng (Magie hydroxide, Nhôm hydroxide).
• Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Giảm sản xuất axit mạnh, dùng trong điều trị dài hạn (Omeprazole, Esomeprazole, Pantoprazole).
• Thuốc kháng histamin H2: Giảm tiết axit dạ dày nhưng tác dụng yếu hơn PPI (Ranitidine, Famotidine).
• Thuốc bảo vệ niêm mạc thực quản: Sucralfate, Alginat giúp tạo màng bảo vệ thực quản khỏi axit.
• Thuốc tăng nhu động tiêu hóa: Giúp dạ dày co bóp tốt hơn, giảm ứ trệ thức ăn (Domperidone, Metoclopramide).

Ăn uống điều độ và hợp lý, khoa học

• Chia nhỏ bữa ăn: Ăn ít nhưng nhiều bữa, tránh ăn quá no.
• Tránh thực phẩm kích thích: Hạn chế đồ cay nóng, chiên rán, đồ uống có ga, rượu, cà phê.
• Không ăn sát giờ ngủ: Nên ăn trước khi ngủ ít nhất 2-3 giờ.
• Kê cao đầu giường khi ngủ: Giúp giảm trào ngược ban đêm.
• Tránh căng thẳng: Stress làm tăng tiết axit dạ dày, khiến triệu chứng nặng hơn.

Điều trị nhiễm trùng nấm Candida

Sử dụng thuốc kháng nấm miệng

Nấm miệng chủ yếu do Candida albicans gây ra và có thể điều trị bằng thuốc kháng nấm.

Người bệnh có thể dùng các loại thuốc sau đây: 

Thuốc kháng nấm dạng súc miệng hoặc bôi tại chỗ

• Nystatin: Dạng dung dịch súc miệng hoặc viên ngậm, giúp tiêu diệt nấm ngay tại vị trí nhiễm. Đây là thuốc trị rêu lưỡi trắng khá hiệu quả. 
• Miconazole: Gel bôi giúp kiểm soát nấm trên niêm mạc miệng.

Dùng các loại thuốc điều trị nấm miệng

Thuốc kháng nấm toàn thân

• Itraconazole: Phổ biến nhất, dùng cho trường hợp nhiễm nấm lan rộng hoặc tái phát nhiều lần.
• Fluconazole: Thường dùng cho người bị suy giảm miễn dịch hoặc nấm miệng nặng.

Điều trị thường kéo dài từ 7 – 14 ngày, tùy mức độ nhiễm nấm. Dùng thuốc trị rêu lưỡi trắng đúng liều để tránh tái phát hoặc kháng thuốc. Bên cạnh đó, người bệnh cũng nên vệ sinh răng miệng sạch sẽ, súc miệng bằng nước muối sinh lý. Hạn chế thực phẩm có đường để tránh tạo môi trường thuận lợi cho nấm phát triển. Tăng cường hệ miễn dịch bằng chế độ ăn uống lành mạnh và bổ sung lợi khuẩn.

Sử dụng thuốc chống nấm qua đường tiêm

Trong những trường hợp nhiễm nấm miệng nặng, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng fluconazole đường tiêm để kiểm soát tình trạng nhiễm trùng nhanh chóng. Phương pháp này thường áp dụng cho những bệnh nhân có hệ miễn dịch suy giảm hoặc khi nhiễm nấm đã lan rộng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Nếu sau khi hoàn tất một liệu trình điều trị bằng fluconazole mà bệnh không có dấu hiệu cải thiện, hoặc nếu bệnh nhân không thể sử dụng fluconazole do tác dụng phụ hoặc chống chỉ định y khoa, bác sĩ có thể đề xuất chuyển sang các loại thuốc kháng nấm khác. Các lựa chọn thay thế bao gồm:

• Itraconazole: Một trong những thuốc kháng nấm azole phổ biến, hiệu quả trong điều trị nhiễm nấm Candida miệng và thực quản.
• Voriconazole: Có phổ kháng nấm rộng hơn, thường được chỉ định trong những trường hợp nhiễm nấm kháng thuốc hoặc bệnh tiến triển nặng.
• Amphotericin B: Được sử dụng cho các trường hợp nhiễm nấm nghiêm trọng và kháng azole, thường dưới dạng truyền tĩnh mạch do có nhiều tác dụng phụ.

Liệu trình điều trị trào ngược dạ dày lưỡi trắng bằng các thuốc này thường kéo dài từ 14 đến 21 ngày, tùy theo mức độ đáp ứng của bệnh nhân. Các bác sĩ sẽ theo dõi chặt chẽ để hạn chế các tác dụng phụ có thể xảy ra khi dùng thuốc. 

6. Cách phòng ngừa tình trạng trào ngược dạ dày lưỡi trắng

Để phòng ngừa tình trạng trào ngược dạ dày lưỡi trắng, bạn có thể áp dụng một số cách sau đây: 

Vệ sinh ngừa bệnh răng miệng

Người bị trào ngược dạ dày lưỡi trắng nên chăm sóc răng miệng 2-3 lần/ngày sau khi ăn, kết hợp sử dụng dung dịch sát khuẩn để làm sạch khoang miệng và ngăn ngừa vi khuẩn, nấm phát triển. Một số dung dịch sát khuẩn hiệu quả gồm:

• Nước muối sinh lý: Giúp loại bỏ vi khuẩn, giảm mùi hôi miệng và làm sạch vùng họng.
• Nước chanh hoặc giấm táo pha loãng: Hỗ trợ ức chế sự phát triển của nấm, nên súc miệng mỗi sáng và tối trong ít nhất 30 giây trước khi nhổ ra.

Vệ sinh răng miệng thật kỹ mỗi ngày

Chế độ ăn uống khoa học

Trào ngược dạ dày lưỡi trắng thường liên quan đến axit dạ dày trào lên khoang miệng, tạo điều kiện cho vi khuẩn và nấm phát triển. Một chế độ ăn uống khoa học có thể giúp giảm tình trạng này bằng cách kiểm soát trào ngược và duy trì sức khỏe tiêu hóa.  

Thực phẩm nên ăn

• Bột yến mạch, bánh mì nguyên cám, rau xanh (rau bina, bông cải xanh), giúp tiêu hóa tốt và giảm áp lực dạ dày.
• Ức gà, cá, đậu hũ, trứng, giúp cung cấp dinh dưỡng mà không kích thích tiết axit nhiều.
• Chuối, dưa gang, dưa hấu, táo, giúp trung hòa axit và giảm kích ứng dạ dày.
• Cung cấp lợi khuẩn, hỗ trợ cân bằng hệ vi sinh đường ruột, giúp giảm trào ngược.
• Gừng, nghệ có đặc tính chống viêm, giúp làm dịu niêm mạc dạ dày.

Thực phẩm cần hạn chế

• Đồ ăn có chứa nhiều dầu mỡ.
• Cam, chanh, cà chua, dứa có thể làm tăng tiết axit dạ dày.
• Rượu, cà phê, trà đặc có thể làm giãn cơ thắt thực quản dưới, gây trào ngược.
• Chất béo trong sữa có thể kích thích tiết axit nhiều hơn.

Nghỉ ngơi, sinh hoạt lành mạnh

Ngoài chế độ ăn uống, nghỉ ngơi và sinh hoạt lành mạnh cũng đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát trào ngược dạ dày và tình trạng trắng lưỡi. Bạn cần duy trì các thói quen sau đây: 

• Ăn xong thì chờ ít nhất 2-3 giờ trước khi nằm để tránh axit dạ dày trào ngược lên thực quản.
• Nâng cao gối hoặc đầu giường khoảng 15-20cm để hạn chế axit dạ dày trào ngược vào ban đêm.
• Nên thực hành thiền, yoga, hít thở sâu hoặc các hoạt động thư giãn như nghe nhạc, đọc sách.
• Tránh mặc đồ quá chật, nhất là vùng bụng vì có thể gây áp lực lên dạ dày.
• Ngủ đủ 8 tiếng/ngày
• Ăn ngủ đúng giờ giúp dạ dày hoạt động nhịp nhàng hơn.
• Đi bộ nhẹ nhàng 10-15 phút sau bữa ăn giúp tiêu hóa tốt hơn, tránh thức ăn ứ đọng trong dạ dày.
• Nên thư giãn một chút trước khi quay lại công việc.

Nghĩ ngơi và sinh hoạt hợp lý

Tăng cường các thực phẩm chức năng, ăn uống điều độ

Để cải thiện tình trạng trào ngược dạ dày trắng lưỡi, bạn nên tăng cường các thực phẩm hỗ trợ tiêu hóa, giảm axit dạ dày và tăng cường sức khỏe niêm mạc đường tiêu hóa.  

Thăm khám định kỳ với bác sĩ

Nếu triệu chứng trào ngược dạ dày lưỡi trắng kéo dài trên 2 tuần, lưỡi trắng không cải thiện, nuốt khó, đau họng hoặc sụt cân không rõ nguyên nhân, cần thăm khám bác sĩ. Bác sĩ có thể thực hiện nội soi dạ dày, xét nghiệm vi khuẩn HP và khám răng miệng để xác định nguyên nhân. Khám định kỳ giúp phát hiện sớm biến chứng, điều chỉnh điều trị kịp thời và ngăn ngừa bệnh lý nghiêm trọng hơn.

Đi khám để định kỳ để được bác sĩ theo dõi và điều trị

7. Giải đáp thắc mắc khi trào ngược dạ dày lưỡi trắng

Một số thắc mắc thường gặp về tình trạng trào ngược dạ dày trắng lưỡi: 

Trào ngược dạ dày có ảnh hưởng đến vùng lưỡi hay không?

Trào ngược dạ dày không chỉ gây hôi miệng, lưỡi trắng mà còn có thể dẫn đến viêm loét khoang miệng và nướu do axit dạ dày làm tổn thương niêm mạc miệng.

Tại sao lưỡi của người bệnh bị đóng bợn trắng?

Lưỡi bị đóng các bợn trắng có thể do một số nguyên nhân sau đây gây ra: 

• Vệ sinh răng miệng kém: Cặn thức ăn, vi khuẩn và tế bào chết tích tụ trên bề mặt lưỡi.
• Trào ngược dạ dày: Axit dạ dày trào lên có thể gây kích ứng niêm mạc miệng, dẫn đến lưỡi trắng.
• Nấm miệng (Candida): Thường gặp ở người suy giảm miễn dịch hoặc dùng kháng sinh kéo dài.
• Mất nước, khô miệng: Giảm tiết nước bọt tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
• Bệnh lý tiêu hóa, gan, thận: Một số bệnh có thể ảnh hưởng đến màu sắc và tình trạng lưỡi.

Miệng đắng lưỡi trắng là dấu hiệu của bệnh gì?

Miệng đắng và lưỡi trắng có thể là dấu hiệu của một số vấn đề sức khỏe, bao gồm:

• Vấn đề tiêu hóa: Trào ngược dạ dày lưỡi trắng, viêm dạ dày, hoặc rối loạn tiêu hóa có thể gây ra cảm giác đắng miệng và đốm trắng trên lưỡi.
• Nhiễm nấm: Nhiễm nấm Candida (tưa lưỡi) có thể khiến lưỡi xuất hiện lớp phủ trắng và gây cảm giác khó chịu trong miệng.
• Mất nước: Thiếu nước có thể dẫn đến khô miệng, lưỡi trắng và cảm giác đắng.
• Vệ sinh răng miệng kém: Không vệ sinh răng miệng đúng cách có thể gây tích tụ vi khuẩn, dẫn đến lưỡi trắng và hơi thở có mùi.
• Bệnh gan hoặc túi mật: Các vấn đề về gan hoặc túi mật, như viêm gan hoặc sỏi mật, có thể gây ra cảm giác đắng miệng.

Trào ngược dạ dày lưỡi trắng có nguy hiểm hay không?

Lưỡi trắng do trào ngược dạ dày không nguy hiểm, có thể điều trị bằng thuốc, nhưng cần kiểm soát trào ngược để ngăn nấm miệng tái phát.

do nhiều nguyên nhân gây ra, người bệnh cần thăm khám bác sĩ để được tư vấn và đưa ra hướng điều trị hiệu quả. Thông tin trên bài của MEDIPLUS có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân, cách trị lưỡi trắng ở người. Hy vọng có ích với bạn đọc. Để đặt lịch khám dạ dày, tiêu hóa với bác sĩ giỏi tại Mediplus, bạn liên hệ tổng đài: 1900.3366 để được hỗ trợ tốt nhất.

**Lưu ý: Bài viết là kiến thức tổng hợp, không thay thế cho khám, chẩn đoán và điều trị y khoa.