Ung thư tuyến giáp thể nhú: 3 Nguyên nhân và 5 cách điều trị

Trong bốn loại ung thư tuyến giáp, ung thư tuyến giáp thể nhú là dạng phổ biến nhất và có tỷ lệ điều trị thành công cao. Tuy nhiên nếu không được nhận diện và điều trị sớm, bệnh có thể gây ra những biến chứng nặng nề và tác động đáng kể đến sức khỏe của bệnh nhân. Hãy cùng Tổ hợp Y tế Mediplus tìm hiểu chi tiết hơn trong bài viết sau.

1.Ung thư tuyến giáp thể nhú là gì? Có mấy giai đoạn

Ung thư tuyến giáp thể nhú là gì?

Ung thư tuyến giáp thể nhú là một loại ung thư ác tính phát sinh từ tế bào biểu mô của tuyến giáp. Đây là dạng ung thư tuyến giáp phổ biến nhất và có triển vọng điều trị khả quan. Triệu chứng chính thường thấy là sự xuất hiện của một khối u hoặc nhân trong tuyến giáp, thường không gây ra rối loạn chức năng tuyến giáp. 

Ung thư tuyến giáp thể nhú

Một điểm đặc trưng khác là khả năng di căn đến hạch bạch huyết ở cổ bên cạnh khối u (chẳng hạn, nếu khối u ở thùy phải tuyến giáp, có thể xảy ra di căn đến hạch cổ bên phải). Khoảng 10% bệnh nhân có thể biểu hiện di căn hạch ngay khi mới được chẩn đoán. Đặc biệt, những bệnh nhân dưới 55 tuổi thường có triển vọng tốt hơn. Ở trẻ em, bệnh thường biểu hiện với nhân giáp lớn và có nguy cơ di căn hạch sớm hơn.

Ung thư tuyến giáp thể nhú được chia thành bao nhiêu giai đoạn?

Các giai đoạn ung thư tuyến giáp thể nhú như sau:

• Ung thư tuyến giáp thể nhú giai đoạn 1: Trong giai đoạn đầu này, khối u trong tuyến giáp có kích thước nhỏ, dưới 2cm và hoàn toàn nằm bên trong tuyến giáp mà chưa có dấu hiệu xâm lấn vào các mô xung quanh. Thường thì các triệu chứng ở giai đoạn này chưa rõ ràng.
• Giai đoạn 2: Khối u đã phát triển lớn hơn, có kích thước từ 2 đến 4cm. Lúc này, khối u không chỉ giới hạn ở tuyến giáp mà có thể đã lan tới các khu vực lân cận. Bệnh nhân có thể bắt đầu cảm nhận các triệu chứng như đau họng và khó nuốt.
• Giai đoạn 3: Khi bệnh chuyển sang giai đoạn 3, kích thước khối u thường lớn hơn 4cm. Mặc dù khối u đã lớn hơn, nhưng các tế bào ung thư vẫn chưa xâm nhập vào hệ thống hạch bạch huyết, điều này mang lại triển vọng điều trị khả quan. Tuy nhiên, bệnh nhân sẽ cảm thấy đau họng thường xuyên hơn và cảm giác khó nuốt trở nên rõ ràng hơn. Do đó, chế độ ăn uống cần được chú ý nhiều hơn từ giai đoạn này.
• Giai đoạn 4: Đây là giai đoạn cuối của ung thư tuyến giáp thể nhú, với kích thước khối u tăng nhanh chóng. Các tế bào ung thư bắt đầu xâm lấn mạnh vào các hạch bạch huyết ở vùng cổ và ngực, gây ra tình trạng di căn tới phổi hoặc xương.

2. Dấu hiệu của ung thư tuyến giáp thể nhú

Các triệu chứng sau đây thường gặp ở những người mắc bệnh ung thư tuyến giáp:

• Xuất hiện khối u trong tuyến giáp mà không gây đau hoặc không kèm theo triệu chứng nổi hạch ở cổ.
• Ở giai đoạn đầu, rất khó để phát hiện các triệu chứng qua các hoạt động hàng ngày, bệnh nhân thường không cảm thấy đau ở vùng cổ. Nhiều người chỉ tình cờ phát hiện khối u khi thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ.
• Một số ít trường hợp (khoảng 20%) có thể gặp phải tình trạng khàn giọng hoặc khó khăn khi nuốt, điều này có thể là dấu hiệu của việc chèn ép vào thực quản hoặc dây thanh quản.
• Hạch ở cổ thường xuất hiện trong giai đoạn muộn, thường có đặc điểm cứng, không gây đau và dễ di chuyển khi chưa xâm lấn.

Tình trạng khàn giọng hoặc khó khăn khi nuốt là dấu hiệu ung thư tuyến giáp thể nhú

3. 3 Nguyên nhân gây ung thư tuyến giáp thể nhú

Cho đến nay, nguyên nhân chính xác gây ra ung thư tuyến giáp thể nhú vẫn chưa được làm rõ. Tuy nhiên, các nghiên cứu đã chỉ ra một số yếu tố có liên quan bao gồm:

Tiếp xúc với bức xạ

Tỷ lệ mắc ung thư tuyến giáp thể nhú cao hơn ở những cá nhân có tiền sử tiếp xúc với bức xạ ion hóa đáng kể. Ví dụ, những người từng trải qua xạ trị liều thấp ở vùng cổ khi còn nhỏ để điều trị các bệnh khác hoặc sống trong các khu vực ô nhiễm bức xạ như: 

Vụ tai nạn hạt nhân Chernobyl vào ngày 26 tháng 4 năm 1986, đã dẫn đến sự gia tăng tỷ lệ ung thư tuyến giáp thể nhú ở các khu vực có bụi phóng xạ gấp 3-75 lần, đặc biệt là ở trẻ em. Các khối u tuyến giáp thể nhú do bức xạ thường phát triển sau 10-30 năm từ thời điểm tiếp xúc.

Yếu tố di truyền

Một số hội chứng di truyền có liên quan đến ung thư tuyến giáp thể nhú bao gồm đa polyp tuyến gia đình, hội chứng Gardner, hội chứng Werner và phức hợp Carney loại I. Khoảng 5% tổng số bệnh nhân ung thư tuyến giáp thể nhú có tiền sử gia đình mắc bệnh này. 

Ngoài ra, tỷ lệ mắc ung thư tuyến giáp thể nhú cũng cao hơn ở những khu vực có chế độ ăn giàu iốt và ở những bệnh nhân đã mắc các bệnh tuyến giáp lành tính.

Nguyên nhân gây ung thư tuyến giáp thể nhú do yếu tố di truyền

Do dinh dưỡng thiếu lành mạnh

Một số trường hợp có thể mắc ung thư tuyến giáp thể nhú do chế độ ăn uống không lành mạnh, đặc biệt là thiếu iốt, hoặc những người đã có sẵn các bệnh tuyến giáp lành tính. Các yếu tố này có thể gia tăng khả năng mắc bệnh.

4. 7 Cách chẩn đoán bệnh ung thư tuyến giáp thể nhú

Các cách thức để chẩn đoán ung thư tuyến giáp bao gồm:

Siêu âm vùng cổ

Đây là phương pháp cơ bản và dễ thực hiện nhất để phát hiện các khối u ở tuyến giáp. Siêu âm không chỉ xác định vị trí, số lượng và kích thước của khối u mà còn đánh giá tính chất và mức độ xâm lấn của nó, cũng như các hạch cổ liên quan. Hình ảnh siêu âm thường cho thấy các nhân đặc với độ giảm âm, ranh giới không rõ ràng, có thể có dấu hiệu vôi hóa trong khối u, chiều cao lớn hơn chiều rộng, và các hạch cổ có kích thước lớn với tính chất bất thường. 

Siêu âm cũng hỗ trợ trong việc hướng dẫn sinh thiết bằng kim nhỏ, đặc biệt là với các khối u kích thước nhỏ. Hiện nay, hệ thống phân loại TIRADS (Thyroid Imaging Reporting and Data System) được sử dụng rộng rãi để đánh giá nguy cơ ác tính của các khối u tuyến giáp, với 5 loại từ TIRADS I đến TIRADS V.

Cách chẩn đoán bệnh ung thư tuyến giáp thể nhú bằng siêu âm vùng cổ

Chẩn đoán tế bào học: Tiến hành chọc hút bằng kim nhỏ (FNA)

Phương pháp này thường được áp dụng để chẩn đoán ung thư tuyến giáp thể nhú. Bác sĩ sẽ sử dụng kim nhỏ để chọc hút mẫu tế bào từ nhân tuyến giáp dưới sự hướng dẫn của siêu âm. Sau đó, mẫu tế bào này sẽ được phết lên lam kính để bác sĩ thực hiện xét nghiệm giải phẫu bệnh nhằm tìm kiếm sự hiện diện của tế bào ung thư tuyến giáp thể nhú.

Xét nghiệm mức độ hormone tuyến giáp

Xét nghiệm chức năng tuyến giáp có vai trò hạn chế trong việc chẩn đoán ung thư tuyến giáp thể nhú, vì phần lớn bệnh nhân thường có chức năng tuyến giáp hoàn toàn bình thường.

Xạ hình tuyến giáp

Xạ hình tuyến giáp thường áp dụng I-131. Trong quá trình chẩn đoán, ung thư tuyến giáp thể nhú thường không hoặc chỉ bắt iod rất ít, dẫn đến hình ảnh biểu hiện như nhân lạnh (giảm chức năng) trên xạ hình. Bên cạnh đó, xạ hình còn có giá trị quan trọng trong việc xác định vị trí lạc chỗ của tuyến giáp và đánh giá khối lượng mô giáp còn lại sau phẫu thuật. Xạ hình toàn thân với I-131 cũng hữu ích trong việc phát hiện các di căn xa.

Chẩn đoán hình ảnh (CT scan, chụp MRI vùng cổ)

Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như CT scan, MRI vùng cổ và FDG-PET/CT có thể được sử dụng để đánh giá mức độ xâm lấn của u tuyến giáp và các hạch đến các cơ quan lân cận như khí quản, thực quản, mô mềm vùng cổ, cũng như phát hiện các di căn xa đến các cơ quan khác.

Chẩn đoán hình ảnh xác định ung thư tuyến giáp thể nhú

Chẩn đoán giai đoạn

Ung thư tuyến giáp được phân loại theo hệ thống giai đoạn TNM (AJCC 2017) như sau:

T (tumor) – Khối u nguyên phát chia thành 4 giai đoạn:

• T1: U có đường kính nhỏ hơn hoặc bằng 2 cm và chỉ nằm trong tuyến giáp.
• T2: U có đường kính từ 2 đến 4 cm, vẫn giới hạn trong tuyến giáp.
• T3: U lớn hơn 4 cm nhưng vẫn nằm trong tuyến giáp, hoặc u có kích thước bất kỳ với dấu hiệu vi xâm lấn ra ngoài tuyến giáp (chẳng hạn như xâm lấn vào cơ ức giáp hoặc mô xung quanh).
• T4: Giai đoạn tiến triển tại chỗ, với u có kích thước bất kỳ phá vỡ vỏ bao tuyến giáp, xâm lấn vào mô mềm dưới da, thanh quản, khí quản, thực quản, hoặc thần kinh thanh quản quặt ngược; có thể xâm lấn vào cân trước sống, bao cảnh hoặc các mạch máu trung thất.

Đặc điểm nhuộm hóa mô miễn dịch

Hóa mô miễn dịch ít được áp dụng trong chẩn đoán ung thư tuyến giáp thể nhú, mặc dù nó có thể cung cấp thông tin về cơ chế phát triển, xâm lấn và di căn của bệnh. Các tế bào ung thư trong tình trạng này thường có sự phản ứng miễn dịch mạnh với các dấu ấn như keratin, CK7, thyroglobulin, TTF1 và PAX8.

5. 5 phương pháp điều trị ung thư tuyến giáp thể nhú

Các bác sĩ sẽ căn cứ vào sự phát triển của bệnh theo từng giai đoạn, cũng như tình trạng sức khỏe và khả năng đáp ứng của bệnh nhân để xây dựng phác đồ điều trị ung thư tuyến giáp thể nhú thích hợp. Dưới đây là những phương pháp điều trị dành cho ung thư tuyến giáp thể nhú:

Phẫu thuật

Đây là phương pháp điều trị mang lại hiệu quả cao nhất và triệt để cho bệnh nhân mắc ung thư tuyến giáp. Trong giai đoạn đầu, khi khối u vẫn còn giới hạn trong tuyến giáp và chưa xâm lấn sang các cơ quan khác, phẫu thuật có thể giúp loại bỏ hoàn toàn khối u.

Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh, bác sĩ sẽ quyết định cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ tuyến giáp. 

Nếu thuộc ung thư tuyến giáp thể nhú nhóm 5 Bethesda, ung thư tuyến giáp thể nhú nhóm 6 hoặc kích thước khối u lớn hơn 4cm hoặc đã có dấu hiệu di căn, bên cạnh phẫu thuật, bệnh nhân cũng sẽ được chỉ định xạ trị để tiêu diệt các nốt giáp còn lại.

Điều trị ung thư tuyến giáp thể nhú bằng phẫu thuật

Điều trị I-131

Mục tiêu: Giảm tỷ lệ tái phát bệnh sau phẫu thuật ở những bệnh nhân có nguy cơ cao.
Chỉ định: Áp dụng cho các trường hợp như: khối u đa ổ, u loại T3-4, có di căn hạch hoặc di căn xa, và có nồng độ thyroglobulin (Tg) cao sau khi phẫu thuật cắt giáp toàn bộ.

Một số tác dụng phụ có thể gặp sau khi sử dụng I-131 bao gồm:

• Xơ phổi.
• Phù não (có thể phòng ngừa bằng corticosteroid).
• Viêm tuyến nước bọt dẫn đến tình trạng khô miệng.
• Nguy cơ thấp mắc các bệnh như bạch cầu, ung thư vú hoặc bàng quang.

Điều trị nội tiết

Mục tiêu của phương pháp điều trị nội tiết là giảm nồng độ hormone TSH và ngăn chặn sự phát triển của các tế bào ung thư còn lại sau các liệu pháp điều trị trước đó, nhằm hạn chế nguy cơ tái phát ung thư. Liệu pháp này có thể được thực hiện theo chu kỳ 6 tháng hoặc 1 năm, tùy theo chỉ định từ bác sĩ.

Điều trị nhắm trúng đích

Một số dạng ung thư tuyến giáp có thể được điều trị bằng phương pháp liệu pháp nhắm mục tiêu. Phương pháp này sử dụng các loại thuốc mới như lenvatinib và sorafenib nhằm tác động trực tiếp vào các tế bào ung thư, đồng thời giảm thiểu ảnh hưởng đến các tế bào khỏe mạnh. 

Liệu pháp này thường được khuyến nghị cho những trường hợp ung thư tuyến giáp đã di căn đến các phần khác của cơ thể và không phản ứng với điều trị bằng i-ốt phóng xạ.

Theo dõi sau điều trị

Sau khi phẫu thuật ung thư biểu mô tuyến giáp thể nhú nhóm V Bethesda, bệnh nhân cần thực hiện các cuộc kiểm tra định kỳ để theo dõi tình trạng bệnh và xử lý kịp thời những vấn đề có thể phát sinh. Điều này bao gồm khám lâm sàng nhằm phát hiện các khối u, hạch tái phát hoặc các dấu hiệu của ung thư di căn xa.

Theo dõi sau điều trị phẫu thuật ung thư tuyến giáp thể nhú

Trong các lần tái khám, bệnh nhân sẽ được chỉ định thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng như FT3, FT4, TSH, Tg, anti Tg; kiểm tra calcitonin và CEA đối với ung thư tuyến giáp thể tủy; chụp X-quang phổi để phát hiện dấu hiệu di căn; siêu âm cổ và, trong một số trường hợp, thực hiện xạ hình tuyến giáp hoặc xạ hình toàn thân bằng I-ốt phóng xạ. Ngoài ra, chụp PET-CT với 18F-FDG cũng có thể được chỉ định để phát hiện tổn thương tuyến giáp tái phát hoặc di căn mà các phương pháp khác không phát hiện được.

6. Ung thư tuyến giáp thể nhú có nguy hiểm không?

Bệnh nhân dưới 55 tuổi thường có triển vọng tích cực nếu được chẩn đoán ung thư tuyến giáp thể nhú ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, khoảng 10% trong số họ lại có dấu hiệu di căn hạch cổ cùng bên với khối u.

Trong vài thập kỷ qua, tỷ lệ mắc ung thư biểu mô tuyến giáp thể nhú đã tăng lên rõ rệt, chủ yếu do việc phát hiện ngẫu nhiên các khối u nhỏ trong quá trình thực hiện các xét nghiệm như siêu âm cổ, MRI, CT hay PET.

Vì vậy việc kiểm tra tuyến giáp định kỳ (tầm soát ung thư tuyến giáp) trở nên cực kỳ quan trọng để phát hiện sớm ung thư tuyến giáp thể nhú, nhất là khi bệnh thường không có triệu chứng cụ thể trong giai đoạn đầu. Nếu bệnh nhân chậm trễ trong việc điều trị sau khi phát hiện, họ có thể bỏ lỡ cơ hội để điều trị hiệu quả bệnh.

Vậy ung thư tuyến giáp thể nhú sống được bao lâu? Nếu bệnh được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, khả năng sống sót sau 5 năm có thể đạt 100%. Người bệnh có thể tiếp tục sống một cách bình thường trong nhiều năm sau khi hoàn tất quá trình điều trị.

Hy vọng thông tin từ Tổ hợp Y tế Mediplus đã giúp bạn hiểu rõ hơn về ung thư tuyến giáp thể nhú. Nếu bạn còn bất kỳ câu hỏi nào hoặc muốn đặt lịch khám với bác sĩ, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua hotline 1900.3366 để nhận được sự hỗ trợ chi tiết!

*Lưu ý: Bài viết là các chia sẻ kiến thức, không thay thế cho khám, chẩn đoán và điều trị y khoa.