Bàn chân bẹt ở trẻ: 6 Nguyên nhân và 3 Cách điều trị

Bàn chân bẹt ở trẻ em là tình trạng vòm bàn chân chưa phát triển đầy đủ, khiến chân tiếp xúc hoàn toàn với mặt đất. Theo quan niệm cũ, đây là dấu hiệu của cuộc sống vất vả, nhưng y học hiện đại xác định đây là một dị tật xương thường gặp. Việc phát hiện sớm và can thiệp kịp thời giúp cải thiện thẩm mỹ, hỗ trợ vận động và phục hồi hiệu quả. Cùng MEDIPLUS tìm hiểu thêm về hình ảnh bàn chân bẹt ở trẻ, cách chữa bàn chân bẹt ở trẻ em. 

1. Bàn chân bẹt ở trẻ là gì?

Bàn chân bẹt ở trẻ em là tình trạng lòng bàn chân phẳng, không có độ lõm tự nhiên. Khi mới sinh, bàn chân trẻ thường chưa có vòm, nhưng vùng gan bàn chân sẽ dần lõm xuống trong giai đoạn 2 – 3 tuổi. Nếu đến độ tuổi này, lòng bàn chân vẫn phẳng và khi đi trên cát hoặc nền ướt không để lại dấu chân có chỗ khuyết, trẻ có thể bị bàn chân bẹt. Đây là tình trạng do sự phát triển không cân đối của hệ cơ xương bàn chân trong giai đoạn tập đi.

Hình ảnh bàn chân bẹt ở trẻ nhỏ

2. Phân loại bàn chân bẹt

Bàn chân bẹt ở trẻ em được phân chia thành nhiều loại, cụ thể gồm các loại sau đây: 

• Bàn chân bẹt linh hoạt: Đây là loại phổ biến nhất, xuất hiện từ khi trẻ còn nhỏ và thường không có triệu chứng rõ rệt. Vòm bàn chân chỉ mất khi đứng hoặc dồn lực lên chân, nhưng xuất hiện lại khi nhấc chân lên. Đây là tình trạng bàn chân bẹt ở trẻ 1 tuổi. 
• Bàn chân bẹt cứng: Do gân Achille và cơ bắp chân bị căng, khiến người bệnh có thể cảm thấy đau khi đi hoặc chạy. Đây là tình trạng bàn chân bẹt gây cản trở hoạt động của bé, phụ huynh nên chú ý và cho bé đi khám sớm. 
• Rối loạn chức năng gân chày sau: Thường gặp ở người trưởng thành, xảy ra khi gân kết nối cơ bắp chân và mặt trong mắt cá bị tổn thương, rách hoặc sưng.

Bàn chân bẹt được chia thành nhiều loại khác nhau

3. 4 Triệu chứng thường gặp

Phụ huynh nên theo dõi sự phát triển vận động của trẻ, đặc biệt sau 2 tuổi. Nếu trẻ có các dấu hiệu sau, cần đưa bé đi khám sớm:

• Bước đi hình chữ V, không thẳng như bình thường là dấu hiệu bàn chân bẹt ở trẻ 2 tuổi.
• Khớp gối lệch vào trong, tạo dáng chân chữ X.
• Cổ chân xoay đổ ra ngoài hoặc vào trong.
• Bàn chân không có lõm, dấu chân in trên nền nhà hoặc giấy không có vết khuyết.

Quan sát dấu chân là cách nhận biết dễ nhất. Nếu bàn chân trẻ in dấu toàn bộ mà không có phần lõm, có thể trẻ đã mắc chứng bàn chân bẹt và cần được thăm khám kịp thời. Chú ý đến các dấu hiệu bàn chân bẹt ở trẻ 2 tuổi trở lên giúp phụ huynh chủ động cho bé thăm khám, điều trị bệnh sớm hơn. 

4. 6 Nguyên nhân dị tật bàn chân bẹt ở trẻ em

Các yếu tố phổ biến dẫn đến dị tật bàn chân bẹt gồm:

• Di truyền: Nếu cha mẹ mắc hội chứng bàn chân bẹt, trẻ có nguy cơ cao bị di truyền dị tật này.
• Tổn thương mô liên kết vùng cổ chân: Do giãn dây chằng, chấn thương, chọn giày không phù hợp, béo phì, viêm khớp mạn tính. Đây cũng là nguyên nhân gây ra tình trạng bàn chân bẹt ở trẻ em. 
• Dây chằng lỏng lẻo: Khi dây chằng không giữ xương bàn chân cố định tốt, vòm cong bị mất.
• Chênh lệch chiều dài chân: Chân dài hơn có thể có vòm phẳng hơn để cân bằng cơ thể, gây ảnh hưởng đến cột sống.
• Bệnh lý di truyền về mô liên kết: Như hội chứng Ehlers-Danlos, hội chứng tăng động khớp. Các hội chứng này cũng có khả năng gây ra tình trạng bàn chân bẹt ở các bé nhỏ. 
• Bệnh lý thần kinh – cơ: Như bại não, nứt đốt sống, loạn dưỡng cơ.

Bàn chân bẹt ở trẻ em có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau

5. Phương pháp chẩn đoán dị tật bàn chân bẹt ở bé

Phụ huynh nên cho trẻ thăm khám sớm nếu phát hiện dấu hiệu bàn chân bẹt, đặc biệt trong độ tuổi 2 – 7, vì đây là giai đoạn vàng để điều trị và phục hồi hiệu quả.

Với những trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp chẩn đoán chuyên sâu như:

• Chụp X-quang, CT: Xác định bất thường về cấu trúc bàn chân, viêm khớp hoặc sai lệch trục.
• Siêu âm: Đánh giá tổn thương mô mềm, như đứt gân.
• Chụp MRI: Cung cấp hình ảnh chi tiết về xương và mô mềm, giúp xác định mức độ tổn thương.

Việc phát hiện và can thiệp sớm sẽ giúp trẻ có cơ hội phục hồi tốt hơn. Phụ huynh cần chủ động cho bé thăm khám bác sĩ khi thấy các biểu hiện bất thường từ bàn chân của trẻ. 

Xem thêm: 3 Cách chữa bàn chân bẹt ở trẻ em và 4 cách tập tại nhà

6. 3 Cách điều trị cho trẻ em bị bàn chân bẹt

Có nhiều cách để điều trị bàn chân bẹt cho trẻ 3 tuổi, 4 tuổi, phổ biến nhất là các cách sau đây: 

Dùng đế chỉnh hình bàn chân bẹt

Đế chỉnh hình là phương pháp phổ biến giúp điều trị bàn chân bẹt ở trẻ, an toàn và ngăn ngừa biến chứng. Tuy nhiên, hiệu quả cao nhất khi áp dụng sớm, trước khi bệnh tiến triển nghiêm trọng. Nhược điểm duy nhất là cần thời gian dài để đạt kết quả. Phương pháp này ít hiệu quả hơn với người lớn hoặc trẻ đã có triệu chứng nặng.

Dùng đế chỉnh hình mang lại hiệu quả điều trị cao

Đế chỉnh hình được thiết kế riêng theo kích thước bàn chân, đặt vào giày hoặc dép để nâng đỡ và tái tạo vòm chân, ngăn ngừa biến chứng.

• Đây là cách trị bàn chân bẹt ở trẻ 3 tuổi – 7 tuổi mang lại hiệu quả cao, giúp cấu trúc bàn chân dần trở về vị trí cân bằng.
• Trẻ 7 – 12 tuổi vẫn có thể sử dụng nhưng hiệu quả giảm, cần thời gian điều trị dài hơn.

Vật lý trị liệu

Một số bài tập đơn giản có thể giúp cải thiện bàn chân bẹt, tăng độ linh hoạt cho chân và mắt cá, nhưng cần kết hợp với vật lý trị liệu và đế chỉnh hình để đạt hiệu quả cao.

Bài tập kéo giãn gót chân

• Đứng đối diện tường, tay đặt ngang tầm mắt.
• Một chân đưa ra sau, giữ gót chân chạm đất.
• Khuỵu chân trước, giữ tư thế 30 giây rồi đổi chân.
• Thực hiện 9 lần mỗi buổi, 2 – 3 lần/ngày. Bài tập này giúp hỗ trợ cải thiện tình trạng bàn chân bẹt ở trẻ 3 tuổi. 

Bài tập lăn bóng

• Cho trẻ ngồi vững trên ghế, đặt bóng gai hoặc bóng tennis dưới lòng bàn chân.
• Lăn bóng qua lại trong 3 phút, sau đó đổi chân.

Phẫu thuật

Trong trường hợp điều trị nội khoa không mang lại hiệu quả, đặc biệt ở trẻ dưới 7 tuổi không đáp ứng tốt, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật chỉnh hình. Đây là phương án cuối cùng nhằm đưa hệ xương chân về trạng thái bình thường. Phẫu thuật cần được thực hiện tại cơ sở y tế uy tín, có trang thiết bị hiện đại và đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm để đảm bảo an toàn và hiệu quả điều trị.

Phẫu thuật là cách điều trị bàn chân bẹt hiệu quả ở trẻ nhỏ

Phụ huynh muốn điều trị bàn chân bẹt ở trẻ 4 tuổi – 7 tuổi nhanh, hiệu quả nhất thì nên chọn phương pháp phẫu thuật. Đặc biệt là lựa chọn các cơ sở y tế uy tín, chất lượng để làm phẫu thuật cho con em của mình. 

7. Lời khuyên phòng ngừa bàn chân bẹt ở trẻ nhỏ 

Để chữa bàn chân bẹt ở trẻ 4 tuổi – 7 tuổi  hiệu quả, bố mẹ cần lưu ý một số điểm quan trọng:

• Phát hiện sớm rất quan trọng: Khi trẻ bắt đầu biết đi, bố mẹ nên quan sát dáng chân và dấu chân của bé. Nếu thấy vòm chân thấp, bàn chân áp sát hoàn toàn xuống mặt đất hoặc trẻ kêu đau chân khi đi bộ, hãy đưa bé đi khám sớm để được chẩn đoán chính xác.
• Điều trị tự nhiên cần kiên trì: Các bài tập kéo giãn, lăn bóng và sử dụng đế chỉnh hình chỉ hiệu quả khi duy trì đều đặn. Bố mẹ nên theo dõi tiến triển của trẻ và điều chỉnh phương pháp khi cần thiết. Đặc biệt, bố mẹ nên chọn các bài tập phù hợp và vừa sức với bé, không cho bé tập quá sức để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe của bé. 
• Tham khảo bác sĩ khi cần: Nếu sau một thời gian điều trị tự nhiên mà tình trạng không cải thiện hoặc trở nên nghiêm trọng hơn, cần tham vấn chuyên gia để có phương án điều trị phù hợp, tránh biến chứng lâu dài.

Tình trạng bàn chân bẹt ở trẻ 1 tuổi, 2 tuổi, 3 tuổi, 4 tuổi rất phổ biến. Nếu không được điều trị sớm, tình trạng này sẽ gây ra nhiều khó khăn trong việc di chuyển của trẻ. Bài viết trên đây của MEDIPLUS cũng đã cung cấp thông tin về cách chữa bàn chân bẹt ở trẻ, hy vọng các thông tin này hữu ích với bạn đọc. 

*Lưu ý: Bài viết là các kiến thức được chia sẻ, không thay thế cho khám, chẩn đoán và điều trị y khoa.