Trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh: 5 Nguyên nhân, 2 Cách chữa

Trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh là tình trạng phổ biến, gây khó chịu và có nguy cơ dẫn đến suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ. Nếu không điều trị kịp thời, trẻ có thể gặp các tình trạng nguy hiểm như khó thở, ho, ngạt thở. Cùng MEDIPLUS tìm hiểu các cách chữa trị cho bé trong bài viết sau đây. 

1. Trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh là gì?

Trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh là hiện tượng thức ăn hoặc dịch dạ dày trào lên thực quản, thường xảy ra trong những tháng đầu đời và được gọi là trào ngược dạ dày sinh lý. Tình trạng này thường tự cải thiện khi trẻ lớn lên. Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài, có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng như: Làm bé cảm thấy khó chịu hoặc ảnh hưởng tiêu hóa ở trẻ sơ sinh. Tình trạng này có thể là dấu hiệu của trào ngược dạ dày thực quản bệnh lý (GERD), cần có sự can thiệp từ y khoa.

Trào ngược dạ dày là tình trạng thức ăn trào lên thực quản của bé

2. Phân biệt trào ngược sinh lý và bệnh lý

Trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh không chỉ là vấn đề sinh lý bình thường mà đây còn là nguồn cơn của các bệnh lý nguy hiểm. Trào ngược sinh lý ở trẻ em và trào ngược do bệnh lý có các điểm khác nhau như sau: 

• Sinh lý: Trào ngược sinh lý ở trẻ em thường xảy ra trong thời gian ngắn, ít tần suất, trẻ vẫn bú, chơi đùa, không khó chịu hay sút cân. Hiện tượng này giảm dần khi lớn.
• Bệnh lý: Thường xuyên nôn ói, kèm triệu chứng nghiêm trọng như bỏ bú, khóc khi bú, nôn ra máu/dịch xanh, bụng căng phồng, thở khò khè hoặc ho.

3. Nguyên nhân bệnh trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh

Trẻ 2 tháng bị trào ngược dạ dày có thể do nhiều nguyên nhân gây ra. Dưới đây là một số nguyên nhân gây ra tình trạng trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh: 

Cơ vòng, cơ thắt thực quản dưới chưa hoàn thiện

Ở trẻ sơ sinh, do cơ vòng thực quản dưới chưa phát triển hoàn chỉnh, thức ăn và dịch dạ dày dễ trào ngược lên thực quản. Hiện tượng này phổ biến ở trẻ dưới 6 tháng và thường tự cải thiện khi cơ vòng phát triển tốt hơn.

Cơ thắt thực quản dưới của bé chưa hoàn thiện, làm bé dễ bị trào ngược dạ dày

Tư thế cho bé ăn không đúng

Một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh là do phụ huynh cho bé bú không đúng tư thế. Tư thế bú không đúng và khớp ngậm ti kém có thể khiến trẻ nuốt nhiều hơi vào dạ dày, tạo áp lực làm dịch dạ dày và thức ăn dễ trào ngược lên thực quản. Điều này thường gặp nếu mẹ không điều chỉnh đúng tư thế hoặc trẻ ngậm ti không khớp, dẫn đến tình trạng khó chịu và tăng nguy cơ trào ngược.

Ăn quá nhiều sữa hoặc nuốt nhiều không khí khi bú

Trẻ sơ sinh dễ bị trào ngược khi bú quá nhiều sữa trong một lần hoặc dạ dày chưa kịp tiêu hóa hết lượng sữa đã uống. Việc này làm dạ dày bị quá tải, tạo áp lực và dẫn đến hiện tượng trào ngược thức ăn hoặc dịch lên thực quản.

Bé bú quá nhiều cũng có thể bị trào ngược dạ dày

Cảm xúc và tình trạng tâm lý

Trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh có thể do cảm xúc và tâm lý của trẻ. Trẻ sơ sinh có thể bị trào ngược dạ dày nếu cảm thấy lo lắng, căng thẳng hoặc quấy khóc quá mức. Những trạng thái này gây áp lực lên dạ dày và làm rối loạn quá trình tiêu hóa, dẫn đến hiện tượng trào ngược thức ăn hoặc dịch dạ dày.

Các vấn đề về sức khỏe

Trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em có thể xuất phát từ các vấn đề sức khỏe như dị ứng sữa, viêm dạ dày, hoặc rối loạn hệ tiêu hóa. Những yếu tố này thường dẫn đến trào ngược bệnh lý (GERD), với các triệu chứng nghiêm trọng và kéo dài, đòi hỏi sự can thiệp y khoa.

4. Triệu chứng trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh

Phụ huynh cần quan sát các triệu chứng trào ngược dạ dày ở trẻ em để cho bé đi khám và điều trị kịp thời. Sau đây là một số triệu chứng trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em: 

• Trớ sau khi ăn: Đây được xem là triệu chứng trào ngược dạ dày ở trẻ em, thường không gây khó chịu cho bé.
• Quấy khóc sau khi ăn: Trẻ có thể khó chịu hoặc khó ngủ, dấu hiệu của GERD nếu bé hay quấy khóc liên tục.
• Khó tiêu, chậm lớn: Trẻ không tăng cân đúng chuẩn do hấp thu dinh dưỡng kém.
• Ho khô, khó thở: Xảy ra khi dịch dạ dày trào ngược vào phổi hoặc đường hô hấp.
• Nấc cụt thường xuyên: Dịch dạ dày kích thích thực quản gây nấc cụt.
• Buồn nôn, nôn mửa kèm ợ nóng: Phổ biến nhưng nếu kèm ợ nóng, có thể là dấu hiệu bệnh lý, đặc biệt ở trẻ trên 12 tháng.
• Dịch nôn bất thường: Màu vàng, xanh hoặc lẫn máu cảnh báo tình trạng nghiêm trọng, cần khám ngay.
• Biếng ăn, từ chối bú: Do đau rát cổ họng và khó nuốt, trẻ có xu hướng từ chối ăn.
• Quấy khóc khi ăn: Trẻ cảm thấy đau hoặc khó chịu ở vùng bụng và thực quản khi bú.
• Ho thường xuyên: Acid trào ngược kích thích cổ họng hoặc gây viêm phổi nếu xâm nhập phổi. Trẻ sơ sinh bị ho do trào ngược dạ dày là tình trạng rất phổ biến, phụ huynh nên quan sát để đưa bé đi khám và điều trị. 
• Uốn cong lưng: Trẻ có thể uốn cong lưng do đau khi acid đọng lại ở thực quản.
• Khó ngủ, ngủ không ngon: Trẻ dễ thức giấc, ngủ không sâu do khó chịu từ trào ngược.

Trào ngược dạ dày ở trẻ nhỏ có thể biểu hiện qua nhiều triệu chứng khác nhau

5. Trào ngược dạ dày ở bé sơ sinh có nguy hiểm không?

Phần lớn trường hợp trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh là sinh lý và sẽ tự cải thiện theo thời gian, mẹ không cần quá lo lắng. Tuy nhiên, nếu tình trạng kéo dài và không được điều trị, có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng:

• Khó chịu: Trẻ có thể quấy khóc hoặc đau thượng vị khi đói.
• Không dung nạp thức ăn: Trẻ có thể gặp khó khăn với các loại thực phẩm như sữa công thức giàu chất béo.
• Chậm tăng cân: Trẻ khó hấp thu dưỡng chất hoặc từ chối bú, dẫn đến chậm tăng cân.
• Vấn đề về phổi: Trào ngược dạ dày có thể làm tăng nguy cơ bệnh phổi mãn tính hoặc làm trầm trọng thêm các triệu chứng ở trẻ có tiền sử bệnh phổi. Trẻ sơ sinh bị ho do trào ngược dạ dày rất phổ biến, phụ huynh cần quan sát kỹ để điều trị sớm cho bé. 
• Ảnh hưởng đến hệ tim mạch: Trào ngược có thể gây chậm nhịp tim hoặc ngưng thở, cần xử lý kịp thời khi phát hiện các dấu hiệu bất thường.

Trào ngược dạ dày khá nguy hiểm nếu bé không được điều trị kịp thời

6. Khi nào nên đưa bé gặp bác sĩ?

Khi chăm sóc trẻ tại nhà, bố mẹ cần chú ý các biểu hiện sau và đưa trẻ đến bệnh viện kịp thời nếu có dấu hiệu bất thường:

• Trẻ chậm tăng trưởng, không tăng cân và sụt cân nhanh chóng.
• Trẻ có biểu hiện nôn ói dữ dội, có cơn co thắt cơ bụng kéo dài.
• Chất nôn của trẻ nhỏ thường có màu vàng, xanh lá cây, nâu đậm hoặc có lẫn máu.
• Trẻ bỏ bú.
• Trẻ đi ngoài nhiều và trong phân có máu.
• Trẻ cảm thấy khó thở, da tím tái, ho dai dẳng.
• Trẻ quấy khóc dữ dội khi bú hoặc sau bú.
• Trẻ ợ nóng, ợ chua thường xuyên.
• Trẻ có hơi thở hôi, chua.
• Trẻ có dấu hiệu mất nước.

Đưa bé đi khám sớm khi thấy bé có nhiều triệu chứng bất thường

7. Điều trị trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh

Trẻ 2 tháng bị trào ngược dạ dày do nhiều nguyên nhân. Để khắc phục trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh, phụ huynh có thể áp dụng các phương pháp điều trị như sau: 

Điều trị trào ngược dạ dày theo sinh lý

Sau đây là một số cách khắc phục trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh theo sinh lý hiệu quả, được nhiều phụ huynh áp dụng: 

• Chia nhỏ cữ bú: Để giảm tình trạng nôn và ợ nóng, cha mẹ nên chia nhỏ các cữ bú và cho trẻ bú thường xuyên hơn, giúp giảm lượng thức ăn mỗi lần. Mẹ đang cho con bú nên tránh các thực phẩm kích thích như sữa và trứng. Nếu bé bú sữa công thức, hãy tham khảo bác sĩ để chọn sữa phù hợp.
• Thêm ngũ cốc vào sữa của trẻ: Thêm ngũ cốc vào sữa có thể giúp giảm acid dạ dày và cải thiện tình trạng ợ nóng. Với trẻ bú mẹ, mẹ có thể trộn bột ngũ cốc vào sữa sau khi hút. Trẻ bú bình cần được đảm bảo núm vú phù hợp để tránh nuốt không khí.
• Giúp bé ợ sau khi bú: Sau mỗi lần bú, hãy giúp bé ợ bằng cách vuốt nhẹ lưng từ trên xuống dưới để đẩy không khí ra khỏi dạ dày, ngăn ngừa trào ngược.
• Thay đổi tư thế ngủ: Trẻ nên ngủ trên đệm chắc chắn và tránh sử dụng gối hoặc chăn dày. Kê cao đầu trẻ từ 3 – 5cm có thể giúp giảm triệu chứng trào ngược. Tuy nhiên, cần cẩn thận với các tư thế ngủ không an toàn, như tư thế nằm nghiêng.
• Tránh hoạt động mạnh sau khi ăn: Sau khi bú, giữ bé yên tĩnh, tránh các hoạt động mạnh để thức ăn có thời gian tiêu hóa và giảm nguy cơ nôn trớ.
• Mặc quần áo thoải mái: Chọn quần áo và tã cho bé không quá chật để tránh áp lực lên bụng, giảm khả năng trào ngược.
• Thay đổi chế độ ăn uống của mẹ: Mẹ có thể loại bỏ các thực phẩm gây đầy hơi như bắp cải, hành, tỏi, đậu, hoặc thực phẩm có caffeine hoặc sữa bò khỏi chế độ ăn của mình để kiểm tra xem có cải thiện tình trạng trào ngược không.
• Kiểm tra kích thước núm vú: Chọn núm vú phù hợp với bé để tránh việc bé phải hút mạnh và nuốt không khí, hoặc sữa chảy quá nhanh gây trào ngược.

Thay đổi chế độ ăn, cho bé bú đúng cữ để điều trị trào ngược dạ dày ở trẻ em

Điều trị trào ngược dạ dày theo bệnh lý

Nếu trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh nghiêm trọng và kéo dài, có thể cần phải điều trị theo hướng y tế. Một số phương pháp điều trị trào ngược dạ dày ở trẻ em theo bệnh lý hiệu quả như sau: 

• Thuốc: Bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc giảm axit dạ dày hoặc thuốc làm giảm cường độ co bóp dạ dày, giúp giảm tình trạng trào ngược. Phụ huynh cần tuân thủ theo các chỉ định của bác sĩ khi cho bé dùng thuốc. 
• Chế độ ăn uống đặc biệt: Đối với trẻ bị dị ứng sữa hoặc không dung nạp thức ăn, bác sĩ có thể khuyên dùng sữa công thức đặc biệt hoặc thay đổi chế độ ăn.
• Phẫu thuật: Trong những trường hợp nặng và không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác, phẫu thuật có thể được chỉ định để điều chỉnh các vấn đề này. Việc phẫu thuật sẽ giúp tình trạng bệnh lý của trẻ được cải thiện nhanh, đảm bảo sức khỏe cho bé giúp bé phát triển tốt hơn. 

Trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh có thể do tình trạng sinh lý hoặc bệnh lý. Phụ huynh cần quan sát các biểu hiện của trẻ để cho bé thăm khám và điều trị sớm, hạn chế các biến chứng nguy hiểm. Rất hy vọng các thông tin mà MEDIPLUS biên tập có thể giúp bạn đọc hiểu hơn về căn bệnh này ở trẻ sơ sinh.

Để đặt lịch với bác sĩ tiêu hóa giỏi tại Mediplus, bạn liên hệ hotline: 1900.3366 để được tư vấn.

**Lưu ý: Bài viết là chia sẻ kiến thức, không thay thế cho khám, chẩn đoán với bác sĩ và điều trị y khoa.