Cong vẹo cột sống: 9 Nguyên nhân và 3 cách chữa

Cong vẹo cột sống là một tình trạng phổ biến ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của nhiều người. Tình trạng này có thể xảy ra ở cả trẻ em và người lớn, gây ra nhiều khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày, đặc biệt là khi không được điều trị kịp thời. Trong bài viết này, MEDIPLUS sẽ cùng tìm hiểu về tật cong vẹo cột sống là gì, các nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết, cách chữa trị và biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

1. Cong vẹo cột sống là gì?

Tật cong vẹo cột sống là sự lệch lạc của cột sống ra khỏi vị trí thẳng tự nhiên. Khi nhìn từ phía trước hoặc sau, cột sống bình thường sẽ có đường thẳng, nhưng khi bị cong vẹo, nó sẽ bị lệch sang một bên hoặc có dạng bất thường như chữ “C” hoặc “S”. Vẹo cột sống thắt lưng hoặc vẹo cột sống ngực là hai dạng phổ biến nhất, gây đau và ảnh hưởng đến chức năng cơ thể, đặc biệt là hệ hô hấp và tuần hoàn nếu không được điều trị đúng cách.

2. Phân loại cong vẹo cột sống thường gặp

Cong vẹo cột sống có thể được phân loại thành nhiều dạng khác nhau dựa trên hình dạng và nguyên nhân:

Vẹo cột sống chữ C

Vẹo cột sống chữ C là tình trạng mà cột sống cong về một phía, tạo ra đường cong giống chữ “C”. Đây là dạng phổ biến nhất, thường gặp ở trẻ em và thanh thiếu niên. Nguyên nhân có thể là do tư thế ngồi sai hoặc sự phát triển không đều của xương.

Vẹo cột sống chữ S

Vẹo cột sống chữ S là tình trạng nghiêm trọng hơn, khi cột sống cong hai lần theo hai hướng khác nhau, tạo ra hình dạng chữ “S”. Điều này có thể dẫn đến áp lực lên các cơ quan nội tạng, gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Hai loại cong vẹo cột sống thường gặp Vẹo cột sống chữ C và Vẹo cột sống chữ S

3. Các dạng cong vẹo cột sống

Cong vẹo cột sống bẩm sinh

Đây là tình trạng cong vẹo cột sống xảy ra từ khi sinh ra. Nguyên nhân có thể là do các bất thường trong sự phát triển của các đốt sống trong thai kỳ.

Cong vẹo cột sống khởi phát sớm

Tình trạng này thường xuất hiện ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trước 10 tuổi. Nguyên nhân cong vẹo cột sống khởi phát sớm có thể liên quan đến sự phát triển không đồng đều của cơ xương.

Cong vẹo cột sống tự phát

Cong vẹo cột sống tự phát thường không rõ nguyên nhân và thường xảy ra ở thanh thiếu niên. Nhiều trường hợp có thể phát triển mà không có triệu chứng rõ ràng cho đến khi trở nên nghiêm trọng.

Cong vẹo cột sống ở người lớn

Vẹo cột sống ở người lớn là kết quả của sự thoái hóa xương, loãng xương hoặc chấn thương cột sống. Tình trạng này có thể gây ra nhiều cơn đau và hạn chế vận động.

Cong vẹo cột sống thần kinh cơ

Tình trạng này xảy ra do các bệnh lý liên quan đến hệ thần kinh hoặc cơ. Những người mắc các bệnh như bại não có thể dễ dàng bị cong vẹo cột sống.

4. 9 Nguyên nhân gây cong vẹo cột sống

Bẩm sinh

Tình trạng này bắt nguồn từ khi mới sinh, do các bất thường trong quá trình phát triển bào thai.

Do di truyền

Nguyên nhân cong vẹo cột sống cũng có thể là do yếu tố di truyền, khi gia đình có tiền sử mắc bệnh này. Nếu trong gia đình có người mắc cong vẹo cột sống, nguy cơ cũng sẽ tăng cao.

Sau phẫu thuật

Một số ca phẫu thuật không thành công hoặc không ổn định cột sống có thể dẫn đến vẹo cột sống. Điều này thường xảy ra khi không theo dõi và chăm sóc cột sống đúng cách sau phẫu thuật.

Do hệ thần kinh

Các bệnh lý liên quan đến hệ thần kinh như bại liệt hoặc loạn trương lực cơ có thể làm suy yếu khả năng kiểm soát cơ, dẫn đến vẹo cột sống thắt lưng hoặc ngực.

Hoạt động sai tư thế

Ngồi, đứng, hoặc mang vác vật nặng không đúng tư thế trong thời gian dài có thể gây ra tật cong vẹo cột sống. Việc này thường gặp trong môi trường làm việc văn phòng hoặc những người thường xuyên ngồi lâu.

Chiều dài chân không đều

Chiều dài chân không đều có thể làm cho cơ thể phải bù trừ bằng cách vẹo cột sống để giữ thăng bằng, dẫn đến tình trạng cong vẹo.

Thoái hóa

Thoái hóa cột sống là nguyên nhân hàng đầu của bệnh vẹo cột sống ở người lớn. Quá trình này thường xảy ra do tuổi tác, dẫn đến sự suy giảm chức năng của đốt sống và dây chằng.

Loãng xương

Loãng xương làm suy yếu xương, gây gãy xương và dẫn đến biến dạng cột sống, gây ra vẹo cột sống thắt lưng hoặc ngực. Tình trạng này thường gặp ở người cao tuổi.

Một số yếu tố khác làm tăng nguy cơ cong vẹo cột sống

Béo phì, ít vận động, hoặc các chấn thương thể thao cũng có thể là nguyên nhân gây ra tình trạng này.

5. Dấu hiệu và triệu chứng nhận biết cong vẹo cột sống

Các triệu chứng của tật cong vẹo cột sống có thể rất khác nhau, tùy thuộc vào mức độ và vị trí của cột sống bị cong. Một số triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Đau lưng mãn tính: Một trong những dấu hiệu dễ nhận biết nhất là đau lưng, đặc biệt ở vùng cột sống bị cong. Cơn đau có thể trở nên mãn tính nếu không điều trị.
• Sự không đối xứng của vai, hông hoặc xương sườn: Người bị vẹo cột sống có thể dễ nhận thấy hai vai hoặc hông không đều nhau. Từ phía sau, một bên vai hoặc xương sườn có thể cao hơn bên kia, dẫn đến sự mất cân đối rõ rệt.
• Khó khăn trong hít thở: Trong trường hợp cong vẹo nặng, đặc biệt là vẹo cột sống ngực, người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc thở sâu do sự chèn ép lên phổi và cơ quan nội tạng.
• Giảm chiều cao: Người bị cong vẹo cột sống có thể nhận thấy chiều cao của mình giảm đi so với trước đây do sự co thắt hoặc lệch lạc của cột sống.
• Mất cân bằng khi đi lại: Do cột sống lệch, người bệnh có thể cảm thấy khó khăn trong việc giữ thăng bằng khi đứng hoặc đi bộ. Điều này có thể dẫn đến nguy cơ té ngã hoặc khó di chuyển trong các hoạt động thường ngày.

Triệu chứng thường rõ ràng hơn khi tình trạng cong vẹo trở nên nghiêm trọng, và cơn đau có thể lan sang các bộ phận khác trong cơ thể nếu không điều trị kịp thời.

6. Chẩn đoán cong vẹo cột sống bằng cách nào?

Để chẩn đoán chính xác tật cong vẹo cột sống, bác sĩ thường tiến hành các bước sau:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ quan sát độ cong của cột sống bằng cách kiểm tra các dấu hiệu mất cân đối trên cơ thể như vai, xương sườn hoặc hông. Bệnh nhân có thể được yêu cầu cúi về phía trước để lộ rõ hơn độ lệch của cột sống.
• X-quang cột sống: Để xác định rõ ràng mức độ và hình dạng của độ cong, bác sĩ sẽ yêu cầu thực hiện chụp X-quang. Hình ảnh X-quang cung cấp thông tin chi tiết về cột sống, giúp bác sĩ đánh giá mức độ nghiêm trọng của tật cong vẹo.
• MRI hoặc CT scan: Trong một số trường hợp, nếu bác sĩ nghi ngờ có các vấn đề khác liên quan đến cơ, dây thần kinh hoặc cấu trúc cột sống, MRI hoặc CT scan có thể được chỉ định để cung cấp hình ảnh chi tiết hơn.
• Góc Cobb: Đây là phương pháp đo độ cong của cột sống trên X-quang, được sử dụng để đánh giá mức độ nghiêm trọng của cong vẹo. Nếu góc Cobb lớn hơn 10 độ, bệnh nhân sẽ được coi là bị vẹo cột sống.

Việc chẩn đoán sớm rất quan trọng để tránh tình trạng tồi tệ hơn và giúp bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Chẩn đoán cong vẹo cột sống bằng cách nào?

7. 3 Cách chữa cong vẹo cột sống

Việc điều trị vẹo cột sống sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng, nguyên nhân và độ tuổi của bệnh nhân. Dưới đây là ba phương pháp chính được sử dụng để chữa trị:

Theo dõi định kỳ

Trong những trường hợp vẹo cột sống nhẹ và không có triệu chứng nặng, đặc biệt ở người lớn, bác sĩ thường sẽ chỉ định theo dõi định kỳ. Bệnh nhân sẽ cần:

• Tái khám thường xuyên: Việc này nhằm theo dõi mức độ tiến triển của cột sống và phát hiện sớm bất kỳ biến chứng nào.
• Thực hiện các bài tập vật lý trị liệu: Bệnh nhân được hướng dẫn các bài tập giúp tăng cường cơ bắp lưng và cải thiện tư thế. Các bài tập như kéo giãn, Pilates và yoga có thể giúp giảm áp lực lên cột sống và giảm triệu chứng đau.

Đeo nẹp cột sống

Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ khuyến nghị bệnh nhân đeo nẹp cột sống để ngăn chặn tình trạng vẹo trở nên nghiêm trọng hơn. Khi đeo nẹp cột sống, bạn sẽ:

• Ổn định cột sống: Nẹp giúp giữ cột sống thẳng và ngăn không cho tình trạng vẹo tăng nặng.
• Tuy nhiên, cần tuân thủ nghiêm ngặt: theo đúng chỉ định của bác sĩ về thời gian và cách sử dụng nẹp để đạt hiệu quả tốt nhất.

Đeo nẹp cột sống là 1 trong 3 cách chữa cột sống

Can thiệp phẫu thuật

Đối với những trường hợp vẹo cột sống nặng hoặc không cải thiện sau các biện pháp khác, phẫu thuật là giải pháp cuối cùng để chỉnh sửa cột sống. Phẫu thuật có thể bao gồm:

• Cố định cột sống: Bác sĩ sẽ sử dụng các thiết bị như thanh kim loại, đinh vít để giữ cột sống ở vị trí thẳng.
• Phục hồi khả năng vận động: Sau phẫu thuật, bệnh nhân cần thực hiện vật lý trị liệu để phục hồi khả năng vận động và tránh biến chứng.
• Chỉnh lại cột sống và giữ cho cơ thể cân bằng.

8. Cách khắc phục tật cong vẹo cột sống

Có nhiều cách để khắc phục tật cong vẹo cột sống hiệu quả. Dưới đây là một số phương pháp phổ biến:

Tập thể dục

Thực hiện các bài tập giúp tăng cường cơ lưng và cải thiện tư thế là cách hiệu quả để giảm tình trạng cong vẹo. Các bài tập thể dục phù hợp bao gồm:

• Yoga: Yoga giúp tăng cường sự linh hoạt và sức mạnh cho cơ lưng. Các tư thế như plank, tư thế con mèo-con bò có thể giúp điều chỉnh cột sống.
• Pilates: Pilates giúp cải thiện sự cân bằng và làm mạnh các cơ lưng sâu, hỗ trợ cột sống tốt hơn.
• Bơi lội: Bơi là môn thể thao lý tưởng để giảm áp lực lên cột sống và tăng cường sức mạnh toàn thân.

Tập thể dục là cách chữa cong vẹo cột sống hiệu quả nhất

Điều chỉnh tư thế

Tư thế sai trong sinh hoạt hằng ngày có thể làm tình trạng cong vẹo trầm trọng hơn. Hãy lưu ý:

• Ngồi thẳng lưng: Sử dụng ghế có tựa lưng và điều chỉnh chiều cao bàn làm việc sao cho cơ thể ở tư thế thẳng khi ngồi.
• Mang vác đúng cách: Tránh mang vật nặng không đúng tư thế, và luôn giữ lưng thẳng khi nhấc đồ.

Chế độ dinh dưỡng

Bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết giúp tăng cường sức khỏe xương:

• Canxi và vitamin D: Đây là hai dưỡng chất quan trọng giúp xương chắc khỏe và tránh loãng xương.
• Thực phẩm giàu protein: Giúp duy trì và phát triển các cơ bắp hỗ trợ cột sống.

9. Cách phòng ngừa cong vẹo cột sống

Phòng ngừa tật cong vẹo cột sống là điều quan trọng để duy trì một cột sống khỏe mạnh và tránh các biến chứng về sau. Dưới đây là một số biện pháp giúp ngăn ngừa tình trạng này:

• Tập thể dục thường xuyên: Các bài tập như kéo giãn cơ, yoga và bơi lội giúp duy trì sự linh hoạt và sức mạnh cho cột sống, phòng ngừa nguy cơ cong vẹo.
• Duy trì tư thế đúng: Hãy chú ý tư thế trong các hoạt động hằng ngày. Ngồi thẳng lưng, không cúi gập người khi làm việc hoặc học tập, và đứng thẳng khi đi bộ.
• Sử dụng đệm hỗ trợ cột sống khi ngủ: Chọn đệm và gối có độ cứng vừa phải để duy trì sự thẳng hàng của cột sống khi nằm.
• Kiểm soát cân nặng: Trọng lượng cơ thể dư thừa có thể tạo áp lực lên cột sống, do đó việc giữ cho cân nặng hợp lý sẽ giúp giảm nguy cơ cong vẹo.
• Khám sức khỏe định kỳ: Việc khám cột sống định kỳ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu cong vẹo, từ đó có biện pháp can thiệp kịp thời.

Bằng cách áp dụng các biện pháp phòng ngừa và điều chỉnh lối sống hợp lý, bạn có thể duy trì một cột sống khỏe mạnh và tránh được tình trạng cong vẹo cột sống trong tương lai.

Cong vẹo cột sống là một tình trạng nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể nếu không được chẩn đoán và điều trị đúng cách. Hiểu rõ về nguyên nhân cong vẹo cột sống, triệu chứng và các phương pháp điều trị sẽ giúp người bệnh tìm ra giải pháp tốt nhất để cải thiện tình trạng của mình. Để đặt lịch khám tư vấn Cong vẹo cột sống, bệnh xương khớp với chuyên gia đầu ngành tại Mediplus, bạn liên hệ tổng đài: 1900.3367 để được hỗ trợ tốt nhất. 

*Lưu ý: Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo kiến thức, không thay thế cho khám, chẩn đoán và điều trị y khoa