[Hỏi – đáp chuyên gia] Có nên nội soi đại tràng định kỳ?

Có nên nội soi đại tràng định kỳ hay không? Khoảng cách giữa các lần nội soi đại tràng bao lâu là hợp lý? Là thắc mắc của nhiều người có tiền sử các bệnh về đại tràng. Nếu bạn cũng đang gặp vướng mắc về vấn đề này hãy cùng lắng nghe những tư vấn của bác sĩ qua tình huống thực tế sau.

Anh Phạm Tuấn (50 tuổi – Hà Nội) gửi đến Tổ hợp y tế MEDIPLUS câu hỏi như sau:

Chào bác sĩ! Tôi năm nay đã 50 tuổi, gia đình có bố đẻ từng mắc bệnh ung thư đại tràng. Vì tiền sử gia đình như vậy nên tôi lo bản thân cũng có nguy cơ mắc bệnh tương tự. Bác sĩ cho tôi hỏi, tôi có nên nội soi đại tràng định kỳ để nếu có bệnh thì được phát hiện và điều trị sớm không? Nếu có thì nên thực hiện bao lâu một lần? Tôi cảm ơn bác sĩ!

Tổ hợp y tế MEDIPLUS tư vấn:

Chào anh Tuấn, trước hết Tổ hợp y tế MEDIPLUS xin cảm ơn anh đã tin tưởng và gửi câu hỏi tư vấn đến với chúng tôi.

Để giải đáp thắc mắc của anh, chúng tôi đã mời đến bác sĩ Lê Văn Vinh, từng là giảng viên Bác sĩ trường Đại học Kỹ thuật y tế Hải Dương, hiện là Bác sĩ Nội Tiêu hóa & Nội soi Tiêu hóa tại MEDIPLUS

Xem thêm:

Nôi soi đại tràng phát hiện bệnh gì? Top 7 căn bệnh phổ biến nhất

Cách thức nội soi đại tràng diễn ra như thế nào?

Nội soi đại tràng có phát hiện trĩ không?

Top 20 bệnh viện nội soi đại tràng tốt nhất Hà Nội & TP. HCM tốt nhất 2023

Có nên nội soi đại tràng định kỳ không?

Nội soi đại tràng là một cuộc kiểm tra được sử dụng để phát hiện những thay đổi hoặc bất thường trong ruột già (ruột kết) hoặc trực tràng. Nội soi đại tràng định kỳ được hiểu là bạn thực hiện lại việc kiểm tra đó sau những khoảng thời gian nhất định.

Một câu hỏi đặt ra là “Có nên nội soi đại tràng định kỳ không?”. Câu trả lời chắc chắn là Có.

Theo thống kê của Globocan (năm 2012) thì trên thế giới, ung thư đại trực tràng đứng thứ 3 về tỷ lệ mắc và đứng thứ 4 về tỷ lệ tử vong. Còn tại Việt Nam, căn bệnh này năm trong top 10 bệnh ung thư thường gặp nhất ở cả 2 giới.

Đặc biệt, nếu phát hiện ung thư đại tràng sớm và điều trị kịp thời thì tỷ lệ sống sót trên 5 năm lên tới 70%. Điều này khẳng định tầm quan trọng của việc nội soi đại tràng định kỳ và phát hiện bệnh từ sớm.

Tại sao nên nội soi đại tràng định kỳ?

Nội soi trực tràng định kỳ giúp phát hiện các tế bào ung thư sớm

Thực hiện nội soi đại tràng định kỳ sẽ giúp bạn:

• Kiểm soát bệnh lý: Nội soi đại tràng định kỳ giúp phát hiện sớm những biểu hiện bất thường như polyp, viêm loét đại tràng hay khối u trong đại tràng,… để có thể can thiệp xử trí kịp thời và loại bỏ các tổn thương có nguy cơ ung thư đại trực tràng.
• Chẩn đoán ung thư sớm: Giúp chẩn đoán bệnh ngay ở những giai đoạn đầu từ đó có phương pháp điều trị thích hợp tăng cơ hội chữa khỏi, tăng tỷ lệ sống sót cho bệnh nhân.
• Phát hiện sớm các nguy cơ (các tổn thương hoặc các khối u rất nhỏ) và can thiệp kịp thời để ngăn ngừa ung thư.

Nên nội soi đại tràng định kỳ bao lâu một lần?

Thời gian bao lâu nội soi đại tràng một lần tùy thuộc vào từng nhóm đối tượng khác nhau, cụ thể như sau:

Nhóm 1: Với người bình thường

Những người không có bất kỳ yếu tố nguy cơ nào, chưa từng có bệnh về đại tràng nên bắt đầu nội soi đại tràng từ khi 40 tuổi. Tần suất phù hợp là khoảng 5 – 10 năm/lần.

Nhóm 2: Với người có nguy cơ cao mắc ung thư đại tràng

Nếu thuộc nhóm đối tượng nguy cơ cao sau, bạn nên nội soi càng sớm càng tốt:

• Người bệnh có các triệu chứng: chán ăn, sụt cân, mệt mỏi kéo dài, rối loạn tiêu hóa, đại tiện bất thường, đi ngoài ra máu, nhầy…
• Đau bụng không rõ nguyên nhân.
• Tiền sử gia đình có người thân ruột thịt mắc ung thư tiêu hóa.
• Bệnh nhân mắc các bệnh lý đại tràng mạn tính như viêm loét đại tràng mạn tính, Crohn…

Tần suất nội soi đại tràng định kỳ của nhóm nguy cơ cao sẽ là từ 1 – 3 năm/lần hoặc tùy theo chỉ định từ bác sĩ.

Nhóm 3: Với bệnh nhân đã phát hiện polyp đại tràng

Thông thường, một polyp đại tràng cần 5 – 10 năm để có thể trở thành ác tính và tiến triển thành ung thư. Vì vậy thời gian hợp lý để nội soi đại tràng định kỳ, tầm soát bệnh là từ 3 – 5 năm/lần tùy thuộc loại, kích thước và số lượng polyp.

Trong quá trình nội soi, dựa vào kết quả sinh thiết polyp, bệnh nhân có thể phải tầm soát với thời gian ngắn hơn, 6 tháng/lần hoặc 1-2 năm/lần tùy thuộc vào chỉ định của bác sĩ.

Nhóm 4: Với người bệnh đang trong quá trình điều trị

Trường hợp bệnh nhân bị ung thư đại tràng, trước khi mổ đã được nội soi đại tràng toàn bộ thì sau phẫu thuật 1 năm, 3 năm, 5 năm cần tiến hành kiểm tra định kỳ lại để đề phòng ung thư tái phát.

Với những bệnh nhân đang trong thời gian điều trị các bệnh lý về đại tràng thì nên nội soi đại tràng định kỳ 6 tháng – 1 năm/lần hoặc theo chỉ định từ bác sĩ để ngăn ngừa nguy cơ ung thư cũng như kiểm tra kết quả điều trị.

Quá trình nội soi diễn ra như thế nào?

Cách các bác sĩ thực hiện nội soi đại tràng

Quá trình nội soi được diễn ra theo một quy trình như sau:

• Trước khi nội soi:Bệnh nhân uống thuốc làm sạch đại tràng. Sau đó bác sĩ gây tê hoặc tiền mê cho bệnh nhân.
• Trong quá trình nội soi: Bệnh nhân nằm nghiêng về bên trái, chân gập cao lên gần bụng. Bác sĩ sẽ đưa ống nội soi được qua hậu môn để vào trực tràng và đại tràng và loại bỏ polyp nếu có
• Sau khi nội soi bác sĩ sẽ đọc kết quả, đưa ra chẩn đoán và điều trị phù hợp nếu cần.

Để hiểu rõ hơn về quá trình nội soi cũng như những chú ý khi nội soi đại tràng, đọc ngay bài: Nội soi đại tràng bằng cách nào? của Tổ hợp y tế MEDIPLUS.

Các biến chứng có thể xảy ra khi nội soi đại tràng

Đau bụng là biến chứng phổ biến nhất khi thực hiện nội soi đại tràng

Nhìn chung nội soi đại tràng tương đối an toàn tuy nhiên không loại trừ hoàn toàn khả năng xảy ra các biến chứng như:

• Thủng hoặc rách đại tràng, tuy nhiên rất hiếm gặp, nguy cơ thủng khoảng 4/10.000 ca.
• Chảy máu hoặc có máu trong phân sau khi nội soi 1-2 ngày. Điều này xảy ra khi bác sĩ lấy mẫu mô hoặc cắt polyp, hãy báo ngay với bác sĩ khi bạn đi ngoài có máu. Tần suất của biến chứng chảy máu chỉ khoảng 8/10.000 ca.
• Phản ứng với thuốc gây mê: Điều này có thể xảy ra khi thực hiện nội soi đại tràng gây mê. Sau nội soi, có thể cảm thấy mệt mỏi mỗi khi thức dậy hoặc có các phản ứng dị ứng, suy hô hấp…
• Đau bụng hoặc khó chịu: Đây là biến chứng hay gặp nhất sau khi nội soi đại tràng. Bạn có thể cảm thấy đầy hơi và khó chịu trong 1-2 ngày. Với công nghệ bơm khí CO2 tại MEDIPLUS triệu chứng này sẽ không còn hoặc rất hiếm khi xảy ra.

Hãy liên hệ ngay với bác sĩ nếu sau khi kiểm tra bạn gặp các triệu chứng sau:

• Đau dữ dội ở bụng, bụng cứng.
• Sốt.
• Nôn mửa.
• Tim đập nhanh, chóng mặt.
• Chảy máu nhiều hay không ngừng.

6 lưu ý về nội soi đại tràng ai cũng NÊN biết

Không nên ăn uống trước khi thực hiện nội soi

Mặc dù nội soi đại tràng là một thủ thuật tương đối an toàn, tuy nhiên bạn nên lưu ý một số điểm sau:

• Chọn cơ sở nội soi uy tín, có trang thiết bị hiện đại, bác sĩ có tay nghề cao, nhiều kinh nghiệm.
• Cần phải có người nhà đi cùng.
• Trước nội soi vài ngày nên duy trì chế độ ăn nhẹ, không ăn/uống trước nội soi vài giờ. Trước khi nội soi cần dùng thuốc nhuận tràng để làm sạch đường tiêu hóa.
• Nếu gặp biểu hiện bất thường sau khi nội soi phải liên lạc ngay với bác sĩ.
• Chế độ ăn sau nội soi:
  • Nên ăn: Các loại thức ăn mềm, lỏng, dễ tiêu như: cháo loãng, canh, soup… Bổ sung thêm trái cây không hạt, rau quả, các loại nước ép…
  • Không nên ăn: Các loại thức ăn cứng, khó tiêu, nhiều dầu mỡ, thực phẩm lạnh, tanh, sống, đồ ăn cay nóng. Hạn chế rượu bia, nước ngọt có ga, trà đặc, cà phê và các chất kích thích khác.
  • Chế độ ăn tốt giúp cho người bệnh phục hồi và ổn định đại tràng nhanh, giảm áp lực cho hệ tiêu hóa, hạn chế các triệu chứng khó chịu, đầy hơi, mệt mỏi phát sinh sau quá trình nội soi.

Giải đáp các thắc mắc liên quan đến nội soi đại tràng

Câu hỏi 1: Nội soi đại tràng giá bao nhiêu?

• Bác sĩ trả lời: Chi phí thực hiện nội soi đại tràng định kỳ không hề rẻ, thường từ 1.000.000 – 4.000.000 cho một lần nội soi. Chi phí này phụ thuộc vào nhiều yếu tố như vị trí nội soi, thiết bị nội soi, dịch vụ của từng cơ sở y tế,…

Câu hỏi 2: Nội soi đại tràng bao lâu có kết quả?

• Bác sĩ trả lời: Kết quả nội soi đại tràng sẽ có ngay khi quá trình nội soi kết thúc. Nếu có sinh thiết thì người bệnh sẽ nhận kết quả sau khoảng 5 – 7 ngày.

Câu hỏi 3: Nội soi đại tràng có lâu không?

• Bác sĩ trả lời: Thông thường, nội soi đại tràng kéo dài khoảng 15 – 20 phút. Với nội soi đại tràng gây mê thì thời gian có thể ngắn hơn. Tuy nhiên thời gian chờ từ khi bệnh nhân uống thuốc xổ đến khi đại tràng sạch phân có thể kéo dài hàng giờ.

Câu hỏi 4: Nội soi đại tràng có hay xảy ra biến chứng không?

• Bác sĩ trả lời: Như đã trình bày ở trên, nội soi đại tràng là thủ thuật tương đối an toàn nhưng không loại trừ khả năng xảy ra biến chứng. Tuy nhiên những biến chứng này thường rất hiếm gặp.

Câu hỏi 5: Ngoài nội soi đại tràng còn cách nào để phát hiện ung thư đại tràng không? 

Bác sĩ trả lời: Có. Cụ thể, theo bà Elizabeth Fontham – Giáo sư danh dự Trường Y tế công cộng LSU Health New Orleans, chủ tịch Nhóm phát triển hướng dẫn sàng lọc của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ đã phát biểu những lựa chọn để sàng lọc ung thư đại trực tràng gồm:

• Xét nghiệm miễn dịch trên mẫu phân hàng năm.
• Tìm máu ẩn trong phân thực hiện hàng năm.
• Xét nghiệm DNA trong mẫu phân 3 năm/lần.
• Nội soi đại tràng mỗi 10 năm.
• Chụp khung đại tràng (Colonography, 5 năm/lần)
• Soi đại tràng sigma thực hiện 5 năm/lần

Tuy nhiên có lưu ý quan trọng đó là khi một trong các xét nghiệm không phải nội soi có kết quả dương tính thì cần theo dõi kịp thời bằng nội soi đại tràng.

Hy vọng tất cả những thông tin trên đã giúp anh Tuấn và những bệnh nhân khác giải đáp được thắc mắc có nên nội soi đại tràng định kỳ không? Nếu còn thắc mắc và tư vấn thêm, vui lòng gọi đến số hotline 1900 3366.

Bài viết trên chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.