U thực quản lành tính: 4 Nguyên nhân và 2 Cách chữa

U thực quản lành tính là tình trạng xuất hiện khối u trong thực quản nhưng không mang tính ác tính. Dù không nguy hiểm như ung thư, nhưng nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, khối u có thể gây khó chịu, ảnh hưởng đến việc nuốt và sinh hoạt hàng ngày. Vậy đâu là nguyên nhân gây ra u thực quản lành tính? Có những phương pháp nào giúp điều trị hiệu quả? Hãy cùng MEDIPLUS khám phá chi tiết trong bài viết sau.

1. U thực quản (polyp thực quản lành tính) là gì?

Thực quản là một phần quan trọng trong hệ tiêu hóa, đóng vai trò dẫn thức ăn từ miệng xuống dạ dày. Hệ tiêu hóa được cấu thành từ nhiều cơ quan, bao gồm miệng, họng, thực quản, dạ dày, ruột non, đại tràng, trực tràng và hậu môn, với chức năng chính là xử lý và hấp thụ dưỡng chất, đồng thời đào thải cặn bã ra ngoài.

U thực quản (polyp thực quản lành tính) là những khối u lành tính hình thành trên niêm mạc thực quản, thường gặp ở người lớn tuổi

Về mặt cấu trúc, thực quản có dạng ống, dài khoảng 25cm và rộng khoảng 2,5cm. Nhờ hoạt động của nhu động ruột kết hợp với trọng lực, thức ăn di chuyển trơn tru từ miệng qua thực quản đến dạ dày. Vị trí của thực quản nằm giữa khí quản và cột sống, được chia thành ba đoạn chính: đoạn trên, đoạn giữa và đoạn dưới.

U thực quản (polyp thực quản lành tính) là gì? là những khối u lành tính hình thành trên niêm mạc thực quản

Trong các bệnh lý về thực quản, u thực quản là tình trạng khá phổ biến, bao gồm hai dạng chính: u lành tính và u ác tính. Riêng với u thực quản lành tính, có nhiều loại khác nhau, mỗi loại sẽ có đặc điểm riêng và gây ra các triệu chứng khác nhau.

2. Các loại u thực quản lành tính

Dưới đây là một số loại u thực quản lành tính thường gặp mà bạn nên biết:

U cơ trơn

Đây là dạng u thực quản lành tính phổ biến nhất, với kích thước dao động nhưng hiếm khi vượt quá 5cm. U cơ trơn thường xuất hiện ở người từ 20 đến 50 tuổi và có thể gặp ở cả nam lẫn nữ. Khi khối u phát triển lớn, người bệnh có thể gặp phải các triệu chứng như khó nuốt, đau tức ngực hoặc cảm giác khó chịu sau xương ức. Tuy nhiên, khả năng u cơ trơn chuyển thành u ác tính là rất thấp.

Nang thực quản

Nang thực quản chủ yếu hình thành từ túi thừa phôi thai, trong đó có chứa mô mỡ và cơ trơn. Hơn 60% trường hợp nang thực quản bẩm sinh được phát hiện trong giai đoạn đầu đời, thường liên quan đến triệu chứng về hô hấp hoặc rối loạn chức năng thực quản. Khi kích thước nang tăng lên, người bệnh có thể gặp tình trạng nhiễm trùng, khó nuốt hoặc đau sau xương ức.

Polyp có cuống thực quản

Dạng u này có cuống nằm trong lòng thực quản và có thể phát triển kéo dài theo thời gian. Thường xuất hiện ở người lớn tuổi, loại u này có thể gây ra các triệu chứng như khó nuốt, nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen.

Polyp có cuống thực quản thường xuất hiện ở người lớn tuổi

U nguyên bào cơ dạng tế bào hạt

Loại u này thường xuất hiện ở những người từ 40 tuổi trở lên và có thể hình thành tại nhiều vị trí như lưỡi, khoang miệng, đường hô hấp trên hoặc ống tiêu hóa. Các triệu chứng phổ biến bao gồm khó nuốt, cảm giác tức vùng thượng vị, đau sau xương ức, buồn nôn và nôn mửa.

3. Nguyên nhân gây u thực quản (polyp thực quản không ác tính)

Polyp thực quản là các khối u lành tính phát triển trên niêm mạc thực quản do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

• Viêm thực quản mãn tính: Tình trạng viêm kéo dài có thể kích thích sự hình thành polyp.
• Trào ngược dạ dày-thực quản (GERD): Axit từ dạ dày trào lên thực quản gây tổn thương, lâu dần có thể dẫn đến polyp.
• Di truyền: Một số người có khả năng mắc bệnh cao hơn do ảnh hưởng từ gen di truyền.
• Thói quen không lành mạnh: Hút thuốc lá và uống rượu có thể làm tăng nguy cơ hình thành polyp trong thực quản.

Trào ngược dạ dày-thực quản gây u thực quản

4. Polyp thực quản có nguy hiểm không? Ai có nguy cơ mắc bệnh?

U thực quản lành tính thường không gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, do chúng có xu hướng phát triển chậm và không di căn. Tuy nhiên, việc chủ quan với tình trạng này có thể dẫn đến những nguy cơ tiềm ẩn. Người bệnh cần theo dõi định kỳ để kiểm soát kích thước và diễn biến của khối u.

Trong một số trường hợp, nếu u phát triển lớn, nó có thể gây chèn ép thực quản, dẫn đến khó nuốt, cảm giác vướng nghẹn, thậm chí ảnh hưởng đến hô hấp và giao tiếp. Ngoài ra, mặc dù hiếm gặp, nhưng vẫn có nguy cơ u lành tính tiến triển thành u ác tính. Do đó, việc kiểm tra sức khỏe định kỳ và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ là điều quan trọng để phát hiện và xử lý kịp thời nếu có bất kỳ biến chứng nào.

Những người có nguy cơ mắc bệnh u thực quản lành tính bao gồm:

• Người mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Bệnh lý này làm tăng nguy cơ hình thành khối u lành tính do sự tiếp xúc liên tục của axit dạ dày với thực quản, dẫn đến tổn thương và hình thành mô sẹo.
• Người bệnh điều trị ung thư có xạ trị ở vùng ngực hoặc cổ: Xạ trị có thể gây tổn thương mô thực quản, dẫn đến hình thành khối u lành tính.
• Người bệnh có chỉ định ống sonde dạ dày: Việc sử dụng ống sonde có thể gây tổn thương thực quản, làm tăng nguy cơ hình thành khối u lành tính.
• Người có bệnh lý thực quản khác: Các bệnh lý như viêm thực quản cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc u thực quản lành tính.
• Chế độ ăn uống không hợp lý: Ăn uống không cân đối có thể góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh

Người có bệnh lý thực quản có nguy cơ mắc bệnh u thực quản lành tính

5. Chẩn đoán và phát hiện bệnh U thực quản (polyp thực quản lành tính) thế nào?

Khoảng một nửa số bệnh nhân ung thư thực quản chỉ được phát hiện khi bệnh đã tiến triển nặng, làm giảm hiệu quả điều trị và ảnh hưởng đến tiên lượng sống. Do đó, việc thăm khám định kỳ 6 tháng/lần hoặc kiểm tra ngay khi có triệu chứng bất thường là rất quan trọng. Điều này giúp phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm, tăng cơ hội điều trị thành công.

U thực quản thường không gây triệu chứng rõ ràng, nên chẩn đoán chủ yếu dựa vào các phương pháp cận lâm sàng:

• Nội soi thực quản: Là phương pháp quan trọng giúp quan sát trực tiếp và lấy mẫu mô để sinh thiết.
• Sinh thiết: Mẫu mô thu được qua nội soi sẽ được phân tích để xác định tính chất lành hay ác của khối u.
• Siêu âm: Hỗ trợ đánh giá cấu trúc khối u, phân biệt giữa u rắn và u chứa dịch.
• Chụp CT hoặc MRI: Được chỉ định khi cần đánh giá chi tiết hơn về khối u và mức độ ảnh hưởng đến cơ quan lân cận.
• Xét nghiệm máu: Đôi khi được thực hiện để kiểm tra các dấu hiệu bất thường liên quan đến bệnh lý thực quản.

6. 2 Cách điều trị U thực quản lành tính

U thực quản lành tính là sự hình thành các khối u không mang tính chất ung thư trong thực quản. Mặc dù thường không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, nhưng khi phát triển lớn, chúng có thể gây khó nuốt và cảm giác khó chịu. Để kiểm soát tình trạng này, hiện nay có hai hướng điều trị phổ biến:

Nội soi thực quản cắt polyp

Phương pháp này phù hợp với các khối u nhỏ, chưa xâm lấn sâu vào lớp mô thực quản. Nội soi giúp loại bỏ u mà không cần phẫu thuật lớn. Hai kỹ thuật phổ biến gồm:

• Cắt hớt niêm mạc (EMR): Loại bỏ lớp niêm mạc chứa u bằng dụng cụ nội soi, hạn chế tổn thương sâu.
• Cắt tách dưới niêm mạc (ESD): Dùng dao điện để bóc tách và cắt bỏ khối u tận gốc, phù hợp với u lớn hơn.

Nội soi thực quản cắt polyp

Xem thêm: Nội soi dạ dày ở đâu tốt? Gợi ý 10+ địa chỉ uy tín

Phẫu thuật mổ hở

Đối với khối u lớn hoặc nằm ở vị trí khó tiếp cận bằng nội soi, bác sĩ có thể chỉ định mổ hở để cắt bỏ hoàn toàn. Phương pháp này giúp loại bỏ triệt để khối u nhưng cần thời gian phục hồi lâu hơn so với nội soi.

Việc lựa chọn phương pháp điều trị tùy thuộc vào kích thước, vị trí của u và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. Người bệnh nên thăm khám sớm để được tư vấn hướng xử lý phù hợp.

7. 4 Lời khuyên cho người u thực quản lành tính duy trì sức khỏe

U thực quản lành tính thường không gây nguy hiểm ngay lập tức, nhưng nếu không chăm sóc đúng cách, bệnh có thể tiến triển xấu hoặc ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Dưới đây là 4 lời khuyên quan trọng giúp người bệnh duy trì sức khỏe tốt:

Tránh tiếp xúc với các yếu tố gây bệnh

Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ phát triển u thực quản hoặc khiến tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Do đó, người bệnh cần tránh tiếp xúc với các tác nhân gây hại như:

• Thuốc lá và rượu bia: Nicotine và cồn có thể làm tổn thương niêm mạc thực quản, thúc đẩy sự phát triển của khối u.
• Thực phẩm chế biến sẵn: Các loại thức ăn chứa nhiều chất bảo quản, phẩm màu nhân tạo, và phụ gia hóa học có thể gây kích thích niêm mạc thực quản.
• Đồ ăn quá nóng hoặc quá cay: Việc tiêu thụ thực phẩm ở nhiệt độ cao hoặc có nhiều gia vị có thể làm tổn thương thực quản, tạo điều kiện cho khối u phát triển.

U thực quản lành tính cần hạn chế thuốc lá và rượu bia

Nâng cao hệ miễn dịch bằng chế độ dinh dưỡng hợp lý

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ người mắc u thực quản lành tính duy trì sức khỏe. Một số thực phẩm người mắc u thực quản nên bổ sung bao gồm:

• Rau xanh và trái cây giàu chất chống oxy hóa: Giúp giảm viêm, bảo vệ niêm mạc thực quản. Nên ăn súp lơ xanh, cà rốt, bí đỏ, việt quất, cam quýt…
• Thực phẩm giàu protein dễ tiêu hóa: Chẳng hạn như cá, thịt gà, trứng và sữa chua giúp phục hồi tổn thương và duy trì sức khỏe cơ thể.
• Chất béo lành mạnh: Omega-3 có trong cá hồi, hạt chia và quả bơ giúp giảm viêm, hỗ trợ chức năng tiêu hóa.
• Uống đủ nước: Nước giúp duy trì độ ẩm cho niêm mạc thực quản và hỗ trợ quá trình tiêu hóa.

Nghỉ ngơi và sinh hoạt điều độ

Một lối sống khoa học có thể giúp giảm áp lực lên thực quản và cải thiện sức khỏe tổng thể:

• Ngủ đủ giấc: Thiếu ngủ có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị tổn thương hơn. Cần đảm bảo giấc ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi ngày để duy trì sức khỏe.
• Giảm căng thẳng: Stress kéo dài có thể làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày-thực quản, ảnh hưởng đến tình trạng bệnh. Áp dụng các phương pháp thư giãn như yoga, thiền hoặc tập thở sâu sẽ rất có lợi.
• Hạn chế ăn khuya: Việc ăn muộn có thể gây áp lực lên thực quản, làm tăng nguy cơ trào ngược, ảnh hưởng đến quá trình điều trị.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ

Người bị u thực quản lành tính nên thăm khám theo lịch hẹn để theo dõi sự phát triển của khối u. Nếu có dấu hiệu bất thường như khó nuốt, đau rát kéo dài, cần gặp bác sĩ ngay để xử lý kịp thời.

Việc tuân thủ những lời khuyên trên sẽ giúp kiểm soát bệnh tốt hơn, hạn chế nguy cơ biến chứng và duy trì chất lượng cuộc sống.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ để theo dõi sự phát triển của khối u

Mong rằng những thông tin trên từ Tổ hợp Y tế Mediplus đã mang đến cho bạn những kiến thức hữu ích về u thực quản lành tính. Nếu cần tư vấn thêm thông tin vui lòng liên hệ tới hotline 1900.3366 để nhận được sự hỗ trợ tận tình!

**Lưu ý: Bài viết là kiến thức được tổng hợp, không thay thế cho khám, chẩn đoán và điều trị y khoa.