Vòng tuần hoàn là gì? Chi tiết sơ đồ vòng tuần hoàn máu

Vòng tuần hoàn máu là quá trình lưu thông lượng máu không ngừng nghỉ và có vai trò rất quan trọng đối với sự sống của con người và các sinh vật khác. Nếu quá trình này bị gián đoạn thì sẽ gây ra các vấn đề về sức khỏe nghiêm trọng. Vậy vòng tuần hoàn máu là gì và sơ đồ vòng tuần hoàn máu diễn ra như thế nào? Hãy cùng MEDIPLUS tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây nhé!

1. Vòng tuần hoàn là gì?

Vòng tuần hoàn là một khái niệm trong khoa học và y học, nó liên quan đến sự lưu thông của chất và năng lượng qua một chuỗi các giai đoạn hoặc vị trí cụ thể. Trong ngữ cảnh y học, có hai vòng tuần hoàn chính là vòng tuần hoàn máu và vòng tuần hoàn nước. Trong đó, vòng tuần hoàn máu là quá trình mà máu được bơm qua cơ tim, các mạch máu và các cơ quan của cơ thể để cung cấp dưỡng chất và oxy cần thiết cho các tế bào. Dưới đây là một số thông tin chi tiết về vòng tuần hoàn máu: 

1.1 Thành phần vòng tuần hoàn máu

Vòng tuần hoàn máu gồm có nhiều thành phần khác nhau, mỗi thành phần đều có chức năng riêng biệt như:

• Tim: Tim đóng vai trò quan trọng trong vòng tuần hoàn, giúp cơ thể bơm máu để vận chuyển oxy và dinh dưỡng đến các cơ quan và tế bào. Tim có tâm thất, tâm nhĩ, nội tâm mạc, ngoại tâm mạc và van tim.
• Động mạch: Động mạch là nơi mang máu giàu oxy và các chất dinh dưỡng từ tim đến khắp cơ thể, đáp ứng nhu cầu cung cấp năng lượng cho các tế bào và các cơ quan khác để duy trì sự sống.
• Tĩnh mạch: Tĩnh mạch mang máu đã bị khử oxy từ các cơ quan về phổi.
• Mao mạch: Mao mạch đảm nhiệm vai trò trao đổi chất, trao đổi khí giữa máu và các tế bào và mô trong cơ thể. Chúng cho phép sự trao đổi nước, O2, CO2 và các dưỡng chất khác diễn ra.
• Máu: Máu trong cơ thể bao gồm các thành phần như huyết tương, hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu. Chức năng chính của máu là cung cấp dưỡng chất cho cơ thể và loại bỏ các chất thải trong quá trình chuyển hóa, giúp cơ thể duy trì sự cân bằng và giữ cho các cơ quan và mô hoạt động được tốt nhất.

Vòng tuần hoàn là gì?

1.2 Đường đi của máu trong hệ tuần hoàn kép

Đường đi của máu là quá trình lưu thông máu trong cơ thể. Máu được đẩy từ tim vào các động mạch, sau đó lưu thông trong các mạch máu nhỏ và cuối cùng là trở lại tim qua các tĩnh mạch. 

Cụ thể về sơ đồ đường đi của máu trong vòng tuần hoàn kép như sau:

• Vòng tuần hoàn nhỏ: Máu được bơm từ tâm thất trái đến động mạch phổi rồi vào mao mạch ở phổi để trao đổi khí. Sau đó theo tĩnh mạch phổi máu trở về tâm nhĩ trái.
• Vòng tuần hoàn lớn: Máu được đi từ tâm thất phải tới động mạch chủ (máu giàu oxy), sau đó chuyển tới các mao mạch trao đổi khí và dưỡng chất (máu nghèo oxy), trở về tĩnh mạch và được đưa vào tâm nhĩ trái.

1.3 Sơ đồ vòng tuần hoàn máu ở người

Sơ đồ vòng tuần hoàn máu ở người được thể hiện qua hình ảnh dưới đây:

Sơ đồ vòng tuần hoàn máu ở người

Hướng đi của vòng tuần hoàn máu như sau: 

• Tim bơm máu từ tử cung qua mạch máu chủ (đường tĩnh mạch) đến các tế bào trong cơ thể.
• Máu lưu thông qua các mạch máu nhỏ hơn, gọi là mạch máu phân phối, đưa oxy và chất dinh dưỡng đến các tế bào và cơ quan.
• Máu sau khi đã trao đổi chất được thu gom lại thông qua mạch máu về (đường tĩnh mạch) và trở về tim.
• Quá trình này lặp lại khi tim tiếp tục bơm máu ra khỏi tim và vào các mạch máu nhỏ hơn.

Ngoài ra, lực giúp đẩy máu tuần hoàn liên tục và luôn đi theo 1 chiều trong mạch nhờ một lực tạo ra từ tim, khi tim co lại. Mặc dù huyết áp trong tĩnh mạch rất nhỏ nhưng máu vẫn có thể di chuyển qua tĩnh mạch và trở về tim đó là nhờ các yếu tố sau:

• Tạo sức đẩy nhờ sự co bóp của cơ bắp qua thành mạch máu
• Khi cơ thể hít vào sẽ tạo ra sức hút của lồng ngực
• Sức hút từ tâm nhĩ lúc bị giãn.
• Phần tĩnh mạch di chuyển từ dưới cơ thể vào tim, máu lúc này sẽ chảy ngược chiều, nhờ có các van nên máu sẽ không bị chảy ngược xuống.

2. Chức năng của tuần hoàn máu là gì?

Hệ tuần hoàn máu đảm nhiệm vai trò quan trọng để duy trì sự sống cho cơ thể. Dưới đây là một số chức năng chính của hệ tuần hoàn máu:

• Giúp vận chuyển các chất dinh dưỡng đến các tế bào, mô trên khắp cơ thể. Nhờ đó mà các tế bào được cung cấp đủ dinh dưỡng để hoạt động và phát triển bình thường, chống lại bệnh tật.
• Hỗ trợ loại bỏ các chất độc hại giúp duy trì sự cân bằng hóa học và chức năng trong cơ thể. 
• Đảm bảo duy trì nhiệt độ cơ thể ổn định và tạo ra các tế bào mới.

Chức năng của tuần hoàn máu là gì?

3. Tim có vai trò gì trong hệ tuần hoàn máu

Tim là cơ quan chính trong hệ tuần hoàn máu, có vai trò quan trọng trong việc bơm máu vào các mạch máu để nuôi cơ thể. Đồng thời tim giúp duy trì huyết áp ổn định và lưu thông máu trên toàn bộ cơ thể.

Ngoài ra, tim cũng có vai trò quan trọng trong việc điều tiết tốc độ và nhịp đập để đảm bảo lượng máu được bơm phù hợp với nhu cầu cơ thể. Nếu tim không hoạt động chính xác và hiệu quả thì có thể dẫn đến những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như suy tim.

Tim có vai trò gì trong hệ tuần hoàn máu

4. Các bệnh về tuần hoàn máu

Nguyên nhân thường gặp gây ra các bệnh tuần hoàn máu là do ít vận động, tập luyện thể thao, không có chế độ nghỉ ngơi hợp lý sau giờ làm việc. Tuần hoàn máu hoạt động kém hiệu quả sẽ gây nên nhiều vấn đề bệnh lý nguy hiểm như sau:

4.1 Suy giảm tuần hoàn máu

Nhiệm vụ chính của hệ tuần hoàn là vận chuyển máu, oxy và dưỡng chất đến các mô giúp cơ thể duy trì sức khỏe. Khi lượng máu đến một cơ quan bị thiếu hụt thì chức năng hoạt động sẽ giảm, gây nên nhiều biến chứng và có thể dẫn đến suy giảm tuần hoàn máu.

Suy giảm tuần hoàn máu

4.2  Rối loạn tuần hoàn máu não

Khi máu không được lưu thông ổn định sẽ dễ dàng gây nên rối loạn tuần hoàn máu não. Bạn có thể nhận biết bệnh lý qua các biểu hiện như chóng mặt, đau đầu, mất thăng bằng khi đứng lên, ngồi xuống. 

Rối loạn tuần hoàn máu thường gặp ở mọi độ tuổi

Rối loạn tuần hoàn máu là một căn bệnh không chỉ gặp ở người lớn tuổi mà thậm chí ngay cả người trẻ tuổi cũng dễ dàng mắc phải. Sở dĩ có tình trạng như vậy là do chế độ ăn uống, làm việc và nghỉ ngơi không điều độ. Tuy căn bệnh này không gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng nhưng sẽ làm cho sức khỏe người bệnh suy giảm đáng kể trong thời gian dài.

4.3 Thiếu máu tuần hoàn não

Thiếu máu tuần hoàn não là tình trạng giảm lưu lượng máu đến não. Tình trạng này gây ra sự thiếu hụt lượng lớn oxy và dinh dưỡng cho não bộ nên tế bào thần kinh không có đủ năng lượng. Các triệu chứng bệnh thường bao gồm đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, giảm trí nhớ, ù tai…Theo WHO, thiếu máu tuần hoàn não là một căn bệnh có tỷ lệ tử vong khá cao chỉ sau ung thư và tim mạch.

Thiếu máu tuần hoàn não có tỉ lệ tử vong cao

4.4 Thiểu năng tuần hoàn máu não

Bệnh thiểu năng tuần hoàn máu não là tình trạng giảm lượng máu lên não, gây ra thiếu hụt oxy và chất dinh dưỡng làm thiếu năng lượng cho tế bào thần kinh não. Các triệu chứng của bệnh thường gặp như nhức đầu, chóng mặt, rối loạn giấc ngủ,… Bệnh này thường gặp phải ở những người người trung niên, cao tuổi và đặc biệt là tỷ lệ mắc bệnh ở nam thường cao hơn nữ.

Tỉ lệ mắc bệnh thiểu năng tuần hoàn máu não ở nam cao hơn nữ

5. Cách tăng cường tuần hoàn máu

Tùy trường hợp và mức độ, để tăng tuần hoàn máu bạn có thể sử dụng thực phẩm tốt cho hệ tuần hoàn, thay đổi lối sống để có chế độ sinh hoạt phù hợp hoặc sử dụng thuốc bổ theo chỉ định của chuyên gia. Dưới đây là một số phương thức cải thiện tình trạng tuần hoàn máu: 

• Sử dụng thực phẩm nhiều dinh dưỡng: Các loại thực phẩm tốt cho hệ tuần hoàn có thể kể đến như quả mọng, quả lựu, nho, cá béo, tỏi,… Đây đều là những thực phẩm, tốt cho máu, giúp trái tim khỏe mạnh để cung cấp máu cho toàn bộ cơ thể, trong đó có não.

• Chế độ sinh hoạt phù hợp: Thực hiện các thói quen tốt, hạn chế thói quen xấu cũng rất cần thiết để cải thiện tuần hoàn máu. Nên luyện tập thể dục thể thao thường xuyên, đặc biệt là các môn như yoga, chạy bộ, đi bộ, đạp xe, ngồi thiền, massage,… Đây là những hoạt động thúc đẩy lưu thông máu rất tốt. .

• Thuốc tăng tuần hoàn máu não: Một số loại được sử dụng để điều trị thiếu máu não phổ biến hiện nay chẳng hạn như: Cinnarizin, Piracetam, Cerebrolysin,… hoặc một số loại bổ trợ thường được gọi là thuốc bổ não, có chứa các thành phần như ginkgo biloba (bạch quả), saponin (rễ cây đinh lăng).

Bài viết trên đây đã cung cấp đến bạn những thông tin về vòng tuần hoàn máu của cơ thể người. Hi vọng rằng, qua những chia sẻ trên bạn sẽ có thêm kiến thức để chăm sóc sức khỏe ngày một tốt hơn. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về bệnh lý liên quan đến vòng tuần hoàn máu thì hãy liên hệ ngay với MEDIPLUS qua số hotline 1900 3366 để được tư vấn chi tiết hơn nhé!